مساله محوری در منشور سیاست‌های کلی جنبش حماس

به گزارش بولتن نیوز احمد سروش‌نژاد* سرزمین فلسطین و گروه‌های مقاومت فلسطینی، در آستانه تحولات سرنوشت‌سازی قرار گرفته‌اند. اعلام «منشور سیاست‌های کلی» جنبش حماس، انتخاب رئیس جدید این جنبش و اختلاف میان سازمان فتح و حماس بخشی از این تحولات می‌باشد. در این رابطه با احمد سروش‌نژاد کارشناس ارشد مسائل فلسطین گفت‌وگویی انجام گرفته که می‌خوانید:

منشور سیاست‌های کلی جنبش حماس که در آستانه اعلام عمومی قرار گرفته،‌ چه موضوعاتی را شامل می‌شود؟

طبق اخباری که مطرح شده و هنوز صحت و سقم آن مشخص نیست، احتمالا یک مساله محوری درج شده در این منشور، پذیرش دولت فلسطین در محدوده اراضی اشغال شده در سال ۱۹۶۷ می‌باشد. این موضوع از زمان شهید شیخ احمد یاسین، رهبر بزرگ و بنیانگذار جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) که توسط اسرائیل به شهادت رسید، مطرح بوده که دولت فلسطین در اراضی سال ۱۹۶۷ تشکیل و توسط این جنبش به رسمیت شناخته شود. روی دیگر سکه رسمیت یافتن اراضی سال ۱۹۶۷ برای فلسطینیان، به طور غیر مستقیم به رسمیت شناختن حضور اسرائیل در محدوده اراضی اشغالی سال ۱۹۴۸ می‌باشد. این موارد همیشه مورد اختلاف رهبران و افراد موثر جنبش حماس بوده و تاکنون ادامه یافته است. از جنبه دیگر، اگر موضوع پذیرش دولت فلسطین در اراضی اشغالی ۱۹۶۷در این منشور اعلام شود، یک شکاف و انشقاقی را بین گروه‌های مختلف مقاومت فلسطینی مانند جهاد اسلامی، گروه‌های ده گانه و ... ایجاد خواهد کرد. در درون حماس هم اشخاص موثری که با این رسمیت یافتن مخالف هستند احتمالا فاصله خود را با حماس بیشتر کرده و به سمت گروه‌هایی خواهند رفت که سرزمین فلسطین را یکپارچه از «نهر تا بحر» (رود اردن تا دریای مدیترانه) می‌دانند.

مساله محوری در منشور سیاست کلی، پذیرش دولت فلسطین در محدوده اراضی اشغال شده در سال ۱۹۶۷ می‌باشد و این کار به رسمیت شناختن حضور اسرائیل در محدوده اراضی اشغالی سال ۱۹۴۸ است

لازم به ذکر است که در دوران حیات شیخ احمد یاسین، متناسب با شرایط آن مقطع زمانی، بحثی در درون حماس مطرح بود که به‌طور مثال این جنبش یک توافق صلحی سی ساله با رژیم اسرائیل به امضا برساند که این رژیم در اراضی اشغالی ۱۹۴۸ باشد و دولت فلسطین در سرزمین‌های اشغالی ۱۹۶۷ شکل بگیرد. البته مشخص نیست شیخ احمد یاسین در این ارتباط به چه رویکردی معتقد بود. آنچه واضح است با توجه به شرایط کنونی منطقه در سوریه،‌ مصر،‌ عراق و ... و همچنین فشارهایی را که قطر و ترکیه در راستای تامین منافع منطقه‌ای خود به حماس وارد می‌آورند گرایش به این رویکرد را تقویت و تشدید کرده است.

تغییر مسئول سیاسی حماس (خالد مشعل) به این موضوع ارتباط خواهد یافت؟

از نظر اساسنامه حماس دوران مسئولیت خالد مشعل به اتمام رسیده و مباحثی مطرح بوده است که اسماعیل هنیه جانشین وی شود اما به دلیل بروز اختلافاتی این مورد تاکنون به تعویق افتاده است. در نتیجه این طور عنوان می‌شود که مسئولین حماس ساکن در نوار غزه مخالف تغییر رویکرد مقاومت برای به رسمیت شناختن دولت فلسطین در محدوده سرزمین‌های اشغالی سال ۱۹۶۷ هستند ولی مسئولان خارج بخصوص ساکن در قطر و ترکیه موافق این تغییر رویکرد می‌باشند.

*کارشناس ارشد مسائل فلسطین

منبع: رصد