تجارت الکترونیک؛ راه تسهیل فرایندهای تولیدی و روابط تجاری جهانی

به گزارش بولتن نیوز، تاریخ گذشته ایران پر است از گزارش های تجارت افرادی که سختی های بسیاری را بر جان می خریدند تا کالایی را از شهر و دیار خود به دورترین نقاط جهان برده و نیازهای منطقه خود را از بازارهای دوردست به همراه آورند.
آن زمان موفق شدن در تجارت مستلزم هموار کردن سختی های زیاد بود؛ از جلای وطن گرفته تا دشواری های راه، خطر راهزنان یا غرق شدگی.
امروز، زمانه ای دیگر در دنیای مجازی فرارسیده که تجارت، خرید و فروش دستخوش تغییر بنیادینی شده است و برای فراهم آوردن همیانی پر از سکه و زر و موفقیت های تجاری، به جلای وطن و سیر آفاق و انفس نیازی نیست.
اکنون بخش زیادی از تجارت، خرید و فروش به رایانه، رایانه تخت (تبلت)، تلفن همراه هوشمند، کارت بانکی و گوشه ای دنج نیاز دارد و دیگر ساعت ها وقت در ترافیک و شلوغی خیابان ها و مرکزهای خرید و فروش سپری نمی شود؛ زیرا با فشردن چند دکمه ساده انواع و اقسام کالا از فروشگاه های گوناگون در منزل یا محل کار به سفارش دهنده تحویل می شود.

** تاریخچه تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیکی به هر گونه معامله گفته می‌شود که در آن خرید و فروش کالا یا خدمات از طریق اینترنت صورت گیرد و به واردات یا صادرات کالا و خدمات می انجامد.
بنابراین تجارت الکترونیکی انجام هر گونه امور تجاری به صورت برخط (آنلاین) و از طریق اینترنت است.
در سال 2014 میلادی (1393 خورشیدی) گردش مالی تجارت الکترونیک جهان نزدیک به یک هزار و 471 میلیارد دلار برآورد شد و ایران در این زمینه جایگاه یکصدم جهانی را به خود اختصاص داد.
در ایران نیز با تصویب قانون تجارت الکترونیک در مجلس شورای اسلامی (هفدهم دی ماه 1382) این امر جایگاه رسمی یافت.
این قانون پس از برای تایید نهایی شورای نگهبان، بیست و نهم دی ماه 1382 از سوی رییس جمهوری وقت برای اجرا ابلاغ شد.
برنامه ریزان کشور در برنامه چهارم توسعه به تجارت الکترونیک توجه کردند؛ به گونه ای که بند ط‌ ماده 33 فصل «تعامل فعال با اقتصاد جهان» به این امر اختصاص یافت.
طبق این بند، دستگاه ها و واحدهای‌ مرتبط‌ پس از تجهیز و با رعایت‌ استانداردها و چارچوب ‌نظام‌ بازرگانی‌ و تجارت‌ الکترونیکی‌، اقدام های ‌زیر را انجام‌ می دهند:
به‌ روزرسانی پایگاه ها و مرکزهای اطلاع‌ رسانی‌ و ارایه‌ خدمات‌ دستگاه‌ مربوط‌ در محیط‌ رایانه‌ای‌ و شبکه‌ای‌، برگزاری مناقصه‌ها، مزایده‌ها و مسابقه‌های‌ خرید و فروش‌ کالا، شبکه‌های‌ اطلاع‌ رسانی‌، ایجاد بازارهای‌ مجازی‌ و انجام‌ فعالیت‌های‌ تدارکاتی‌ و معاملاتی‌ در قالب‌ تجارت‌ الکترونیکی‌ از سال ‌دوم‌ اجرای برنامه‌.

** اهمیت و جایگاه کنونی تجارت الکترونیک در ایران
پیشرفت تجارت الکترونیک در ایران تا آنجا پیش رفته است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پنجم بهمن ماه امسال هنگام بهره برداری از ساختمان تجارت الکترونیک شرکت ملی پست به خبرنگار ایرنا گفت: اکنون تجارت الکترونیک در ایران روند خوبی یافته است و سال آینده کالاهای ایرانی با گسترش هرچه بیشتر این امر به همه جهان ارسال می شود.
پیش از آن نیز «حسین مهری» معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اعلام کرد: شبکه اینترنت در دولت تدبیر و امید رشد پنج تا هشت درصدی داشت و این امر سبب رونق و گسترش تجارت الکترونیک و ارایه خدمات مطلوب‌تر و سریع‌تر به مردم شده است.
مدیرعامل شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: در دولت یازدهم تجارت الکترونیک رشدی ۸۰ درصدی را تجربه کرد و از این رو، مردم بیش از پیش از اینترنت برای خرید استفاده می‌کنند که این امر به کاهش حجم ترافیک کمک می‌کند.
البته فرایند تجارت الکترونیک و خرید و فروش اینترنتی از سال 1382 در شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران کلید خورد که سازمان سنجش به عنوان پیشگام خرید و فروش های اینترنتی، ثبت نام از متقاضیان را آغاز کرد.
در این زمینه معاون تجارت الکترونیک شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران به خبرنگار اقتصادی ایرنا توضیح بیشتری داد: در سال 1382 منطقه 16 پستی برای اجرای آزمایشی طرح خرید و فروش اینترنتی تعیین و مراحل نخستین طرح از آنجا آغاز شد.
«زهرا کاظمی مطلق» ادامه داد: پس از مدتی کوتاه این طرح به سایر مناطق پستی گسترش یافت و سپس پنج استان کشور وارد این فرایند شدند. همچنین طرح خرید و فروش اینترنتی به برنامه چهارم توسعه راه یافت و مقرر شد زیرساخت های لازم برای توسعه این امر در سراسر کشور فراهم شود.
این مسوول ادامه داد: در قالب برنامه چهارم، اعتباری برای خرید و فروش اینترنتی با هدف توسعه زیرساخت های لازم اختصاص یافت و در کنار آن مقرر بود پست لجستیک نیز ایجاد شود.
کاظمی مطلق بیان کرد: با استقبال گسترده از این سرویس شمار شرکت ها و فعالان آن افزایش یافت. شرکت پست نیز بهمن ماه 1391 دروازه (گیت وی) تجارت الکترونیک را راه اندازی کرد.
به گفته وی، وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سامان دادن به فعالان این سرویس، مرکز تجارت الکترونیک و نماد اطمینان را ایجاد کرد.
معاون مدیرکل تجارت الکترونیک شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران گفت: اکنون 2 هزار کاربر در بخش تجارت الکترونیک ایران فعالیت می کنند.
وی ادامه داد: مقرر است بزودی کسب و کارهای اینترنتی در سامانه پست ساماندهی شوند.

** کلام آخر
سازمان توسعه و تجارت ملل متحد (آنکتاد) در گزارش تازه خود، به ایران از نظر آمادگی در تجارت الکترونیکی رتبه جهانی هفتاد و هفتم را منظور کرد و آن را میان ۱۰ کشور برتر آسیا و اقیانوسیه قرار داد.
هرچند این جایگاه چندان مطلوب نیست اما تلاش های صورت گرفته برای توسعه این تجارت در کشور را نشان می دهد.
توسعه تجارت الکترونیک در کشور هرچند با بسیاری نارسایی ها روبروست اما می تواند هنگام بروز بحران های گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مانند تحریم ها، آلودگی هوا، اختلال در ارتباط های تجاری و... به کار آمده و نیازهای تجاری کشور را برآورده کند.
حادثه آتش سوزی و فروریزش مجتمع تجاری پلاسکو تهران در ماه گذشته ضرورت توجه جدی تر به بحث تجارت الکترونیک را دوچندان کرد؛ زیرا با الکترونیکی شدن امور می توان در صورت بروز حادثه ای مشابه، نیازهای کشور را در کوتاه ترین زمان برآورده ساخت.
همچنین بکارگیری رویه های فروش، سفارش گیری و تحویل دهی الکترونیکی از انبار کردن بیجای کالاها و هزینه ها و خطرهای ناشی از آن جلوگیری می کند.
فراهم سازی امکان ارتباط با بازارهای جهانی و جذب مشتری از کشورهای خارجی از دیگر مزیت های تجارت الکترونیک است که همسو با سیاست درونزایی و برون نگری اقتصاد مقاومتی نیز به شمار می رود.
از سوی دیگر، تجارت الکترونیک شفافیت در امور را به دنبال می آورد و مانع جدی در برابر کسانی است که تلاش دارند از بی سامانی های موجود درآمدهای هنگفت به جیب بزنند.