راههای جلوگیری از سفید شدن مو

به گزارش بولتن نیوز، در پايين ترين لايه پوست و در محل پايه و تکيه تار مو، سلول هايي به نام «ملانوسيت» قرار دارند که دائما ترکيبي با نام «ملانين» را توليد مي کنند و همين «ملانين» است که رنگ موها را ايجاد مي کند. وقتي ملانوسيت ها کاملا فاقد رنگدانه شوند، مو سفيد مي شود و اگر تعداد ملانين يک تار مو کمتر از حالت عادي شود، آن مو خاکستري و نقره اي مي شود. 

«ملانوسيت» هر ده سال حدود 10درصد از ميزان و توان توليد رنگ خود را از دست مي دهد. اگرچه چگونگي از دست دادن اين رنگدانه ها دقيقا مشخص نيست اما آنچه مشخص است، اينست که در نخستين مراحل خاکستري شدن مو، ملانوسيت هنوز وجود دارد; اما غيرفعال است. 

ميانگين سني سفيد شدن مو در سفيدپوستان 34سال و در سياهپوستان 42سال است. اگر موي يک فرد سفيدپوست زودتر از بيست سالگي و سياه پوست زودتر از سي سالگي سفيد شود، به آن سفيد شدن زودرس مو مي گويند. موي بدن و صورت هم مثل موي سر خاکستري مي شود; اما معمولا اين اتفاق بعد از تغيير رنگ موي سر بوجود مي آيد.

سفيد شدن موي سر معمولا از شقيقه ها آغاز مي شود و بعد از آن نوبت به تاج سر و بقيه نقاط پشتي سر مي رسد. در سفيدي موها، نقش عوامل ارثي را نبايد فراموش کرد. سفيدي زودهنگام موي سر ممکن است بعلت ژني باشد که از والدين مان به ارث برده ايم; اما علل قابل درماني نيز براي آن وجود دارد.

- تغذيه و رنگ مو: تحقيقات نشان داده کمبود فلزاتي مانند; آهن، روي، منگنز، تيتانيوم، تنگستن و مس از عوامل اصلي در سفيد شدن موها هستند، البته اين مسئله علاج هم دارد. کارشناسان تغذيه معتقدند; افرادي که دچار سفيدي مو هستند، بايد ميوه هايي همچون; سيب، گلابي، هلو و همه ميوه هايي که حاوي مقاديري از املاح گوناگون خصوصا فلز منگنز هستند و نيز مصرف سبزيجاتي همچون; سير، پياز، موسير و تره که داراي منگنز هستند را در برنامه غذايي خود بگنجانند. نخودفرنگي، قارچ، آجيل، لوبيا، عدس، گوجه فرنگي، موز، آلو، سويا و سيب زميني از جمله غذاهايي هستند که مقدار قابل توجهي مس دارند و مي تواند بر پوست و مو تاثير بگذارد و حتي از سفيد شدن مو هم جلوگيري کند. خوردن جوشانده سبوس گندم، سنبل الطيب، مخلوط پودر سبوس برنج و شکر با نبات ساييده شده و نان جو هم در حفظ رنگ مو و کاهش موهاي سفيد موثر است.

- بيماري و موي سفيد: بسياري از بيماري ها مي تواند روند سفيد شدن موها را تسريع کند. کمبود ويتامين هايB ، بخصوص اسيدپانتوتنيک و ويتامين B 12 يکي از اين موارد است. بيماري تيروئيد، بيماري هاي سيستم ايمني، کم خوني، رژيم هاي سخت و طولاني مدت، بيماري ها و افزايش گلبول هاي سفيد خون نيز باعث سفيدي زودهنگام و بيش از حد موها مي شود.

- سيگار و مو: سيگار کشيدن نيز موها را سفيد مي کند. تحقيقات نشان داده، سرعت سفيد شدن مو در سيگاري ها، چهار برابر افراد غيرسيگاري است. شايد علت اين امر، کاهش رسيدن اکسيژن به ريشه موها باشد.

درمان سفید شدن مو

تنها علاج سفید شدن فیزیولوژیكی موها رنگ كردن آنها می باشد. رنگهای گیاهی نه تنها بی ضرر هستند بلكه باعث تقویت موها نیز می گردد. در مواردی كه سفید شدن موها به علت بیماریهای پوست سر و یا سایر بیماریهای دیگر بدن باشد، بایستی به پزشك متخصص مراجعه نموده و با معالجه این بیماری ها و رفع آن معمولاً موها پس از چند ماه رنگ طبیعی خود را كم كم به دست خواهند آورد. اصلاح رژیم غذایی ، مراعات بهداشت عمومی، خوردن ویتامینهای لازم و ضروری سبب تسهیل رنگ پذیری موها می گردد.

موها فقط در آسياب سفيد نمي شوند، گذر زمان هم آنها را سفيد مي کند. در حقيقت سفيد شدن موها يکي از آشکارترين نشانه هاي بالا رفتن سن است; اما هميشه سفيد شدن مو بعلت بالا رفتن سن نيست، بسياري از شرايط ديگر نيز موها را سفيد مي کنند.   

پروتئین

رنگ مو بیشتر تحت تأثیر ژنتیک است، اما در برخی موارد مسائل تغذیه‌ای نیز منجر به تغییر رنگ مو می‌شوند. مثلاً یکی از علائم و نشانه‌های سوء تغذیه پروتئین که به مدت طولانی فرد را درگیر کرده باشد تغییر در رنگ مو و به عبارتی پرچمی شدن موها است. در این اختلال، کاهش تولید ملانین در ملانوسیت‌ها باعث می‌شود رنگ مو، روشن‌تر شود و در یک تار مو، بخش‌های تازه روییده شده روشن‌تر از قسمت‌های قبلی باشد. در این گونه موارد بهبود تغذیه فرد از لحاظ پروتئین می‌تواند رنگ مو را به حالت طبیعی تغییر دهد.

بیماری سلیاک

یکی دیگر از بیماری‌هایی که با رنگ مو نیز در ارتباط است، بیماری سلیاک یا عدم تحمل گلوتن می‌باشد که به دلیل مشکلات دستگاه گوارش، جذب مواد مغذی محدود شده و رنگ مو زودتر به خاکستری و سفید شدن می‌گراید. 

تیروزین

تیروزین نیز اسید آمینه‌ای است که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود. این اسید آمینه پیش‌ساز ملانین است و همان طور که ذکر شد ملانین مسئول رنگ پوست و مو می‌باشد. با دریافت کافی پروتئین شامل انواع گوشت‌ها، لبنیات، تخم‌مرغ، آجیل و حبوبات می‌توان نیاز به پروتئین و اسید آمینه تیروزین را تأمین نمود و موهایی سالم‌تر داشت. 

نکته مهم

مهم‌ترین نکته که باید به آن اشاره کرد این است که اصولاً مو که بافتی ضمیمه بافت پوست می‌باشد مثل تمام بافت‌ها و سلول‌های بدن دریافت مواد مغذی خود را از طریق جریان خون به انجام می‌رساند و تغذیه مو به صورت موضعی و خارجی امکان‌پذیر نیست، بنابراین تبلیغاتی که در خصوص انواع شامپوها و تقویت‌کننده‌های موضعی می‌باشند، چیزی جز بازاریابی‌های فریبنده نیست.

در محل پایه تارهای مو که در پایین‌ترین لایه پوست سر واقع شده‌اند، سلول‌هایی به نام ملانوسیت وجود دارد. ملانوسیت‌ها رنگ‌دانه‌هایی هستند که رنگ ملانین را تولید می‌کنند. رنگ‌های مختلف موی سر بستگی به آنزیمی دارد که در ساخت ملانین مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

مـــس

از بین مواد مغذی، مس یکی از املاحی است که وجود آن برای تولید ملانین ضروری می‌باشد. در واقع آنزیم تیروزیناز که اسید آمینه تیروزین را در سلول‌های ملانوسیت به ملانین تبدیل می‌کند، یک پروتئین مس‌دار است و در صورتی که کمبود مس وجود داشته باشد، در فعالیت آنزیم نامبرده و ایجاد رنگدانه سیاه ملانین اختلال حاصل می‌شود.

مس در جگر، کاکائو، قارچ، سبزی‌های برگ سبز، غلات سبوس‌دار، آجیل و گوشت بیشتر از مواد غذایی دیگر یافت می‌شود.

آنتی‌اکسیدان‌ها

از آنجا که یکی از علل زمینه‌ساز سفیدی مو استرس اکسیداتیو و حملات رادیکال‌های آزاد می‌باشد، استفاده از مواد مغذی آنتی‌اکسیدان نظیر ویتامین‌های E و C نیز می‌تواند از سفیدی زودرس موها پیشگیری کند. منابع این ویتامین‌ها شامل مرکبات، آناناس، گوجه‌فرنگی، کیوی، فلفل دلمه‌ای، سبزیجات برگ سبز، جوانه گندم و آجیل می‌باشد. 

كشف راز سفيد شدن مو

محققان انگليسي و آلماني موفق شدند راز تغيير رنگ موها با بالا رفتن سن و سفيد يا خاكستري شدن آنها در سنين ميانسالي و پيري را فاش كنند. 

به گفته اين محققان؛ وجود راديكال‌هاي آزاد اكسيژن دليل خاكستري شدن رنگ موهاست. اين پژوهشگران اميدوار هستند كه كشف جديد، آنها را به سمت ابداع روش‌هاي مفيد و كارآمد براي جلوگيري از سفيد شدن موها سوق دهد.

پروفسور هانيز دكر، محقق انستيتو بيوفيزيك در دانشگاه مانيز آلمان دراين‌باره خاطرنشان كرد: پيروكسيد هيدروژن منشا تغيير رنگ موهاست.

وي معتقد است: با افزايش سن ميزان اين ماده هم در پياز مو بيشتر مي‌شود و هم در نهايت از سنتز رنگدانه ملانين در تار مو جلوگيري مي‌كند.

بر اساس اين گزارش، پيروكسيد هيدروژن يك ماده سفيدكننده به شمار مي‌آيد كه محصول بازمانده از فعل و انفعالات متابوليك در بدن است. اين ماده شيميايي در تمام بافت‌هاي بدن وجود دارد و مقدار آن بسيار اندك است.

محققان مي‌گويند: در حالت عادي آنزيمي در بدن ترشح مي‌شود كه پيروكسيد هيدروژن را به آب و اكسيژن تجزيه مي‌كند، اما با بالا رفتن سن از مقدار اين آنزيم كاسته مي‌شود و در اين وضعيت بتدريج بر مقدار پيروكسيد هيدروژن افزوده مي‌شود. 

پيروكسيد هيدروژن با اكسيده كردن يك اسيد آمينه به نام ميتونين به آنزيم تيروسيناز حمله مي‌كند. اين آنزيم سنتز شده و در نتيجه از مقدار آن كاسته مي‌شود. با كم شدن آنزيم از مقدار رنگدانه ملانين نيز كاسته مي‌شود. 

اين اكسيداسيون توسط پيروكسيد هيدروژن علاوه بر تخريب روند توليد ملانين روي ساير آنزيم‌هاي مورد نياز براي ترميم پروتئين‌هاي آسيب‌ديده نيز تاثير منفي مي‌گذارد و منجر به سفيد شدن موها مي‌شود. 

جمع‌بندی 

بنابراین برای اینکه موهای سالمی داشته باشید، باید به تغذیه خود توجه کنید و با مصرف انواع متنوع از هر یک از گروه‌های غذایی مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را تأمین و از سفیدی زودرس موها جلوگیری کنید، اما تاکنون دارو یا غذایی مشخص نشده که رنگ موهای سفید را تغییر داده و به روز اول برگرداند، بنابراین همان طور که عنوان شد، تبلیغاتی این چنینی، دروغ‌های واهی بیش نیستند. 

ضمناً به غیر از ژنتیک و تغذیه، استرس و مصرف دخانیات نیز تأثیر قابل توجهی در سفیدی زودرس موها دارند که می‌توان با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و پرهیز از مصرف دخانیات و به جای آن افزایش مصرف میوه و سبزی، سلامت عمومی خود را بهبود بخشید و در کنار آن، از داشتن موهای سالم نیز بهره برد. 

منابع: ماهنامه دنیای تغذیه/ جام جم/ میگنا /مردمسالاری