سنگینی سایه شیل‌اویل بر سر اوپکی‌ها/ بزنگاهی برای شیل‌اویل

البته اوپک در جان دادن به حال وخیم قیمت نفت تنها نبود و غیر اوپکی‌ها به رهبری روسیه، آستین بالا زده و پذیرفتند در تاریخ مشخص شده و مشروط به پایبندی اوپکی‌ها، ۶۰۰ هزار بشکه از تولیدات روزانه خود بکاهند؛ از این رقم، ۳۰۰ هزار بشکه نفت متعلق به روسیه بود که اکنون، نخستین تولیدکننده نفتی جهان لقب گرفته است.

این توافقات در حالی رخ داد که ایران به دلیل شرایط متفاوتی که طی سال‌های تحریم تجربه کرده بود، از اجرای چنین طرحی معاف شد و توانست از حق مسلم خود که بازگشت به سطح تولید نفت در پیش از تحریم‌ها بود، به نیکی دفاع کند. این ایستادگی بر حق در حالی از سوی ایران انجام شد که گمانه زنی‌های متفاوتی دربارهٔ موضع گیری ایالات متحده آمریکا نسبت به ایران وجود داشت.

با این حال انگیزه افزایش قیمت طلای سیاه برای تولیدکنندگان نفت که اغلب وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی خود دارند، قوی تر از نگرانی دربارهٔ روابط ایران و ایالات متحده آمریکا بود. بر همین اساس هم، در همان نشست مقرر شد تا یک کمیته نظارتی به ریاست کویت و مشارکت الجزایر و ونزوئلا، با هماهنگی دبیرخانه اوپک و در سایه ارائه همه حمایت‌های تکنولوژیکی که در اختیار این سه کشور قرار خواهد گرفت، بر اجرا و پایبندی کشورهای عضو بر توافق به دست آمده، نظارت کند.

چندی نگذشت که تأثیر فرکانس این تصمیم مشترک، بر بازارهای بین‌المللی نفت رخ نشان داد و در پی توافق اعضای کشورهای صادرکننده نفت اوپک در وین، قیمت نفت خام برنت دریای شمال بیش از ۹ درصد افزایش یافت.

نفت بازی به سبک روس‌ها

روسیه که سابقه تاریخی از مسامحه کار بودن و محتاط بودن در ادوار و موضوعات مختلف دارد، تاکنون همکاری مساعدی در راستای کاهش تولید نفت با اوپکی‌ها داشته است، به طوری که بر اساس گزارش ماه فوریه کمیته نظارت بر روند کاهش تولید نفت (اوپکی‌ها و غیر اوپکی‌ها) هر دو گروه پایبندی ۹۴ درصدی را تجربه کرده‌اند که نسبت به ماه گذشته ۸ درصد رشد داشته است؛ بنابراین می‌توان گفت آینده مطلوبی می‌تواند در انتظار بازار نفت باشد. البته در این میان نباید از همکاری عربستان به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان غافل شد، عربستانی که به گفته بهروز بیک علی زاده، سرپرست مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت، حجم ذخایر ارزی اش از ۷۰۰ میلیارد دلار به ۴۰۰ میلیارد دلار کاهش یافت و پیش‌بینی می‌شد اگر روند کاهش قیمت نفت ادامه می‌یافت، حجم ذخایر ارزی عربستان تا چهار سال آینده به صفر برسد.

این در حالی است که الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در مصاحبه‌ای اعلام کرد: قیمت فعلی نفت در حال کمک کردن به حفظ برقراری توازن میان عرضه و تقاضا در سطح بازارهای جهانی است. البته او به پیش بینی قیمت نفت، پاسخی نداد. این در حالی است که تمام نشانه‌ها دال بر افزایش قیمت نفت است. به این ترتیب که گزارش‌های اخیر سایت اوپک نشان می‌دهد، هر بشکه سبد نفتی این سازمان، پنج‌شنبه گذشته(۳ فروردین ۱۳۹۶) با ۷ سنت افزایش نسبت به قیمت روز پیش از آن، ۴۸٫۳۵ دلار در هر بشکه فروخته شد.

حال آنکه آمار و ارقام موجود نشان می‌دهد که طلای سیاه اوپکی‌ها روز چهارشنبه گذشته (۲ فروردین) بشکه‌ای ۴۸٫۲۸ دلار فروخته شده بود که کمترین قیمت نفت اوپک در سال ۲۰۱۷ است.

وقتی ترامپ وارد می‌شود

رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا که با شعار رونق اقتصادی و افزایش اشتغالزایی وارد گود انتخاباتی شده بود، با اقدامات اخیر خود توانست میزان برداشت نفت آمریکا را افزایش داده و ذخایر نفت این کشور را در هفته منتهی به ۱۰ مارس، به رکورد بی‌سابقه ۵۲۸٫۴ میلیون بشکه برساند. به این ترتیب سبد نفتی اوپک از تک و تا افتاد و قیمت نفت آن به کمترین نرخ خود در سال جدید میلادی رسید.

به این ترتیب متوسط قیمت نفت اوپک در هفته منتهی به ۲۴ مارس ۲۰۱۷ یعنی ۴ فروردین ماه برابر با ۴۸٫۷۶ دلار در هر بشکه شد؛ این در حالی است که متوسط قیمت نفت در ابتدای سال ۲۰۱۷ تاکنون، با نرخی معادل ۵۲٫۲۳ دلار معامله شده است.

در این میان به نظر می‌رسد بی تأثیری کاهش تولید نفت از سوی اوپکی‌ها و غیر اوپکی‌ها، به عنوان آنچه که این دو گروه از آن واهمه داشتند، بر سرشان سایه افکنده است. به عبارتی دیگر با کاهش تولید نفت اوپکی‌ها و غیر اوپکی‌ها، جا برای تولید شیل اویل آمریکا باز شده و تولید این محصول را توجیه پذیر می‌کند. به این ترتیب ممکن است تعادل بازار جهانی نفت به نفع چشم آبی‌ها رقم بخورد. بی شک این برهم خوردن تعادل می‌تواند در میزان پایبندی کشورهایی همچون عربستان از زمره اوپکی‌ها و روسیه، به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت غیر اوپکی که متهعد به کاهش تولید نفت هستند، نیز مؤثر باشد.

اقدام عملیاتی در دقیقه ۹۰

در حالی که آمار و ارقام ذخایر نفتی آمریکا موجبات نگرانی بسیاری از شیوخ عرب حاشیه خلیج فارس را فراهم کرده بود، رویترز گزارش می‌دهد که کمیته مشترک وزرای اوپک متشکل از اعضای اوپک و کشورهای غیراوپکی تولیدکننده نفت، در بیانیه‌ای اعلام کرد برای بررسی تمدید توافق کاهش تولید به مدت ۶ ماه دیگر توافق کردند. در حالی در پیشنویس نخست این قرارداد مطرح می‌شود که سطح بالای پایبندی به توافق و پیشنهاد برای تمدید ۶ ماهه آن لازم است که در نسخه نهایی آمده است که این کمیته، تنها از یک گروه فنی و همچنین دبیرخانه اوپک درخواست کرده است تا «وضعیت بازار را بررسی کند و در آوریل ۲۰۱۷ در مورد تمدید کاهش‌های داوطلبانه تولید گزارش ارائه دهد.»