تجهیز بورس کالا به اهرم های نظارتی و ایفای نقش رگولاتوری

به گزارش بولتن نیوز، در حال حاضر کمبود تقاضا و هماهنگ و همگون نبودن قیمت قیر صادراتی با قیمت‌های جهانی یکی از چالش‌هایی بوده که آن را عامل تنزل جایگاه ایران در بازارهای جهانی می‌دانند و در بازار داخل نیز مجوزهای متعدد برای فعالیت در حوزه قیر از یک طرف و نبود سیستم نظارتی مناسب از سوی دیگر باعث شده شرایط برای صنعت دشوار شود. این در حالی است که به عقیده کارشناسان، در کنار نهادهایی همچون شورای رقابت یا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز یا ستاد تنظیم بازار باید بورس کالا نیز علاوه بر اینکه بازاری برای خرید و فروش محصولات باشد، خود را به اهرم‌های نظارتی نیز مجهز کند.

به علاوه قیمت‌گذاری نسنجیده صادرکنندگان ایرانی چالش جدی دیگری است که علاوه بر مشکل‌سازی در داخل کشور به بروز چالش‌هایی در بازارهای جهانی دامن زده است. از طرفی تامین مواد اولیه تولید قیر یا همان وکیوم باتوم، قیمت‌های رقابتی برای این محصول، قیمت‌های پایین رقبا به دلیل هزینه‌های پایین و موضوعاتی از این دست همگی باعث شده تولیدکنندگان در مضیقه قرار بگیرند. این در حالی است که طرح‌های عمرانی نیز در داخل به شدت با افت روبه‌رو شده و این مساله میزان مصرف این محصول را نیز کاهش داده است.

در این بین دوشنبه هفته جاری اتحادیه صادرکنندگان محصولات نفت، گاز و پتروشیمی با دعوت از مسوولان بورس کالا به بررسی موضوعاتی از قبیل عرضه قیر در این بازار، روند عرضه وکیوم باتوم (VB)، مجوزهای دولت برای فعالیت در حوزه قیر، نحوه نظارت بر بازار و خرید و فروش‌ها و به عبارتی لزوم تقویت نقش نظارتی پررنگ‌تر بورس کالا در این بازار پرداختند. در این رابطه سیدحمید حسینی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی با اشاره به نقش فعال ۳ دسته پالایشگاه‌ها، واحدهای تولیدکننده قیر و واحدهای صادراتی گفت: این ۳ دسته هر یک به نوعی در صنعت قیر فعالند به‌طوری‌که پالایشگاه‌ها با تولید VB ماده اولیه تولید قیر را در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند و واحدهای تولیدکننده با استفاده از این مواد اولیه قیر تولید کرده و در اختیار واحدهای صادرکننده قرار می‌دهند.

به گفته وی پالایشگاه‌ها در این مسیر عضو اتحادیه نیستند و VB تولیدی خود را به هر شکلی که بخواهند عرضه می‌کنند و پیش از این نیز از کمبود عرضه وکیوم باتوم ازسوی این گروه بارها گلایه کرده‌ایم. به گفته وی در حال حاضر میزان عرضه VB در بورس کالا به حدی پایین است که در اغلب مواقع شاهد رقابت بین خریداران هستیم و این رقابت باعث افزایش قیمت این محصول خواهد شد و این در حالی است که برخی واحدها نیز هستند که ماده اولیه مورد نیاز خود را به قیمت‌های پایه خریداری می‌کنند. وی در ادامه با اشاره به میزان VB عرضه شده در بورس کالا و اختلاف بالای آن با میزان قیر عرضه شده می‌گوید: ‌این اختلاف میزان عرضه حکایت از آن دارد که اشکالی در کار وجود دارد و این اشکال نیز به دلیل نظارت‌های ضعیفی که وجود دارد رفع نشده در نتیجه شاهدیم شرکت‌های مختلف با عرضه قیر خود در بورس کالا که بعضا به فروش هم نمی‌رود به صادرات آن مبادرت می‌کنند.

حسینی در ادامه به مجوزهایی اشاره کرد که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تولید قیر صادر کرده است. به گفته وی شکافی ۱۲ میلیون تنی بین ظرفیت تولید قیر در کشور براساس خوراک موجود (۴ تا ۵ میلیون تن) و میزان مجوزهای صادره (۱۷ میلیون تن) وجود دارد که در جلسه با بورس کالا به بررسی راهکارهایی برای جلوگیری از صدور مجوزهای بی‌رویه پرداخته شد. حسینی با اشاره به تصمیمات اتحادیه برای مذاکره با سایر نهادهای دخیل از جمله شورای رقابت، ستاد تنظیم بازار و ستاد مبارزه با قاچاق کالا گفت: تصمیم گرفتیم ابتدا با بورس کالا وارد مذاکره شده و در این رابطه ببینیم این نهاد چه میزان از مشکلاتی را که در این بازار وجود دارد می‌تواند حل کند و مواردی از جمله هماهنگی بین وکیوم باتوم و قیر تولیدی و عرضه شده در بورس کالا، نظارت بر واحدهای تولیدی و کنترل آنها و... را از طریق بورس کالا حل و فصل کنیم و در مرحله بعد سایر ارگان‌ها و نهادهای ذی‌ربط را در این قضیه وارد کنیم.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان محصولات نفت، گاز و پتروشیمی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر واحدهای تولیدکننده قیر با واحدهای صادرکننده وارد رقابت شده‌اند گفت: این موضوع باعث شده این واحدها محصول خود را عرضه نکنند و این مسائل مشکلاتی را در این صنعت و بازار ایجاد کرده که باید به سرعت ساماندهی شود. این در شرایطی است که قیر صادراتی ما نیز در حال حاضر از بعد استانداردسازی با مشکلاتی روبه‌رو است که در حال حاضر با سازمان استاندارد وارد مذاکره شده‌ایم تا قیر صادراتی را شامل استاندارد کنیم که بخشی از تخلفاتی که صورت می‌گیرد و اعتبار قیر ایرانی را مخدوش کرده است حل شود.

وی در ادامه به نگرانی‌های اعضای اتحادیه نسبت به اوضاع بازار قیر اشاره کرد و گفت: در حال حاضر نیز متاسفانه مجلس شورای اسلامی تصویب کرده واحدهای تولیدی باید ۴ میلیون تن قیر تولیدی خود را به‌صورت رایگان به وزارت راه و آموزش و پرورش و سازمان حفاظت از محیط زیست و... تحویل دهند. به گفته وی این تصمیم با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از تولید را نیز شهرداری‌ها خریداری می‌کنند باعث می‌شود بازارهای صادراتی ما نیز از دست برود و در طرف مقابل این اقدامات باعث می‌شود قیر عرضه شده باز هم از کانال‌های فسادزا و رانتی به بازار بازگردد که روشی درست نیست.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در ادامه تاکید کرد: ما معتقدیم که باید از ظرفیت های مختلف بورس کالا در راستای تنظیم بازار استفاده کرد به طوریکه بورس کالا علاوه بر اینکه محلی برای عرضه و تقاضای محصولات است، باید با حمایت های لازم به مکانی برای تنظیم قوانین و مقررات، رگولاتوری، نظارت بر مجوزهای صادراتی و تولیدی، تناسب‌سازی بین میزان خوراک و تولید، نظارت بر مسائل استانداردسازی و تخصیص خوراک و... تبدیل شود. وی همچنین افزود: ‌در حال حاضر پالایشگاه‌ها بر عرضه‌های وکیوم باتوم کنترل دارند و با عرضه‌های محدود و در نتیجه ایجاد رقابت‌های بالا باعث می‌شوند VB با قیمت‌های بیشتری به فروش برسد درحالی‌که می توان با ارائه برنامه ریزی و حمایت های لازم، زمینه تعادل تولید و میزان عرضه‌ها و الزام پالایشگاه‌ها به عرضه مقدار مشخص و در عین حال جلوگیری از افزایش بی‌معنی قیمت‌ها را از طریق مکانیسم های بورس کالای ایران انجام داد.

منبع: بورس کالای ایران