در جهان و به پیشنهاد یونسکو روز ۵ اکتبر هرسال بهعنوان روز جهانی معلم نامگذاری شده اما در بسیاری از کشورها ازجمله ایران روز 12 فروردین جشن گرفته میشود. امید است دولت بعدی با افزایش توانمندی و قدرت خرید این فرهیختگان از فشار بیشتر به آنها جلوگیری کند...
گروه اجتماعی: مقایسه دولت یازدهم و دولتهای نهم و دهم در خصوص توجه به حقوق معلمان نشان میدهد که دولتهای نهم و دهم، برخلاف قانون مدیریت خدمات کشوری، حقوق کارمندان دولت و ازجمله فرهنگیان را معادل تورم اضافه نکرد. همین مسئله حدود 30 تا 50 درصد فرهنگیان را از افزایش حقوق محروم ساخت.
به گزارش بولتن نیوز، علاوه بر این باید توجه کنیم که در دولتهای نهم و دهم تورم رسمی با تورم واقعی اختلاف چشمگیر داشته است و متأسفانه به حقوق فرهنگیان، آسیبی جدی وارد شد.
بررسی آماری نشان میدهد که قدرت خرید فرهنگیان در دولتهای نهم و دهم بیش از 60 درصد کاهشیافته است اما دولت یازدهم هم هنوز نتوانسته نسبت به ترمیم کاهش قدرت خرید فرهنگیان کار قابلتوجهی انجام دهد.
البته برابر آخرین مصوبه هیات دولت حقوق فرهنگیان بازنشسته قرار است به حداقل 2 میلیون و یکصد هزار تومان افزایش پیدا کند و در این رابطه تغییراتی در فیشهای معلمان اعمالشده است و باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا دولت بعدی این قول دولت یازدهم را عملی خواهد کرد یا خیر.
ناگفته نماند که بررسی آماری درآمد واقعی و قدرت خرید معلمان در دولتهای نهم و دهم و مقایسه آن با دولت یازدهم نشان میدهد در دولت یازدهم دولت توانسته با کنترل تورم 40 تا 50 درصدی سالهای قبل از 92 حرکت مؤثری در کاهش رشد شتابان زیرخط فقر رفتن معلمان صورت دهد اما این کافی نیست و باید معلمان به حقوق واقعی خود دست یابند.
تا پیش از انقلاب روز معلم در ۱۲ اردیبهشت برگزار میشد و مناسبت آن کشته شدن یکی از معلمان به نام ابوالحسن خانعلی در روز ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۴۰ در تجمع اعتراضآمیز معلمان در میدان بهارستان بود.
به گزارش بولتن نیوز، پس از انقلاب ایران خبر ترور و شهادت مرتضی مطهری به دست اعضای گروه فرقان (که شب قبل اتفاق افتاده بود) در ۱۲ اردیبهشت منتشر شد و به همین مناسبت نیز همین روز دوباره به نام روز معلم نامگذاری گردید.
ماجرا نامگذاری روز معلم در پیش از انقلاب ازاینقرار بود که «باشگاه مهرگان» یا همان مجمع صنفی معلمان در ۱۸ بهمن ۱۳۳۹ طی قطعنامهای درخواست افزایش حقوق معلمان را مطرح کرد. ریاست این باشگاه با فردی به نام محمد درخشش بود.
در این قطعنامه آمده بود: «معلمین میگویند حقوق یک دبیر لیسانسه کمتر از حقوق یک مستخدم جزء در سازمان برنامه یا شرکت ملی نفت است و ما خودمان مکرر نوشتیم که حقوق یک معلم کمتر از حقوق یک راننده دولتی و بهمراتب کمتر از یک راننده تاکسی است. یک لیسانسه در وزارت فرهنگ ماهی ۴۰۰ تومان میگیرد ولی لیسانسه دیگر با همان تحصیلات و پایه معلومات در یک سازمان دولتی دیگر ۲۵۰۰ تومان دریافت میکند».
در پی این قطعنامه، معلمان زیادی حمایت خود را از آن اعلام کردند.
دولت وقت در آن زمان به نخستوزیری جعفر شریف امامی تازه تشکیلشده بود. جهانشاه صالح، وزیر فرهنگ وقت، لایحه «اشل حقوقی جدید فرهنگیان» را به مجلس برده بود، اما این لایحه مورد موافقت معلمان نبود.
بنابراین، بنا به درخواست باشگاه مهرگان، معلمان از روز ۱۲ اردیبهشت ۱۳۴۰ دست به اعتصاب زدند و مدارس را تعطیل کردند و برای اعتراض مقابل مجلس در میدان بهارستان تجمع کردند.
مأموران انتظامی برای متفرق کردن معلمان از ماشین آبپاش استفاده کردند، اما معلمان بااینکه خیس شده بودند، در جای خود ماندند.
گفته میشود ردیف اول که معلمان زن بودند، بیشتر در معرض خیس شدن بودند. بنا به روایتی، در این میان، عدهای از معلمان برای اینکه جلوی خیس شدن همکاران خود را بگیرند، تلاش کردند، مسیر شلنگهای آبپاش را منحرف کنند. بهاینترتیب درگیری بین معلمان و مأموران شدت گرفت.
مأموران با تیراندازی هوایی و استفاده از باتوم میخواستند معلمان را متفرق کنند، اما در این وقت، سرگرد ناصر شهرستانی، رئیس کلانتری بهارستان با شلیک تیر مستقیم، موجب تحولات بیشتری در آن ایام شد. سه نفر در اثر تیراندازی مأموران و حمله با سرنیزه یا چاقو مجروح شدند و یکی از گلولههای شهرستانی به پیشانی معلم جوانی به نام ابوالحسن خانعلی نشست.
خانعلی، اهل یکی از توابع تهران به نام کن بود و بهعنوان دبیر فلسفه و عربی در دبیرستانهای جامی و شریف تدریس میکرد. خانعلی با مدرک لیسانس معقول و منقول در سال ۱۳۳۵ به استخدام وزارت فرهنگ درآمده بود و همزمان با تدریس، دوره دکترای فلسفه را در دانشگاه تهران میگذراند.
گفته میشود که جنازه خانعلی از بیمارستان بازرگان به مسجد اسکندری منتقل شد و «یکصد معلم» دور جنازه را گرفتند تا به دست حکومت نیفتد.
جعفر شریف امامی در خاطرات خود نوشت: «وقتی خانعلی تیر خورد ساعت ۱۱/۳۰ شب به کاخ شاه احضار شدم. شاه گفت قرار است فردا شیطنت کنند و جنازه را راه بیندازند و شلوغ کنند». امامی به شاه وعده میدهد که جلوی اخلالگری را بگیرد. باوجود قول نخستوزیر به شاه، تشییعجنازه خانعلی در روز ۱۳ اردیبهشت به بزرگترین تظاهرات خیابانی بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تبدیل شد. نهتنها معلمان که گروههای مختلف در تشیع جنازه او حضور یافتند و او را در ابنبابویه دفن کردند.
در پایان این تشیع جنازه باشکوه، قطعنامهای قرائت شد که مهمترین بندهای آن، درخواست استعفای دولت شریف امامی، اجرای قطعنامه باشگاه مهرگان در مورد افزایش حقوق معلمان و مجازات قاتل خانعلی بود.
در پی این حوادث، شریف امامی روز ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰ استعفای خود را به دربار تسلیم کرد و شاه، علی امینی را بهعنوان نخستوزیر معرفی کرد.
معلمان همچنان به اعتصاب و تجمع مقابل مجلس ادامه میدادند و دانشجویان و قشرها دیگر به آنها پیوسته بودند. امینی تلاش کرد اوضاع را آرام کند و به باشگاه مهرگان رفت تا با معلمان دیدار کند، به آنها قول دادخواستهایشان عملی شود اما معلمان اعلام کردند که تا زمان اجرای مطالبات دست از اعتصاب برنمیدارند.
معلمان معترض در شب هفت خانعلی، روز ۱۲ اردیبهشت را روز معلم نامیدند: «اجتماع عمومی معلمین پایتخت در تاریخ روز ۱۸ اردیبهشتماه سال ۱۳۴۰ تصویب کردند که روز دوازدهم اردیبهشتماه به یادبود اعتصاب موفقیتآمیز معلمین ایران و شهادت معلم دانشمند مرحوم دکتر خانعلی، روز معلم اعلام گردد. در این روز همهساله کلیه مدارس و مؤسسات فرهنگی در سرتاسر کشور تعطیل رسمی خواهد بود و مراسم خاصی اجرا خواهد گردید».
امینی با درخشش، رئیس باشگاه مهرگان، دیدار کرد و علاوه پذیرفتن شرایط معلمان، گفت که قصد دارد بنا به درخواست معلمان، او را بهعنوان وزیر فرهنگ به مجلس شورای ملی معرفی کند. سرگرد شهرستانی برکنار و تحویل دادگستری شد، هیئت دولت تصویب کرد که حقوق معلمان افزایش یابد و محمد درخشش بهعنوان وزیر فرهنگ به کار مشغول شد.
بهاینترتیب، اعتصاب معلمان بعد از دوازده روز، در روز ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۰ پایان یافت.
هجده سال بعد شهید مرتضی مطهری در شامگاه یازده اردیبهشت ۱۳۵۸ به دست گروه فرقان کشته شد و روز ۱۲ اردیبهشت دوباره به نام روز معلم نامگذاری شد.