کاهش ۵۸درصدی صادرات نفت از بنادر

این در حالی است که در این بازه زمانی یک ماهه، میزان بارگیری کالا در بنادر ایران ۴ و ۶ دهم درصد رشد داشته اما در خصوص تخلیه کالا ما با رشد ۹ و ۴ دهم درصدی مواجهیم. بنابراین کفه واردات سنگین تر از صادرات کشور بوده است به گونه ای که بر اساس همین گزارش، در فروردین ۹۶ حدود ۱ و ۶ دهم درصد بیشتر از فروردین ۹۵ واردات داشته ایم از سویی با توجه به اینکه تنها نیم درصد صادرات ما رشد داشته است، تراز تجاری ایران منفی یک و نیم درصد به سود واردات بوده است.

نکته مثبت این گزارش آماری سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص ترانزیت کالا از طریق بنادر ایران است که رشد حدود ۲۵ درصدی نسبت به پارسال را شاهدیم.

با این حال آنچه بیشتر از همه اظهارات مقامات دولتی در خصوص افزایش فروش نفت را زیر سؤال می برد، این بخش از گزارش سازمان بنادر در خصوص بارگیری و صادرات محمولات نفتی از بنادر ایران به مقاصد بنادر دیگر کشورهاست. بر اساس اعلام سازمان بنادر، میزان بارگیری مواد نفتی در بنادر در یک ماهه فروردین ۹۶، منفی ۵۵ و ۶ دهم درصد افت داشته و میزان صادرات مواد نفتی نیز منفی ۵۸ و نیم درصد نسبت به فروردین ۹۵ سقوط کرده است. حتی میزان ترانزیت مواد نفتی نیز در این ماه نسبت به مدت مشابه پارسال، ۳۳ و نیم درصد کاهش داشته است که نشان دهنده افت درآمد قابل ملاحظه ایران از ترانزیت مواد نفتی تولیدی کشورهای همسایه از طریق بنادر ایران است.

یکی دیگر از اتفاقات عجیب در بنادر مسافری ایران در فروردین ماه امسال که معمولا دوره پیک مسافرت دریایی است، افت شدید منفی ۲۸ و ۹ دهم درصدی سفرهای دریایی است. به این معنا که امسال سفرهای دریایی یک سوم میزان مسافرت های دریایی فروردین پارسال بوده است.

شمارش معکوس برای مرگ بنادر مازندران، گیلان و بوشهر

سیاست دولت یازدهم مبنی بر توسعه بندر شهید رجایی و انتقال امکانات تخلیه و بارگیری در این بندر و همچنین هدایت شناورها برای پهلوگیری در بندر شهیدرجایی سبب شده تا کسب و کارهای مرتبط با دریا و بنادر در استان های دیگر مورد تهدید واقع شود.

این در حالی است که عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در سخنرانی های متعددی از تمرکز جمعیت در شهرهای مرکزی و غیر بندری انتقاد کرده و بارها خواستار انتقال جمعیت شهرنشین به شهرهای بندری و رونق کسب و کارهای مرتبط با صنایع دریایی خصوصا در بنادر جنوبی بوده است.

علی رغم این سیاست اعلام شده وزارت راه و شهرسازی، بهبود رونق تخلیه و بارگیری کالا در بندر شهیدرجایی، رکود کسب و کار بنادر سایر استان ها به خصوص بنادر تاریخی استان بوشهر شده است.

بر اساس اعلام سازمان بنادر، بندر بوشهر در فروردین ماه امسال در بخش تخلیه و بارگیری کالاهای نفتی ۷۲ درصد و غیر نفتی ۵۵ درصد رشد منفی داشته است. این کاهش ۶۱ درصدی (میانگین) تخلیه و بارگیری انواع کالاهای نفتی و غیر نفتی در بندر بوشهر عملا منجر به حذف مشاغل مرتبط با صنایع دریایی در این استان و درنتیجه افزایش مهاجرت از شهرهای بندری و سکونت مردم این مناطق در حاشیه کلانشهرها خواهد شد.

همچنین بندر گناوه در استان بوشهر نیز نخستین ماه سال جاری را با رشد منفی ۷۲ درصدی در تخلیه و بارگیری تجربه کرد. این بندر که ۱۰۰ درصد غیرنفتی است، یکی از مراکز خرید و فروش اقلام مصرفی و خرده فروشی در جنوب کشور است؛ کسب و کار بخش مهمی از مردم این شهر بندری نیز بر پایه دریا بنیان نهاده شده و حال آنکه شناورها به این بندر رفت و آمد بسیار کمی دارند.

از سوی دیگر بنادر نکا، امیرآباد و نوشهر در مازندران نیز در فاصله زمانی یکم تا ۳۱ فرودین ۹۶ نسبت به مدت مشابه سال قبل، با منفی ۱۰۰، منفی ۱۳ و منفی ۴۴ درصد رشد منفی در تخلیه و بارگیری کالا روبه رو بوده اند. بندر نکا، نفتی و بنادر امیرآباد و نوشهر کاملا غیر نفتی هستند. بنابراین در فروردین ماه امسال هیچ شناوری از کشورهای حاشیه شرق خزر نفت خود را برای انجام سوآپ نفتی به بندر امیرآباد تحویل نداده اند. ایران از مشتریان نفت ترکمنستان است و سپس مابه ازای آن را از طریق بنادر جنوبی و از نفت ایران به سایر کشورهای صادر می کند. به نظر می رسد در فروردین ۹۶ شناورهای نفتی ترکمنستان بنادر سایر کشورهای حاشیه دریای خزر را برای صادرات نفت خود برگزیده اند.

همچنین بندر انزلی به عنوان مهم ترین بندر شمالی ایران رشد منفی ۴۵ درصدی در تخلیه و بارگیری داشته است. به خصوص در بخش کالاهای غیر نفتی که افت ۵۸ درصدی این بندر نسبت به فروردین ماه ۹۵، سبب وارد آمدن خسارات زیادی به فعالان صنایع دریایی در این بندر استان گیلان شد. این در حالی است که سازمان منطقه آزاد انزلی در حال ساخت بندر کاسپین با هزینه ای بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان در فاصله ۱۵ کیلیومتری اسکله فعلی بندر انزلی است؛ معلوم نیست بندری که با این قدمت نتوانسته در بازاریابی روند پهلوگیری شناورهای کشورهای حاشیه خزر چندان موفق باشد، چگونه می خواهد بندر رقیب دیگری را در کنار خود تحمل کند؟