بیش از ۳۰۰ هزار خانوار سیستانی گازدار می شوند

در این رابطه تکمیل گازرسانی به حدود ۷۳۰۰ روستای جدید و ۷۳ شهر جدید از ابتدای سال ۱۳۹۲ تا پایان آبان ۱۳۹۵ در دستور کار وزارت نفت قرار داشت که اجرایی شده است. تا پایان سال ۹۵ نیز هر روز ۱۵ روستای کشور از نعمت گاز برخوردار می شوند. به طور کلی در سه سال اخیر ۱۲ هزار روستای کشور گازرسانی شده است. هم‌اکنون ۱۶ میلیون خانوار در شهرها و حدود چهار میلیون خانوار در روستاها از نعمت گاز برخوردارند. به‌طور کلی ۱۰۷۷ شهر و ۲۱۶۰۰ روستا گازدار هستند.

گاز رسانی به استان سیستان و بلوچستان

 استان سیستان‌وبلوچستان تاسال ۹۳ تنها استان کشور بود که از نعمت گاز بی بهره بود و این مساله به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و امنیتی امری منطقی به نمی رسید. این استان طبق اطلاعات مرکز آمار و بر مبنای تقسیمات کشوری  ۱۹ شهرستان، ۴۸ بخش، ۳۷ شهر، ۱۱۲ دهستان و ۹۷۱۶ روستا دارد و با مساحت ۱۸۱ هزار کیلومتر مربع، حدود ۱۱ درصد از خاک ایران را تشکیل می‌دهد.

جمعیت استان طبق حدود ۲.۶ میلیون نفر است که قریب به ۳.۳۸ درصد از کل جمعیت کشور را در خود جای داده است. این استان بیش از ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک (آبی و خاکی) دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است. همچنین تنها بندر اقیانوسی ایران، در منطقه‌ی چابهار قرار دارد که بهترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به آبهای آزاد است.

با این وجود آهنگ توسعه‌ی این استان، چندان قابل قبول نبوده که یکی از دلایل آن، عدم بهره‌مندی از گاز طبیعی است. پیش بینی می شود با قرار گرفتن این استان زیر پوشش شبکه سراسری گاز، علاوه بر افزایش سطح رفاه عمومی شهروندان، روند توسعه اقتصادی با توجه به ظرفیت ها و مزیت های بالای اقتصادی اعم از صنعتی، معدنی و ترانزیتی سرعت گیرد و آثار آن در سطح رفاهی، اشتغال و امنیت عمومی متجلی شود.

شریان اصلی گازرسانی به سیستان و بلوچستان، خط لوله‌ی هفتم سراسری است. ساخت خط لوله هفتم سراسری اواخر سال ۱۳۸۴ با هدف صادرات گاز به هند و پاکستان و گازرسانی به مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور در دستور کار قرار گرفت. این خط انتقال گاز اهداف چندگانه ای را در خود جای داده که می توان به صادرات گاز، گازرسانی به نیروگاه‌ها(ایرانشهر، زاهدان و چابهار)، صنایع پتروشیمی، واحدهای صنعتی و ساخت خطوط فرعی و شبکه های شهری برای مصارف خانگی، تجاری و صنعتی در استان‌های واقع در طول مسیر به‌ویژه گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد.

خط لوله هفتم سراسری به طول ٩٠۲ کیلومتر با قطر ٥٦ اینچ از عسلویه به ایرانشهر احداث شده است. ایرانشهر اولین شهرستان استان سیستان و بلوچستان است که تحت شبکه سراسری گاز قرار گرفت و شهروندان ایرانشهری چند سالی است که از نعمت گاز برخوردار هستند. افزون بر بخش خانگی، گازرسانی به یک جایگاه سی ان جی، دو واحد نیروگاهی نیز انجام شده و عملیات اجرایی گازرسانی به شهرک‌های صنعتی این شهرستان نیز در دست اجراست.

باتکمیل گاز رسانی به ایرانشهر، انتقال گاز به دیگر شهرهای استان سیستان و بلوچستان در ۳ فاز برنامه ریزی شد که فاز اول آن گاز رسانی به شهر زاهدان است که محقق شده است. فاز دوم گاز رسانی به شمال استان وبه طور مشخص شهر زابل و شهرها و روستاهای در مسیر است و فاز دیگر نیز گازرسانی به شهرهای شرقی و جنوبی استان به خصوص چابهار است. در مجموع یکهزار و ٢٠٠ کیلومتر شبکه گاز در شهر زاهدان اجرا و ١٢٠ هزار خانوار از مزایای گاز برخوردار می شوند.

خط هفتم سراسری در حال حاضر به گستره‌ی ۹۰۲ کیلومتر از «پارس جنوبی» تا «ایرانشهر» در مجموع ۹۵۰ کیلومتر خط لوله و شبکه تغذیه و توزیع را به دنبال دارد. گازرسانی به زاهدان شامل ٢٦۲ کیلومتر خط لوله ٣٦ اینچ است که از کیلومتر ٨٣٩ همین خط لوله هفتم سراسری منشعب می‌شود. با تکمیل خط لوله گاز عسلویه به ایرانشهر، کار گازرسانی به دیگر مناطق استان در ۳ فاز تعریف شد که فاز اول آن یعنی گازرسانی به شهر زاهدان هم اکنون به اتمام رسیده است. در اجرای این فاز هفت ایستگاه شیر بین راهی، پنج ایستگاه حفاظت کاتدیک، یک ایستگاه فرستنده و یک ایستگاه کنترل فشار و سیستم مخابراتی ساخته شده است.

از ابتدای سال ۱۳۹۵ عملیات اجرایی این فاز با سرعت و جدیت آغاز شد به گونه ای که روزانه ۱۲۰ دستگاه کامیون از اهواز، اراک و اصفهان، قطعات لوله‌ی موردنیاز پروژه را به منطقه حمل می‌کردند. سه اکیپ مجهز در سه نقطه به طور همزمان عملیات خاک‌برداری، کوه‌بری و جوشکاری را  پیش می‌بردند. حجم و عظمت اجرای طرح به اندازه ای بود که بیش از چهار میلیون و ۷۰۰هزار متر مکعب عملیات خاکبرداری انجام شد. در احداث این خط لوله، حدود ۲۲ هزار شاخله لوله ۳۶اینچ به وزن ۸۶ هزار تن از ایرانشهر به زاهدان و ۲۱۲۵ شاخه لوله ۱۶ اینچ به وزن تقریبی ۳۱۳۰ تن جهت گازرسانی به CGCشرقی و غربی و نیروگاه های استان و بالغ بر ۱۹۰ تن الکترود برای جوشکاری لوله ها استفاده شده که به طور کلی از کارخانجات داخلی تامین و به همراه سایر اقلام مورد نیاز با استفاده از ۷۷۰۰تریلر به محل کارگاه های پروژه حمل شده است.

 شرکت کیسون که برنده مناقصه اجرای فازهای ۳ گانه خط لوله گاز استان سیستان و بلوچستان بود، عملا تا اوایل سال ۹۵ اقدامی در اجرای این طرح صورت نداد اما از ابتدای سال ۱۳۹۵ با خلع ید شرکت مزبور از اجرای این طرح، شرکت جهاد نصر از سوی شرکت ملی گاز به عنوان پیمانکار، عملیات اجرایی طرح را آغاز کرد. در حد فاصل بین ایرانشهر و زاهدان نیز عملیات «مسیرسازی» برای حدود ۱۸۰ کیلومتر از خط لوله در حال تسریع است. قرار است بعد از زاهدان و در قالب فاز ۲، خط لوله انتقال گاز به زابل احداث شود که مراحل طراحی آن خانمه یافته و عملیات اجرایی آن نیز به زودی آغاز خواهد شد.

طرح گازرسانی به شهرهای استان سیستان و بلوچستان در قالب «طرح گاز رسانی به نیروگاه‌های حرارتی استان سیستان و بلوچستان و ۳۰۰ هزار خانوار استان» با اعتبار مصوب ۱۶۰۰ میلیون دلار مورد تصویب شورای اقتصاد قرار گرفته است. مبنای اجرای این طرح بند ق تبصره ۲ قانون بودجه سال ۹۳ است. خط لوله انتقال گاز از ایرانشهر به زاهدان به عنوان فاز اول این طرح، با اعتباری نزدیک ۷۵۰۰ میلیارد ریال و توسط پیمانکاران و مشاوران داخلی اجرا شده است. اجرای این طرح کاملا با توجیه اقتصادی همراه است به گونه ای که با احتساب هزینه ای که در حال حاضر برای تامین سوخت مایع مصرفی خانوارهای استان سیستان و بلوچستان، حمل و نقل، نیروگاه‌ها و صنایع پرداخت می شود، بازگشت هزینه اجرای گازرسانی به استان در مدت سه سال امکان‌پذیر است.

صرفه جویی در مصرف سوخت های مایع و تقویت توسعه پایدار

یکی از وجوه منافع گازرسانی به سیستان و بلوچستان جلوگیری از مصرف سوخت‌های مایع است. بدین ترتیب در بخش نیروگاهی و صنعت استان، از مصرف سالانه حدود ۱.۴ میلیارد لیتر گازوییل و بیش از نیم میلیارد لیتر نفت‌کوره جلوگیری می‌شود. همچنین با اجرای گازرسانی، حدود بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر از مصارف سوخت مایع کاهش یافته و به تدریج کمتر هم خواهد شد. از سوی دیگر تولید و انتشار سالانه ۱.۸ میلیون تن دی‌اکسیدکربن، ۱۰۰۰ تن مونوکسیدکربن، ۸۰۰۰ تن اکسیدهای نیتروژن و ٢٤ هزار تن اکسیدهای گوگرد کاهش خواهد یافت.

منافع صرفه‌جویی از طریق «جایگزینی گاز با سوختهای مایع» با احتساب هزینه‌ی برآوردی پروژه، طی سه سال بازمی گردد. در سال ۱۳۹۴ فقط برای تامین سوخت نیروگاه زاهدان حدود ۴۵ میلیارد تومان بابت «کرایه‌حمل فرآورده» پرداخت شده است. این رقم برای نیروگاه ایرانشهر حدود ۳۵ میلیارد تومان و برای نیروگاه چابهار حدود ۲۵۰ هزار دلار (برای هر کشتی) حامل سوخت است. محاسبات نشان می‌دهد روزانه حدود ۱.۵ میلیارد تومان مابه‌التفاوت «بهای فرآورده» و «گازبها» برای نیروگاه زاهدان پدید می‌آید که صرفه‌ی اقتصادی بسیار بالایی است.

کار استان سیستان و بلوچستان با اتصال زاهدان به خط لوله سراسری گاز به پایان نمی‌رسد. از فردا کار برای اجرای فازهای دوم و سوم یعنی اتصال مناطق شمالی استان به خصوص زابل و مناطق جنوبی استان به خصوص چابهار آغاز خواهد شد.