اروپا و بن‌بستی از تعامل یا تقابل؟!

گروه بین الملل: مصطفی مطهری* در یادداشت پیش رو که به بهانه موضع‌گیری‌های جنجالی ترامپ درباره اتحادیه اروپا نوشته شده، نویسنده معتقد است از زمان روی کار آمدن ترامپ در آمریکا و تکیه زدن وی بر اریکه و صندلی سیاست و قدرت در کاخ سفید روزبه‌روز گمانه‌زنی‌های مبنی بر جدایی منافع طولانی‌مدت اروپا از ایالات‌متحده آمریکا به دنبال اظهارات ستیزه‌جویانه ترامپ درباره اروپای واحد شدت می‌گیرد؛ بطوریکه سران اروپا تنهایی ژئوپلیتیکی اروپا را در برابر سیاست‌های ترامپ نه‌تنها پنهان نمی‌کنند بلکه با اعلام آشکار نگرانی‌های خود و فریاد زدن نارضایتی‌هایشان از شرایط به وجود آمده فعلی از تنش، به دنبال تدابیر امنیتی – دفاعی و حتی رایزنی‌های چندگانه میان خود و حتی آمریکا هستند.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

درواقع اعلان یک جنگ غیرنظامی بین واشنگتن و بروکسل به دنبال عدم همدلی پروژه اروپا و حمایت دونالد ترامپ از احساسات ضد منطقه یورو برای فروپاشی اتحادیه اروپا از یکسو و دید متفاوت او نسبت به ناتو برخلاف نگاه سنتی اروپا – آمریکا به این نهاد از سوی دیگر، به‌نوعی باعث شده است تا زمینه و بسترها را برای کاهش انتظارات و سطح توقعات و اقتصادی، سیاسی و امنیتی اروپا از آمریکا و حتی جدایی این منافع چندگانه مذکور را فراهم کند.

درواقع آینده مبهم روابط آمریکا- اروپا در سایه روابط با روسیه و نگرانی از ظهور رهبران افراطی با سبک ترامپ در اروپا، به دنبال حوادث رویدادی با ظهور ترامپ در آمریکا، به‌مثابه تیری به قلب اتحادیه قاره اروپا است. به عبارتی اگر ناتو را پل و حلقه واصلی از مؤلفه‌های اجباری برای حفظ رابطه سنتی آمریکا - اروپا قلمداد کنیم روابط اروپا و ایالات‌متحده آمریکا وارد پروسه جدیدی از تقابل تحمیلی یا تعامل اجباری خواهد شد که درهرصورت حامل نگرانی‌هایی برای اروپا خواهد بود که در شکل حداکثری، تأثیرش را بر نتایج انتخابات آتی در اروپا خواهد گذاشت.

بااین‌حال علیرغم تفکیک و تقسیم مؤلفه‌های عرصه‌ای در نزد ترامپ در مناسبات و تعاملات جهانی وی در ذیل سیاست خارجی ایالات‌متحده آمریکا مبنی بر سیاست‌گذاری در عرصه ژئوپلیتیکی (تغییر رویه‌های سنتی غرب و آمریکا به روسیه) و عرصه ژئو کالچری (توجه و اهتمام در حفظ و ترویج ارزش‌های لیبرال غربی)، نباید فراموش کرد که رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کارگزاران سیاست خارجی آمریکا تأثیرپذیری غیرقابل‌انکاری از عوامل ساختاری در حوزه حکمرانی آمریکا و حوزه بین‌الملل دارد. بطوریکه با توجه بدیهی بودن گفتمان یورو آتلانتیکی و ضد روسی بسیار قدرتمند و پرنفوذ در آمریکا، با استمرار کنش‌های ژئوپلیتیکی جسورانه‌ و متهورانه‌تر از جانب روسیه، آمریکای ترامپ نیز لاجرم وادار به واکنش مقابل به مثلی خواهد شد و این به معنای همراهی بیشتری با اروپا در این زمینه خواهد بود.

نکته پایانی اینکه ابهام، جدل، جنجال، چالش و تنش در روابط میان اروپا و آمریکای تحت زعامت ترامپ با توجه به عناصر و گزاره‌های ایجادی و رویدادی تا جایی تداوم خواهد یافت که نه‌تنها به تضعیف اروپا بلکه به کنترل و مدیریت روسیه نیز بینجامد؛ و این مهم یعنی تضعیف و مدیریت اروپا و کنترل روسیه توسط ایالات‌متحده آمریکا، همان رویکرد ژئوپلیتیکی و سیاست ژئوکالچری است که ترامپ در ذیل آن‌ها به‌به دنبال تأمین منافع ملی آمریکا است. منافعی که ازنظر ترامپ در شرایط و وضعیت کنونی با تضاد و چالش گفتاری با اروپا و نرمش بیانی و تبلیغاتی با روسیه تأمین می‌گردد.

* دکتری علوم سیاسی