بررسی برخورد کشورهای مختلف با جرم جاسوسی و احکام دادگاه ها

گروه بین الملل: جاسوسی کار به‌دست آوردن اطلاعات طبقه‌بندی‌شده بدون اجازه و اطلاع صاحب آن و یکی از مصادیق بارز و قدیمی جرایم علیه امنیت ملی است.

به گزارش بولتن نیوز، جاسوسی معمولاً جرمی سازمان‌یافته و در عین حال فراملی است چراکه در آن اطلاعات حیاتی یک کشور از قبیل اطلاعات سیاسی، امنیتی، اسرار نظامی و صنعتی و ورزشی و اقتصادی از طریق یک نظام سازمان‌یافته و منابع انسانی، نه ابزاری مثل ماهواره‌های اطلاعاتی کشورها، در اختیار کشور یا کشورهای دیگر قرار می‌گیرد.

گارو حقوقدان غربی در تعریف جاسوسی بیان می‌کند: جاسوسی عبارت است از جمع‌آوری و تملیک اطلاعات و تعلیمات اسناد قابل استفاده یک کشور خارجی بر ضد امنیت کشور خارجی دیگر است.

جاسوسی ممکن است که در سطح و اجتماعات کوچک‌تر نیز روی دهد؛ مثلا در حوزه ورزشی با فروختن اطلاعات محرمانه وضعیت فوتبالیستها، والیبالیست ها و دیگر تیم های ورزشی که هزینه های سنگینی برای آمادگی انها در مسابقات ورزشی برای مقابله با ورزشکاران دیگر کشورها صورت می گیرد و یا با فروختن اطلاعات اسنادی سازمانی که می تواند سازمانهای ملی و تیم های ورزشی را به مخاطره بیاندازد.

جرم جاسوسی در کشور های مختلف اعم از توسعه یافته و نیافته جرم سنگینی است که عواقب آن در حد مجازات اعدام است و اتهام افراد جاسوس در رده الهامات جنایی قرار می گیرد.

در این رابطه در ادامه این گزارش به برخی از جاسوسی های بزرگ و احکام دادگاه ها اشاره می کنیم.

ادوارد جوزف اسنودن، متولد ۲۱ ژوئن ۱۹۸۳ میلادی، افشاگر کنونی و کارمند سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی است.

افشاگری‌های ادوارد اسنودن از عملیات عظیم  جاسوسی و مراقبت در سطح جهانی» و پریزم پرده برداشت. بنا به مدارک اسنودن، این برنامه‌ها که شامل جاسوسی از مردم عادی و شخصیتها در مکالمات تلفنی، ایمیل، استفاده از موتور جستجوی اینترنت و … در تمام کشورها و بدون رعایت مرزهای سیاسی صورت می‌گیرند، در درجه اول توسط آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (ان اس ای) به اجرا در می ایند. گروه  فایو ایز، دولت‌های اروپایی و شرکتهای تلفن نیز همکاری مستقیم و نزدیکی در این جاسوسی‌ها دارند. افشاگری‌های اسنودن آغاز رسانه‌ای شدن اطلاعات مربوط به افشاگری‌های جاسوسی گسترده بود.

در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۳، دادستانی فدرال ایالات متحده اتهامات زیر را علیه اسنودن اقامه نمود: سرقت اموال دولت و دو مورد نقض قوانین جاسوسی en:Espionage Act of 1917 با به مشارکت گذاردن غیرقانونی اطلاعات محرمانه دفاع ملی و اقدام به مکاتبه مدارک اطلاعاتی سری با افراد غیرمجاز. ر یک از این سه اتهام می‌توانند حامل مجازات ۱۰ سال زندان باشند.

جاناتان پولارد، جاسوس یهودی اهل آمریکا که به جرم جاسوسی برای اسرائیل به حبس ابد محکوم شد و سی سال در ایالت کارولینای شمالی در زندان به سر برد.

او کارمند بخش اطلاعات نیروی دریایی آمریکا بود و اسرار نظامی شوروی، پاکستان، سوریه و لیبی [۱] که سرویس های اطلاعاتی آمریکا گردآوری کرده بود را توسط یک نظامی اسرائیلی به دولت اسرائیل در ازای دریافت پول و هدایای گران‌بها فاش نمود.

دولت اسرائیل ماهی دو هزار و پانصد دلار پول نقد، چند حلقه الماس (که با یکی از آنها از دوست دخترش خواستگاری کرد) و هزینه هتل و رستوران پولارد را در ازای دریافت این اطلاعات پرداخت کرد.

پولارد هر جمعه اطلاعات را به صورت چاپ شده که در کیف قرار داده بود به سفارت اسرائیل می برد و در یکی از موارد در ۲۳ ژانویه ۱۹۸۵ ۵ کیف حامل اطلاعات سری را به سفارت اسرائیل تحویل داد.

مارگارتا گريتجه كه متولد هلند بود در پاريس به رقاصي و فحشا مشغول بود.

او سال 1905 پس از جدايي از همسرش كار خود را شروع كرد و نام مارتا هاري را براي خود برگزيد.

او زندگي بی‌بندوباری داشت و با ثروتمندان حشرونشر مي‌كرد و در ادامه با بسياري از سياستمداران و افسران ارشد نظامي رفت و آمد پيدا كرد.

هلند در جريان جنگ اول جهاني اعلام بي‌طرفي كرد و همين مساله به مارتا اجازه مي‌داد آزادانه از مرز كشورهاي اروپايي عبور كند.

او در اين دوره از سوي دستگاه اطلاعاتي بريتانيا به ظن جاسوسي براي فرانسه تحت نظر قرار داشت هر چند فرانسوي‌ها بعدها اين مساله را رد كردند.

در ژانويه 1917 وابسته نظامي آلمان در مادريد پيام راديويي محرمانه‌اي براي برلين ارسال كرد كه در آن به اظهارات جاسوسي با اسم رمز H21 اشاره شده بود.

دستگاه اطلاعاتي فرانسه اين پيام را رمزگشايي كرد و مشخص شد H21 كسي نيست جز مارتا. مارتا در سيزدهم فوريه 1917 در پاريس بازداشت و به اتهام جاسوسي محاكمه شد. او به اعدام محكوم شد و در سپتامبر همان سال در چهل و يك سالگي به جوخه اعدام سپرده شد.

اگر اهل تاريخ باشيد حتما نام «كمبريج 5» را شنيده‌ايد؛ چرا كه داستان جاسوسي پنج دانشجوي دانشگاه كمبريج بريتانيا براي اتحاد جماهير شوروي حكايتي معروف است.

اين گروه دانشجويي به واسطه گرايش‌هاي كمونيستي جذب KGB شدند و در سال‌هاي جنگ دوم جهاني و در تمامي سال‌هاي دهه 50 سده گذشته براي روس‌ها جاسوسي كردند.

كيم فيلبي، رهبر اين حلقه بود كه يكي از موفق‌ترين جاسوس‌هاي تاريخ لقب گرفته است. اعضاي ديگر اين گروه را دونالد مك‌لين، گاي بورگس، آنتوني بلانت و جان كارن‌كراس در برمي‌گرفت.

مك‌لين، بورگس و فيلبي در دهه 1960 و زماني كه احساس كردند حلقه محاصره دستگاه‌هاي اطلاعاتي به دور آنان تنگ‌تر شده و امكان دستگير شدن‌شان وجود دارد از بريتانيا گريخته و به اتحاد جماهير شوروي وقت فرار كردند.

بلانت و كارن‌كراس در بازجويي‌ها به جاسوسي براي شوروي اقرار كردند، اما در دادگاه اين اتهام را نپذيرفتند. كران‌كراس در روند محاكمه ادعا كرد تحت شكنجه اقرار كرده عضو پنجم گروه است.

به هرحال دادگاه رسيدگي‌كننده اين دو را مجرم شناخت و با توجه به قوانين بريتانيا كه حداكثر مجازات جاسوسي براي كشوري دوست 14 سال زندان است به تحمل حبس محكوم شدند.

ژوليوس و اتل روزنبرگ از كمونيست‌هاي آمريكا بودند كه به ارسال اطلاعات هسته‌اي محرمانه ايالات‌متحده براي شوروي متهم شدند. اين دو اولين بار در سال 1936 در مجمع كمونيستي يانگ ملاقات كردند و ثمره ازدواج آنان با هم دو فرزند بود.

ژوليوس در 1942 به خدمت سازمان اطلاعاتي شوروي (KGB) درآمد و خيلي زود به جاسوس ارشد شوروي در آمريكا تبديل شد.

او به اطلاعاتي فوق‌محرمانه در مورد ساختار هواپيماهاي جاسوسي U2 دست يافت كه به سرنگوني يكي از اين هواپيماها بر فراز خاك شوروي در 1960 منجر شد.

در طول دوره‌اي كه ژوليوس با روس‌ها همكاري داشت، خيلي‌ها را براي جاسوسي به نفع شوروي به خدمت گرفت. او هزاران سند از سازمان هوافضاي آمريكا (ناسا) را در اختيار KGB گذاشت.

يكي از كساني كه با ژوليوس همكاري داشت گروهبان ديويس گريس‌گلاس بود كه در مركز تحقيقات هسته‌اي لس‌آلاموس كار مي‌كرد و اسناد زيادي را از طريق او در اختيار روس‌ها گذاشت.

دستگاه‌هاي اطلاعاتي آمريكا اولين‌بار در 1951 به روزنبرگ‌ها ظنين شدند. اين زوج در 1953 به اعدام با صندلي الكتريكي محكوم شدند. اين حكم همان سال در زندان سينگ‌سينگ به مرحله اجرا درآمد.

پرونده الدريخ آمس، آمريكا را تكان داد. آمس كارمند اداره ضدجاسوسي سازمان اطلاعاتي آمريكا (CIA) بود كه سال 1994 و پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي به جاسوسي براي اين رژيم متهم شد.

اولين ماموريت آمس در سيا، شناسايي جاسوسان شوروي در تركيه بود و براي اجراي اين ماموريت چند سالي در استانبول تركيه اقامت گزيد.

او به دليل مشكلات مالي بعدها به دام KGB افتاد و جاسوس روس‌ها شد.

او بعدها به دفتر اروپايي سازمان سيا منتقل شد؛ جايي كه به فهرست تمامي جاسوسان نفوذي آمريكا در KBG و ارتش سرخ دسترسي داشت.

اطلاعاتي كه او در اختيار روس‌ها گذاشت به شناسايي و دستگيري حداقل صدنفر از جاسوسان آمريكا در شوروي سابق و مرگ ده نفر از آنها منجر شد.

اتهام او انتقال اطلاعات مربوط به جاسوسان غرب در شوروي در ازاي دريافت 4.6 ميليون‌دلار بود. دريافت همين پول و زندگي مجلل او عاملي شد براي به دام افتادنش.

سيا كه از 1985 متوجه به دام افتادن جاسوسانش در شوروي شده بود به دنبال عامل درز اطلاعات به KGB بود. آمس عاقبت دستگير و به حبس ابد محكوم شد.

او در حال پشت سر گذاشتن اين حكم در زندان آلن‌وود در ايالت پنسيلوانياست و هرگز مشمول عفو نخواهد شد.

 

زندگي فوچس دستمايه ساخت سه فيلم جاسوسي بوده است. فوچس آلماني‌تبار كه فيزيكداني برجسته بود شهروندي ايالات‌متحده را داشت و در مركز تحقيقات هسته‌اي لس‌آلاموس كار مي‌كرد.

فوچس يكي از دانشمنداني بود كه در توليد اولين بمب اتمي نقش به سزايي ايفا كرد و در پروژه توليد اولين بمب هيدروژني هم مشاركت فعالانه‌اي داشت.

او در دوران تحصيل در آلمان و قبل از مهاجرت به آمريكا در دوره دانشگاه با فعالان حزب كمونيست آلمان رابطه داشت. او با روي كار آمدن نازي‌ها در سال‌هاي مياني دهه 30 سده گذشته به بريتانيا گريخت و در آنجا دكتراي فيزيك خود را گرفت.

براي مدت كوتاهي با برنامه توليد بمب اتم بريتانيا مشاركت داشت و در همين دوره بود كه شروع به همكاري با KGB كرد.

در سال 1943 به آمريكا مهاجرت كرد و بلافاصله جذب پروژه منهتن براي توليد بمب اتم شد و كارش را در لس‌آلاموس شروع كرد.

به مدت دو سال اطلاعات محرمانه در مورد بمب هيدروژني را در اختيار روس‌ها مي‌گذاشت كه در سال 1946 با رمزگشايي از پيام‌هاي محرمانه KGB دستگير شد.

او به 14 سال زندان محكوم شد كه با گذشت 9 سال آزاد شد. به زادگاهش آلمان بازگشت و تا زمان مرگش در سال 1988 از اين كشور خارج نشد.

اين كه يك مامور اطلاعاتي آمريكا به جاسوسي دوجانبه بدل شده و براي 20 سال اطلاعات محرمانه بفروشد به تنهايي براي نشان دادن اهميت پرونده هانسن كافي است.

هانسن كه از اواخر دهه 70 سده گذشته به خدمت سازمان اطلاعاتي آمريكا در آمده بود در سال 2001 و پس از لو رفتن نوار مكالماتش با يك جاسوس روس پس از 20 سال همكاري با KGB به دام افتاد.

سازمان ضدجاسوسي سيا پس از لو رفتن اين نوار هانسن را تحت نظر قرار داد و عاقبت هنگامي كه با رابط خود براي انتقال اطلاعات در پاركي در شمال ويرجينيا قرار داشت، بازداشت شد.

از نظر بسياري از كارشناسان اطلاعاتي هانسن يكي از موفق‌ترين جاسوس‌هاي دوجانبه و البته از مخرب‌ترين آنها در تاريخ ايالات‌متحده بوده كه ساختار داخلي سيا را براي روس‌ها برملا كرده است.

نكته تناقض‌آميز اين كه مسئوليت اصلي هانسن در سيا شناسايي جاسوسان دوجانبه بود. او قرباني طمع خود شد و گمان مي‌رود در برابر ارائه اطلاعات محرمانه به روس‌ها طي 20 سال حدود 1.5 ميليون‌دلار پول گرفته باشد. هانسن هم در حال پشت سر گذاشتن محكوميت حبس ابد خود بدون برخورداري از عفو در يكي از زندان‌هاي فدرال در مريلند است.

دومين پرونده جاسوسي كه جنجالي در روابط آمريكا و اسرائيل به وجود آورد مربوط به لورنس فرانكلين از كاركنان وزارت دفاع ايالات‌متحده بود كه به عرضه اطلاعات محرمانه مربوط به ايران به شوراي روابط عمومي آمريكا و اسرائيل (AIPAC) متهم شد.

فرانكلين كه به اطلاعات محرمانه در مورد پرونده هسته‌اي ايران و سياستگذاري در مورد ايران در وزارت دفاع آمريكا دسترسي داشت در چند مورد اين اطلاعات محرمانه را به رابطان خود در ايپك منتقل كرده بود. ماجرا زماني شروع شد كه شبكه خبري CBS در سال 2004 گزارشي در مورد تحقيق دايره تحقيقات جنايي پليس آمريكا (FBI) در مورد پرونده جاسوسي از وزارت دفاع به نفع اسرائيل خبر داد.

اندكي پس از پخش اين گزارش فرانكلين به اتهام جاسوسي به نفع اسرائيل بازداشت و در ژانويه سال 2006 ميلادي از سوي دادگاه به تحمل 13 سال زندان محكوم شد.

اين حكم با درخواست استيناف متهم مورد بازنگري قرار گرفت و دوران محكوميت فرانكلين به 10 ماه كاهش يافت كه اين حكم شگفتي ناظران امور قضايي در آمريكا را به دنبال داشت.

ايپك لشكري از وكلا را به خدمت گرفت تا فرانكلين از عقوبت خلاصي يابد. تلاش‌هاي آنان به ثمر رسيد و او با وجود محكوميت قطعي تبرئه شد.