اردوغان می تواند روسیه و آمریکا را هم زمان راضی کند؟

گروه بین الملل: روزهای گذشته نقش کردها در سوریه برای رسانه های جهان بسیار مطرح بود و رسانه های بین المللی می کوشند به نقش کردها در تحولات آتی سوریه بپردازند. کردها در زمره بزرگترین تهدیدها برای ترکیه به شمار می روند. در این میان علیرغم همه پافشاریها آمریکاییها کماکان به حمایت خویش از کردها ادامه می دهند و روز سه شنبه اعلام کردند که بصورت مستقیم به یگانهای مدافع خلق تسلیحات و مهمات می دهند. امری که قطعا لحن اردوغان را در روزهای آتی نسبت به آمریکا تندتر خواهد کرد.

به گزارش بولتن نیوز، اردوغان در چند روز گذشته با پوتین دیدار کرد و بعد از این دیدار اعلام شد که ترکیه و روسیه و ایران در خصوص ایجاد منطقه پرواز ممنوع توافق کرده اند. این نشان می دهد که در پس توافقات اقتصادی ترکیه و روسیه برای تکمیل خط لوله گازی ترکیش ایستریم دو طرف در خصوص مسائل سیاسی نیز وحدت نظر دارند.

اردوغان قرار است بزودی راهی واشنگتن شود و با ترامپ در آمریکا دیدار کند. ترامپ در ماههای اخیر تنها رهبر کشور غربی بود که پیروزی همه پرسی را به وی تبریک گفت و اعلام شد ترامپ در گفتگوی تلفنی بااردوغان وی را به واشنگتن دعوت کرده است.

این در حالی است که اردوغان زیر تیغ تند انتقادات رهبران اروپایی قرار دارد و از این رو رسانه های ترکیه بلافاصله این را برجسته کردند تا دستکم در آستانه نشست ناتو در بروکسل در اواخر ماه میلادی جاری تا حدودی موضع اردوغان را ترمیم بخشند.

کارشناسان سیاسی نقطه اشتراک ترامپ و اردوغان را پوپولیست بودن آنها و نامحبوب بودن آنها می دانند و معتقد هستند این دو رهبر هر دو در یک مسیر پوپولیستی قرار گرفته اند. اما آیا این برای جلب نظر ترامپ برای ترکیه کافی به شمار می رود و می تواند آمریکا را متقاعد کند دستکم در دو موضوع کمک به کردها در سوریه و بازگرداندن فتح الله گولن با اردوغان مواضع مشترک داشته باشد؟

همزمان با این سفر روابط روسیه و ترکیه رو به بهبود رفته و شاید مهمترین خبر در این خصوص این باشد که دو طرف در خصوص احداث خط لوله گازی ترکیش ایستیرم که گاز روسیه را به ترکیه و از آنجا به دریای مدیترانه و از آنجا به اروپا می رساند توافق کرده اند و شرکتهای روسی بشدت سرگرم تلاش برای به پایان رساندن این خط لوله گازی هستند که گاز روسیه را راهی اروپا می کند.

آمریکاییها هم بصورت تلویحی اعلام کرده اند که به کردها کمک می کنند تا به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشند و این بدین معناست که آمریکاییها هم نقشه هایی برای خط لوله گازی به دریای مدیترانه در سر دارند.

در چنین شرایطی اردوغان وسط رقابت شدید روسیه و آمریکا قرار گرفته است. هرچند این رقابت اکنون شاید چندان مشهود نباشد ولی با تثبیت شرایط سیاسی در سوریه قطعا این رقابت بیشتر از همیشه علنی خواهد شد. هم روسیه و هم آمریکا در تلاش هستند تا ترکیه به سوی قدرت دیگری کاملا متمایل نشود و اردوغان هم در تلاش است همزمان هر دو طرف را در بازی داشته باشد.

بسیاری از کشورهای غربی و حتی آمریکا هم به این نتیجه رسیده اند که نباید بیشتر از این بر براندازی نظام اسد اصرار ورزند و این نقطه اشتراک سیاست غربیها و روسیه و آمریکاست و از این رو ترکیه ناچار است از این قاعده در سطح بین الملل پیروی کند. اردوغان در سفر به آمریکا خواهد کوشید شکست سفر رکس تیلرسون وزیرامورخارجه آمریکا به آنکارا را جبران کند. شکست از این رو که اردوغان نتوانست امریکا را متقاعد به قطع کمک به کردها و بازگرداندن گولن به ترکیه نماید و اعلام مواضع صریح از سوی آمریکا هم نشان داد که اردوغان در سفر به واشنگتن هم نخواهد توانست ترامپ را متقاعد به درخواستهای قبلی خود بکند.

یک دیپلمات غربی که به دلیل موقعیت حساس شغلی‌اش نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «ترامپ متهم است که بدون هیچ‌گونه استراتژی و آینده‌نگری، به رژیم اسد حمله کرده است. واضح است که او نیاز دارد تا همزمان با رونمایی استراتژی خود، با متحدان منطقه‌ای [آمریکا] کار کند.» وی افزود: «او به سراغ ملک سلمان [پادشاه سعودی]، سیسی [رئیس جمهوری مصر] و ملک عبدالله [پادشاه اردن] رفت. او همچنین نیاز دارد تا با توجه به موقعیت استراتژیک ترکیه، با اردوغان کار کند.»

حسین باغچی، مدرس روابط بین‌الملل در دانشگاه فنی خاورمیانهٔ آنکارا، بر «جغرافیای سیاسی منحصر به‌فرد و اهمیت اقتصادی ویژه» ترکیه تأکید کرد. باغچی به المانیتور گفت: «این بدان معناست که فارغ از این‌که چه کسی رهبر ترکیه باشد، هیچ‌کس نمی‌تواند اهدافش را در منطقه، بدون همکاری این کشور پیش ببرد.»

از این رو می توان پیش بینی کرد که سفر اردوغان به آمریکا قبل از اینکه دلالت بر تغییر سیاست کنونی آمریکا در خصوص سوریه و گولن باشد تلاشی است از سوی دو طرف برای بازگرداندن بالانس سیاسی به روابط دو کشور. آمریکاییها قطعا به اهمیت موقعیت ترکیه واقف هستند و آنکارا هم خوب می داند که بدون داشتن نظر مثبت بازیگران بین المللی در سوریه نمی تواند کاری بکند.

بسیاری از کارشناسان سیاسی سفر اردوغان را نقطه ای برای توسعه روابط آنکارا و واشنگتن نمی بینند و آن را بیشتر در قالب مجادلاتی سیاسی برای حفظ بالانس می دانند.