رمان «ظلمت سفید» رونمایی شد

به گزارش بولتن نیوز، آیین رونمایی از رمان «ظلمت سفید» اثر سجاد خالقی با حضور ابراهیم اکبری دیزگاه برگزار شد.

*«ظلمت سفید» از فضای کلاسه شده فرار می‌کند

ابراهیم اکبری دیزگاه نویسنده رمان «برکت» در این نشست با اشاره به آشنایی‌ش با این رمان می‌گوید: دو سال پیش که همراه علی‌اصغر عزتی پاک که داور جشنواره انقلاب بوده از تهران می‌آمده وصف «ظلمت سفید» را از زبان او شنیده است، که عزتی پاک به او می‌گوید «با رمانی جذاب روبرو شده است و از خواندن آن بسیار لذت برده است.» می‌گوید تعبیر عزتی این بود که «این کتاب از ظلمتی خاص استفاده می‌کند که در دل برف به ظهور می‌رسد و این مضمون او را یاد نور سیاه در مباحث عرفانی می‌اندازد.»

به گفته اکبری‌دیزگاه رمان با این مضمون تصویری و محتوایی تا قبل از این بسیار کم وجود داشته است. نزدیک‌ترین رمان را تا حدی می‌توان رمان رضا براهنی نام برد که البته بازهم در مکان و زمان و کیفیت محتوایی با ظلمت سفید بسیار متفاوت است؛ «ظلمت سفید» می‌خواهد از فضای رمان‌های کلاسه شده فرار کند.

*«ظلمت سفید» یک اثر شعاری نیست

نویسنده رمان «برکت» در ادامه ضمن جریان‌شناسی رمان‌های انقلاب اسلامی گفت: رمان انقلاب اسلامی به سه دوره مهم تقسیم می شود که دهه 60 دوره اول است و دوران شعارزدگی ادبیات داستانی انقلاب است. دور دوم که دوره فترت و محاق است از دهه هفتاد شروع می‌شود و تا اواخر دهه هشتاد ادامه پیدا می‌کند. دوره سوم که از اواخر دهه هشتاد شروع‌شده است و تاکنون ادامه دارد. در این دوره نه‌تنها ناشران دولتی که نشرهای خصوصی هم وارد این مبحث شده‌اند. «ظلمت سفید» محصول این گفتمان جدید است که نویسندگان این دوره تصمیم گرفته‌اند دوباره با زبان رمان و داستان و نه به‌صورت شعاری و نخ‌نما حرف بزنند.

وی افزود: از ویژگی‌های این جریان سوم، جوان بودن نسل نویسندگان آن است که عموماً بین بیست‌وپنج تا سی‌وشش سال سن دارند. تا حد زیادی ساختارشکن هستند و این امر مبارکی است. مثلاً «ظلمت سفید» از فرم داستان موازی استفاده می‌کند. نگاهشان جهان‌شمول‌تر از دوره‌های قبل است. نگاهی به تاریخ صدساله انقلاب دارد. بخشی از داستان در دوره مشروطه رخ می‌دهد و بخشی دیگر در دوره معاصر. یک بازه صدساله در این رمان موردبررسی قرار داده شده است. این سبک در رمان‌های فارسی‌زبان کم‌نظیر است. از مشروطه شروع کرده است و تا برهه انقلاب می‌رسد. ویژگی بعدی مسئله فرم است. نویسندگان دوره سوم، به فرم رمان واقف هستند. درباره رمان «ظلمت سفید» شاید اشکالاتی به آن وارد باشد اما نویسنده واقف است که اثرش یک بیانیه سیاسی نیست بلکه یک اثر داستانی است. «ظلمت سفید» یک اثر شعاری نیست. این یک موهبت بزرگ است که نویسنده بدون مستقیم گویی فضای انقلاب را مطرح کرده است.

ابراهیم اکبری دیزگاه گفت: موضوعاتی که نویسنده از نظر تاریخی روی آن‌ها دست گذاشته است بسیار مهم است. در میان اقوام مختلف، مجاهدان نامی داریم مانند شیرعلی بختیاری که بسیار تأثیرگذار بوده‌اند. تقریباً می‌توان به صورت قاطع گفت کسی به آن‌ها نپرداخته است و حقشان در ادبیات داستانی ادانشده است. تلاش شاهنامه‌وار قوم بختیاری بسیار حائز اهمیت است. مجاهدت و فداکاری آن‌ها بسیار مهم است و این فداکاری پهلو به سیاوش می‌زند که نشان از همان منش شاهنامه‌ای آنان دارد. سجاد خالقی نیز اشاراتی به آن‌ها کرده است و همین اشارات اندک قابل‌ستایش است

او اضافه کرد: توجه کردن به تاریخ معاصر ایران به‌صورت همه‌جانبه ویژگی این رمان است. نویسنده در این حجم هم شخصیت لُر دارد با همه ویژگی‌هایش، هم فارس و هم ترک. این در شرایطی است که در دوره کنونی ارتباطات عمیق ما با اقوام دیگر بسیار کم‌رنگ شده است. اقوام با یکدیگر ارتباطات فرهنگی، خانوادگی و اقتصادی کمی دارند؛ اما نگاه «ظلمت سفید» این است که انقلاب متعلق به همه است و همه در آن سهم دارند. نه‌فقط از نظر نژادی که حتی از نظر دینی نه‌فقط مسلمانان که مسیحیان نیز حضور دارند. این نقد جامعه‌شناختی که نویسنده به‌صورت مستقل و فارغ از مرکزگرایی و مرکز نشینی به بحث اقوام می‌پردازد، واقعاً جای تبریک به نویسنده دارد.

نویسنده رمان «شاه‌کشی» گفت: رمان در کنار تمام ویژگی‌های مهمش دو نکته نیز دارد. اول اینکه نویسنده ما در هنگام مواجهه با مشروطه کاملاً پرداختی توریستی از ماجرا دارد. برخلاف آنچه که در دوران معاصر رخ می‌دهد و بسیار خوب است. مسئله دوم اینکه ایشان هم مانند بسیاری نویسندگان جوان بسیار مایل است همه حرف‌ها را بزند و مطالب دچار یک اطناب شیرین است.

*تلاش داشتم نشان دهم ریشه انقلاب اسلامی در مشروطه است

سجاد خالقی در پایان این مراسم گفت: من در این رمان تلاش داشتم تا نشان دهم ریشه انقلاب در مشروطه است و آن مجاهدت‌ها این بار پیروز شده و به ثمر نشسته است. سعی من این بوده که جریان انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی به‌خوبی دربیاید. مهم‌ترین مشکل و مسئله من زبان‌ها بود. این سختی وقتی بیشتر آشکار می‌شود که بدانید من خودم فارسی‌زبان هستم و باید هم لهجه لری و هم لهجه ترکی را در به‌درستی درمیاوردم. از ویراستار کتاب نیز بابت کمک‌های شایانش تشکر می‌کنم.

وی افزود: از جناب عزتی پاک که به‌صورت معنوی به من قوت قلب دادند تشکر ویژه می‌کنم. همین‌طور انتشارات کتابستان معرفت که کتاب را با فاصله زمانی مناسب و به همراه یک طرح جلد خوب راهی بازار کرده است.