تمرکز خاص دولت ترامپ بر ایجاد شکاف در روابط ایران و روسیه

در گزارش این نشریه آمریکایی آمده است رئیس جمهور آمریکا با هدف پایان دادن به جنگ سوریه و تقویت مبارزه با گروه داعش، به دنبال راهکارهایی برای شکستن پیوندهای نظامی و دیپلماتیک روسیه با ایران است.

به گفته منابع مطلع، هدف از این راهبرد نوظهور، تلاش برای تطبیق دادن وعده های ضد و نقیض دونالد ترامپ مبنی بر بهبود رابطه با ولادیمیر پوتین و به چالش کشیدن «حضور نظامی» ایران- یکی از متحدان اصلی مسکو- در خاورمیانه است.

یک مقام ارشد دولت (آمریکا) گفت که کاخ سفید در خصوص روسیه دچار توهم و خیال واهی نشده است یا این که پوتین را یک «پسر گروه کر» نمی پندارد. این در حالی است که ترامپ در روزهای اخیر اظهارات ضد و نقیض زیادی درباره رهبر روسیه داشته است. اما این مقام دولتی گفت که دولت (ترامپ) روسیه را مثل شوروی سابق یک تهدید موجودیتی نمی داند و این که ترامپ خود را متعهد می داند که ایران را مهار کند.

این مقام (که نامش ذکر نشده است) گفت: «اگر اختلافی بین روسیه و ایران وجود داشته باشد، ما مایل هستیم که آن را کشف کنیم.»

این راهبرد به طور کامل نشانه‌های مبهمی را که ترامپ و تیمش در خصوص مسکو ارسال کرده اند، توضیح نمی دهد؛ نشانه‌هایی که متحدان آمریکا و رهبران جمهوریخواه کنگره را نگران کرده است.

چند روز بعد از این که نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، گفت که افزایش خشونتها در شرق اوکراین «محکومیت قاطع و روشن اقدامات روسیه» را می‌طلبد، مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا، گفت که واشنگتن ممکن است تحریم های مسکو را در صورت همکاری اش با آمریکا در جنگ با داعش لغو کند.

ترامپ خودش نیز در مصاحبه با فاکس نیوز در پاسخ به این سوال که پوتین قاتل است، گفت: «شما فکر می کنید کشور خودمان بیگناه است.»

اما کسانی که در بحثهای اخیر سیاستگذاری دولت ترامپ حضور داشته اند، می گویند، یک تمرکز خاص بر تلاش‌ها برای ایجاد شکاف بین روسیه و ایران وجود دارد.

 یک مقام ارشد اروپایی که در هفته های اخیر با مسئولان شورای امنیت ملی ترامپ بحث و گفتگو داشته است، گفت: « قطعاً بین روسیه و ایران فاصله وجود دارد. اما آنچه که معلوم نیست این است که پوتین در ازای تضعیف کردن اتحادش با ایران چه طلب خواهد کرد.»

اما متقاعد کردن پوتین به فاصله گرفتن از تهران بسیار دشوار خواهد بود و شماری از کارشناسان روس در واشنگتن می گویند که چنین کاری هزینه سنگینی خواهد داشت و در میان متحدان غربی آمریکا ولوله ایجاد می کند. ترامپ اولین رئیس جمهور آمریکا نیست که می خواهد چنین راهبردی در پیش بگیرد: دولت اوباما نیز چهار سال تلاش کرد روسیه را از ایران دور کند، به ویژه در سوریه، اما دیدیم که عملیات نظامی  این دو کشور تشدید و رژیم سوریه تقویت شد.

دیمیتری سیمس، کارشناس روس و رئیس مرکز منافع ملی در واشنگتن، گفت: «اگر کرملین قرار باشد صادرات تسلیحات خود را به ایران کاهش دهد، توقع دارد که تحریمهایش به طور قابل ملاحظه کاهش یابد. روس ها به غذای رایگان اعتقادی ندارند.»

مسکو برای بهبود رابطه با واشنگتن تحت امر دولت ترامپ، ابراز تمایل کرده است، اما در عین حال در ماههای اخیر قصد خود را برای ادامه همکاری با ایران نیز نشان داده است.

روسیه و ایران یک اتحاد محکم نظامی در سوریه در سالهای اخیر داشته اند، اما دولت ترامپ در تلاش است از چیزی بهره برداری کند که  مقامات آمریکایی، اروپایی و عرب آن را اختلافات بالقوه بین روسیه و ایران بر سر راهبرد آینده درباره سوریه و خاورمیانه می بینند.

روسیه، ایران و ترکیه در هفته های اخیر در تلاش برای پایان دادن به جنگ شش ساله سوریه مذاکراتی داشتند. شرکت کنندگان در این نشست ها که بدون حضور آمریکا برگزار شد، می گویند، روسها در خصوص بحث درباره آینده ای بدون بشار اسد نسبت به ایرانی ها بازتر به نظر می رسیدند. یک جناح با حمایت روسیه در مذاکرات ایده تدوین قانون اساسی جدید سوریه و انتقال تدریجی (قدرت) از اسد را مطرح کرد.

دولت اوباما نیز راهبرد فاصله انداختن بین روسیه و ایران را دنبال کرد. او در دوره نخست ریاست جمهوری‌اش توانست دیمیتری مدودف، رئیس جمهور وقت روسیه، را به حمایت از تحریم های سخت علیه ایران در سازمان ملل وادارد. مسکو همچنین تحویل سامانه دفاع موشکی به تهران را به تعویق انداخت. 

اوباما نیز در عوض، استقرار سامانه موشکی در اروپا را که روسیه تهدیدی برای خود می دانست، متوقف کرد. تنش بین روسیه و آمریکا بعد از به قدرت رسیدن مجدد پوتین در سال 2012 و اشغال جزیره کریمه در سال 2014 شدت پیدا کرد. آمریکا و اتحادیه اروپا با اعمال تحریم های مالی علیه روسیه واکنش نشان دادند.

شماری از کارشناسان روسیه در واشنگتن می گویند که پوتین در ازای هر حرکتی برای فاصله گرفتن از ایران، هزینه سنگین طلب خواهد کرد. علاوه بر لغو تحریم ها، او تضمین می خواهد که آمریکا از عملیات نظامی اش در اوکراین انتقاد نکند و از توسعه ناتو در مرزهای روسیه دست بردارد.

وال استریت ژورنال در انتهای نوشت: موسسه مطالعات جنگ در واشنگتن در گزارشی که روز جمعه منتشر کرد، هشدار داد که حتی اگر مسکو از تهران فاصله بگیرد، این به مهار نفوذ گسترده ایران در نهادهای اقتصادی، نظامی و سیاسی سوریه منجر نمی شود. طبق این گزارش «هر گونه تلاش آمریکا برای محدود کردن ایران در سوریه از طریق روسیه بی تردید به شکست منتهی می شود.»