آژانس: میزان ذخائر اورانیوم کم‌غنای ایران حدود یک سوم سقف تعیین‌شده در برجام است

به گزارش بولتن نیوز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود اعلام کرده میزان ذخائر اورانیوم دارای غنای کم ایران کمتر از محدوده تعیین شده در برجام است.

خبرگزاری رویترز گزارش داده میزان ذخائر اورانیوم کم‌غنای ایران تقریباً یک سوم میزان مجاز تحت برجام است. 

در بخشی از این گزارش آمده است: «تا تاریخ 18 فوریه 2017، میزان اورانیوم U235 غنی‌شده تا سطح 3.67 درصد ایران برابر با 101.7 کیلوگرم بوده است.» 

ایران طبق مفاد توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 مجاز به نگهداری نزدیک به 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده است. 

متن کامل این گزارش به شرح زیر است. (این ترجمه غیر رسمی است.)

راستی آزمائی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231  (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A. مقدمه

1. این گزارش مدیر کل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می‌باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می دهد.

B. سابقه

2. در تاریخ 14 ژوئیه 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، به مراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران درمورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که "راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد".[1] در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3. در نامه‌هایی به تاریخ 21 دسامبر 2016 و 11 ژانویه 2017، هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک (برجام) 9 سند که به تأیید تمامی مشارکت‌کنندگان کمیسیون مشترک رسیده را به آژانس تحویل نمود. این اسناد، توضیحاتی را درباره اجرای اقدامات هسته‌ای ایران به نحو مشخص شده در برجام ارائه می‌کنند. هماهنگ‌کننده از مدیر کل خواست این اسناد را در اختیار کشورهای عضو  قرار دهند.

4. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 9.2 میلیون یورو در سال می‌باشد. از آنجا که اجرای برجام در تاریخ 16 ژانویه 2016 آغاز شده است، میزان بودجه‌های لازم برای سال 2016، برابر با 8.8 برآورد شده است. تا پایان سال 2016، مبلغ 8.5 میلیون یورو هزینه شده است. در تاریخ 21 فوریه 2017، 13.7 میلیون یورو توسط کشورهای عضو به عنوان کمک‌های فرابودجه‌ای برای فعالیت‌های مرتبط با برجام وعده داده شده است. 

C. فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

5. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام را راستی آزمایی و نظارت نموده و از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل , بشرح ذیل گزارش می دهد.

C.1 . فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

6. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است. ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10).

7. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP) ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15). همانطور که پیشتر گزارش شد، در تاریخ 8 نوامبر 2016، آژانس راستی‌آزمایی نمود که ذخیره آب سنگین ایران به 130.1 متریک تن رسیده است.[بند 14] همچنین همانطور که قبلا گزارش شد، در تاریخ 21 نوامبر 2016، ایران به آژانس اطلاع داد 11 متریک تن از آب‌سنگین درجه هسته‌ای را در تاریخ 19 نوامبر 2016 و 6 دسامبر 2016 به خارج از ایران منتقل کرد. آژانس راستی‌آزمایی نمود که میزان 11 متریک تن از آب‌سنگین درجه هسته‌ای در مقصد خود خارج ایران رسید. از زمانی که آن انتقال انجام شد، ذخایر آب‌سنگین ایران بیش از 130 متریک تن نبوده است. در تاریخ 14 فوریه 2017 آژانس راستی‌آزمایی نمود که ذخایر آب‌سنگین ایران 124.2 متریک تن بوده است.

8. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بند 18 و 21).

C.2 . فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و سوخت

9. در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار  به شکل محاسبه شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام (بند 27) به صورت نصب شده باقی نمانده اند. ایران تعداد 121 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1).

10. ایران به غنی سازی UF6 در FEP ادامه داده است. ایران غنی سازی بالاتر از 3.67 درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است (بند 28).

11. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس در نامه مورخ 23 آگوست 2016، از ایران خواست تا میزان اورانیوم غنی‌شده در خطوط  فرآوری (جامانده) در کارخانه پودر دی‌اکسید اورانیوم غنی شده (EUPP) در اصفهان را ارزیابی کند و گزارش قبلی خود را مطابق با آن بازنگری کند. در نامه مورخ 19 فوریه 2017، ایران گزارشی را به آژانس حاوی میزان تخمینی بازنگری شده ارائه کرد. مقدار تخمینی بازنگری شده 99.9 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با ارزیابی آژانس از مواد جامانده همخوانی دارد. در تاریخ 31 ژانویه 2017، درپی تصمیم کمیسیون مشترک 10 ژانویه 2017، ایران خوراک‌دهی اورانیوم‌های تضعیف شده را از طریق خطوط فرآوری در EUPP و تحت نظارت و راستی‌آزمایی آژانس آغاز کرد. میزان تخمینی اورانیوم‌های غنی‌شده در تجهیزات EUPP و مواد خروجی درمقابل ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران بحساب نمی‌آید.

12. کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 67/3 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 برابر است با 202.8 کیلوگرم اورانیوم.

 
13. بر اساس برجام و تصمیمات کمیسیون مشترک، در تاریخ 18 فوریه 2017، مقدار اورانیوم 235 غنی‌شده ایران تا سطح 3.67 درصد یک 101.7 کیلوگرم بود.

14. در کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) تعداد 1044 سانتریفیوژ  IR-1 در یک بال از تأسیسات مزبور قرار داده شده اند (بند 46)، که تعداد 1042 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در شش آبشار باقی مانده اند و دو سانتریفیوژ IR-1 به صورت جداگانه به منظور انجام «تحقیقات اولیه و فعالیت های تحقیق و توسعه مربوط به تولید ایزوتوپ پایدار» نصب شدند. ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته ای در کارخانه وجود نداشته است.  

15. همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، در تاریخ 16 ژانویه 2017، مدیر کل تائید کرد که در تاریخ 15 همان ماه، آژانس اقدامات ایران تحت بند 15.12 ضمیمه 5 برجام را راستی آزمایی کرده است. اقدامات انجام شده توسط ایران عبارت بودند از: 
•  برداشتن کابل‌های الکتریکی آبشارها و کابین‌های کنترل آبشار،  پمپ‌های خلاء از یک بال کارخانه غنی‌سازی فردو (واحد 2) و ذخیره‌سازی تمام سانتریفیوژهای اضافه و زیرساخت‌های مربوطه در سالن B مربوط به FEP نطنز که تحت پایش مستمر آژانس قرار دارد؛ و 
•  برداشتن کابل‌های الکتریکی آبشارها و کابین‌های کنترل آبشار،  پمپ‌های خلاء و پایه‌های سانتریفیوژ از بال دیگر کارخانه غنی‌سازی فردو (واحد 1)؛ و ذخیره‌سازی تمام سانتریفیوژهای اضافه و زیرساخت‌های مربوطه در سالن B مربوط به FEP نطنز که تحت پایش مستمر آژانس قرار دارد. 

16. همه سانتریفیوژهای انبار شده به همراه متعلقات آنها در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده‌اند (بندهای 29، 47، 48 و 70) آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است. 

17. ایران فعالیت های غنی سازی اش را در راستای برنامه بلند مدت  غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ 16 ژانویه 2016 انجام داده است. 

18. در تاریخ 4 فوریه 2017، آژانس تحویل اولین افزوده 5 کیلوگرمی U3O8 غنی‌شده تا سطح 20 درصد از کشوری دیگر به ایران، در قالب صفحات سوخت نیمه‌آماده رآکتور تهران را راستی آزمایی کرد. 

19. ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیساتی جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58)12. کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 67/3 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 برابر است با 202.8 کیلوگرم اورانیوم. 

C3- تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

20. در 21 ژانویه 2017  تحت نظارت و راستی آزمایی آژانس، ایران برای اولین بار شروع به تغذیه UF6 طبیعی به یک سانتریفیوژ IR-8 کرد.(بند38) هیچ اورانیوم غنی شده ای از طریف فعلیتهای تحقفیق و توسعه سانتریفیوژ انباشت نشده است  و فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران با و بدون اورانیم با استفاده از سانتریفیوژها در محدوده تعریف شده در JCPOA انجام شده است.(بند 32-42)

21. ایران تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی آنرا به آژانس داده است.( بند1/80) آژانس به طور مداوم به نظارت خود از طریق استفاده از ابزارهای نظارتی و کنترلی ادامه داده است و راستی آزمایی کرده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام استفاده شده‌اند. (بند 80.2) ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است(بند 62)

22. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (بند 70) ایران لوله‌های روتور را با استفاده از فیبر کربن که توسط آژانس نمونه‌گیری و آزمایش شده بود، تولید کرد، که قدامات نظارتی و کنترلی آژانس بر تمام آنها اعمال شد.

D- اقدامات شفاف ساز 

23. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدین وسیله  وضعیت آنها در اماکن هسته‌ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد. (67.1) ایران بنا به درخواست، نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته‌ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته‌ای در ایران را تسهیل کرده است. (67.2) ایران با حضور بازرسان بیشتر آژانس که برای این کشور تعیین شده‌اند، موافقت کرده است.

24. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران از جمله از طریق اقدامات محدود کننده و نظارتی، نظارت کند که همه اورانیوم کنسانتره شده(UOC)  تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع به تاسیسات تبدیل اورانیوم(UCF)  در اصفهان منتقل شده است.(بند 68) در 8 فوریه 2017 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران 125.4 متر مکعب اورانیوم طبیعی را به شکل UOC دریافت کرده که به تاسیسات تبدیل اورانیوم(UCF) منتقل شده بود. ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است.

E- اطلاعات مرتبط دیگر

25. ایران، همچنان به اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقت‌نامه پادمان‌ها بر اساس ماده 17 (b)، تا زمان لازم‌الاجرا شدن آن و ااز ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمان‌ها ادامه می‌دهد. آژانس کماکان انجام دسترسی‌های مکمل ذیل پروتکل الحاقی بر طبق پروتکل الحاقی به سایت‌ها و سایر اماکن در ایران را ادامه داده است. 

26. در دوره این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسات کارگروه تدارکاتی کمیسیون مشترک (برجام، ضمیمه 5، کمیسیون مشترک، پاراگراف 6.4.6) شرکت نکرده است.

F- خلاصه

27. آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از تاسیسات اعلام شده  مزبور که مواد هسته‌ای عموما در آنها به کار می‌رود (LOFs) ادامه می‌دهد. ارزیابی‌های مربوط به عدم وجود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده همچنان ادامه دارد. 

28. از روز اجرای برجام، آژانس به راستی‌آزمایی و پایش اجرای تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام، اشتغال داشته است.

29. مدیر کل به گزارش‌دهی در زمان مقتضی ادامه می‌دهد.