اردوغان و کشورهای عربی/بازتعریف نقش یا تمدید تنش زایی

گروه بین الملل: اردوغان در جریان این سفر از کشورهای بحرین، عربستان سعودی و قطر به‌صورت رسمی دیدار و با مقامات سیاسی این کشورها ملاقات خواهد کرد.

به گزارش بولتن نیوز، وی پیش از ترک آنکارا در مصاحبه با خبرنگاران، با اشاره به ترک الباب توسط عناصر تروریستی داعش گفت: هدف مابعد از الباب تعقیب تروریست‌ها در رقه است چراکه بدون سرکوب آن‌ها در رقه، عملیات مبارزه با تروریست‌ها ناقص خواهد بود. در این سفر وزیران خارجه،‌ دفاع، انرژی و اقتصاد ترکیه او را همراهی می‌کنند؛ و امروز دوشنبه راهی ریاض می‌شود.

اردوغان پیشتر اعلام کرده بود که روابط ترکیه با ریاض ویژه است و عربستان دوست ترکیه است و در این سفر تصمیمات مهمی اتخاذ خواهد شد. وی گفته بود، سفر برادرم ملک سلمان به ترکیه در ماه آوریل به‌منزله نقطه عطفی در روابط دو کشور در تمامی زمینه‌ها بود. اردوغان درباره سوریه نیز گفته بود، آماده ایجاد شهرهای جدید با زیرساخت‌های مناسب در مناطق امنی است که قرار است در شمال سوریه ایجاد شود، اردوغان لزوم منطقه ایجاد منطقه پروازممنوع در شمال سوریه را خواستار شده و گفته بود، بدون این ممنوعیت ایجاد مناطق امن در شمال سوریه غیرممکن است.

رجب طیب اردوغان در حالی دست به این سفر می‌زند که به دلیل ناکامی‌های بزرگ امنیتی و شکست در منطقه با بحران بسیار بزرگ اقتصادی روبرو شده است. این کشور در طول دوران حاکمیت گروه تروریستی وداعش میلیون‌ها دلار نفت ارزان سوریه و عراق را به یغما می‌برد طوری که داماد اردوغان مستقیماً پیگیر این موضوع بود. در این خصوص بارها روسیه با انتشار اسنادی در خصوص انتقال نفت قاچاق به‌وسیله کامیون به ترکیه نشان داد که این کشور عامل مهم حیات داعش بود.

این در حالی است که در پی تشدید ناامنی‌ها و قطع راه‌های انتقال قاچاق نفت داعش به ترکیه این کشور در سراشیبی بحران مالی قرارگرفته است. سال میلادی جدید چندان برای پول ملی ترکیه خوشایند نبود. از اولین روزهای سال 2017، لیر ترکیه شروع به کاهش ارزش شدید در مقابل ارزهای خارجی کرد، کاهش ارزشی که حتی اقدامات بانک مرکزی این کشور عاملی بازدارنده برای آن نبود. شش ماه قبل که پول ملی ترکیه در نرخ باثبات 3 لیر برای یک دلار معامله می‌شد، پیش‌بینی‌های اقتصادی حاکی از آن بود که این نرخ در سال 2017 به 85/ 3 می‌رسد، نرخی که بر اساس همان پیش‌بینی‌ها تا سال 2018 نیز در همین سطح باقی می‌ماند.

این روزها مردم ترکیه منتظر هستند ببینند نرخ مبادله لیر در مقابل دلار رکورد 4 لیر را خواهد شکست یا نه؟ انتظاری که از عمق بحران اقتصادی در این کشور سرچشمه می‌گیرد. به گزارش فایننشال‌تایمز، این کشور در حال حاضر بیش از هرزمانی دیگر – از سال 2002 که حزب عدالت و توسعه قدرت را در ترکیه در دست گرفت – به بحران ارزی تمام‌عیار نزدیک است.

ترکیه امروز از سوی سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی کاملاً یک کشور بی‌اعتماد شده است، هر دو موسسه اعتبارسنجی «مودیز» و «استاندارد اند پورز» رتبه اعتباری ترکیه را در سال 2016، به «بی‌ارزش» کاهش دادند. همچنین موسسه اعتبارسنجی «فیچ» وضعیت سرمایه‌گذاری این کشور را بسیار «شکننده و ضعیف» پیش‌بینی کرد. در سال 2016، درگیری‌های سیاسی و حملات متعدد تروریستی در ترکیه، در صدر خبرگزاری‌های جهان قرار داشت؛ اما آنچه باعث نگرانی سرمایه‌گذاران شد، وضعیت اقتصادی این کشور بود.

از سوی دیگر رجب طیب اردوغان در تلاش برای تمرکز قدرت در دستان خود است امری که به‌احتمال‌زیاد خوشایند تجار و اقتصاددانان نیست. لذا می‌شود درک کرد که سفر رجب طیب اردوغان به چهار کشور عربی تلاشی جدی برای جلب سرمایه‌های این کشورها و دادن اعتماد به آن‌ها برای حضور بیشتر اقتصادی در ترکیه است. رئیس‌جمهور تمامیت‌خواه ترکیه چندین ماه است که در تلاش برای بازگرداندن ترکیه به شرایط خوب اقتصادی گذشته است که این روزها بشدت از آن فاصله گرفته است.

همان‌طور که اردوغان به این سفر چشم دوخته است کشورهای منطقه نیز نیم‌نگاهی به دستاوردهای آن دارند و امیدوار هستند ترکیه بتواند کشورهای عربی خلیج‌فارس را که تابه‌حال در منطقه بحران‌زا بودند تشویق بکند از گسترش ناامنی‌ها خودداری بکنند چون نتیجه مستقیم این بحران بر خود ترکیه خواهد بود، واقعیت این است که این کشورهای عربی در چند سال گذشته به‌وسیله ترکیه گروه‌های تروریستی را در سوریه و عراق حمایت کرده و باعث شدند بازی خطرناک تکفیری در آغوش ترکیه و اردوغان انجام شود، بازی که تابه‌حال هزینه سنگینی برای این کشور به دنبال داشته است.

ترکیه اردوغان اگر بخواهد جان تازه‌ای به اقتصاد بحران‌زده خود ببخشد راهی ندارد جز اینکه نگاه جدی به نقش خود در منطقه داشته باشد، نقشی که بر اساس تنش‌زایی تعریف‌شده است، این کشور بر این اعتقاد بود با تشدید بحران و تنش در منطقه و ازجمله سوریه و عراق می‌تواند از آب گل‌آلود ماهی بگیرد ولی داستان خارج از کشور با داخل این کشور بسیار متفاوت است، اگر در سطح داخلی اردوغان بی‌ملاحظه روی به سرکوب مخالفین آورده است و با برهم زدن بازی کوشید ماهی بزرگی شکار کند اما داستان در خارج کاملاً متفاوت است.

اردوغان برای حل بحران اقتصادی و سیاسی خود قبل از اینکه به انتقال پول برخی کشورهای عربی به ترکیه فکر بکند باید بازتعریف جدیدی از نقش بحران‌ساز خود در منطقه داشته باشد، اما آیا تمایلات سلطان گونه وی این اجازه را به وی خواهد داد؟