سندروم خود زشت پنداری سراغ چه کسی می‌رود؟

گروه اجتماعی: چرا برخی از زنان با دیدن خود در آینه احساس افسردگی می‌کنند؟ چه چیزهایی احساس زشت بودن را در گروهی از زنان تقویت می‌کند؟ چه اتفاقی می افتد که برخی از زنان هنگام پرو لباس و مشاهده خود در آینه احساس افسردگی می‌کنند؟ قد و وزن یک زن زیبا چقدر است؟ پاسخ تمام این سؤالات را با خواندن این مطالب پیدا خواهید کرد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مجله سیب سبز، هر زمان مقابل آینه می‌ایستم یا یکی از عکس‌های خود را نگاه می‌کنم. نفسم بند می‌آید و از دیدن خودم متنفر می‌شوم. من شخصی را می‌بینم که با تصوراتم فرق دارد و کاملاً برایم بیگانه است.

سندروم خود زشت پنداری چیست؟

سندروم خود زشت پنداری یا BDD یک بیماری روانی است که طی آن فرد به شدت در مورد اشکالات جزئی موجود در صورت یا ظاهر خود حساس می‌شود. این بیماری در بسیاری از موارد ناشناخته باقی می‌ماند و فقط در صورتی که شخص علائم بسیار شدیدی مانند افسردگی از خود نشان دهد می‌تواند به وجود آن پی ببرد. افراد مبتلا به این بیماری خود را زشت می‌بینند و در بسیاری موارد دست به عمل‌های جراحی زیبایی و استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی می‌زنند تا بتوانند ظاهر خود را بهبود بخشند. البته برای مبتلا بودن به این بیماری لازم نیست که حتماً با این شدت علائم گفته شده را داشته باشید، زیرا این بیماری در افراد مختلف به شکل‌های گوناگونی خود را نشان می‌دهد. سندروم خود زشت پنداری تا حدی مشابه بی اشتهایی عصبی است که فرد با تصور چاق بودن، از غذا خوردن اجتناب می‌کند؛ با این تفاوت که در بی اشتهایی عصبی، نگرانی فرد در مورد شکل ظاهری کل بدن اما در سندروم خود زشت پنداری، بیمار روی یک یا چند نقطه خاص از صورت یا بدن خود تمرکز می‌کند. فرد مبتلا به این بیماری مرتب صورت خود را در آینه چک می‌کند یا برعکس از دیدن آینه فراری است. این بیماری هم در مردان هم در زنان دیده می‌شود و معمولاً از سنین نوجوانی علائم خود را نشان می‌دهند.

چگونه بروز می‌کند؟

بیشتر اوقات فکر می‌کنم زیر چشمانم گود افتاده یا برعکس دو کیسه سیاه و کبود در زیر آن قرار گرفته است. من از شکل بینی خودم هم متنفرم، زیرا بسیار بزرگ و گوشتی است و بخش زیادی از صورتم را گرفته متاسفانه نیمه راست صورت من هم تفاوت زیادی با نیمه سمت چپ دارد؛ به همین دلیل هنگامی که در کنار دوستانم راه می‌روم، مدام در طرفی قرار می‌گیرم که آن‌ها قسمت راست صورتم را ببینند. لب‌های من هم بسیار باریک‌اند و نیمه بالایی آن تفاوت زیادی با نیمه پایینی دارد. گردن من بسیار بلند است و هر زمان به آینه نگاه می‌کنم، فکر می‌کنم در حال تماشای یک اردک هستم، از همه بدتر تمام صورت من را جوش پوشانده و لکه‌های زشت اطراف آن را فرا گرفته است. این تصورات از 4 سالگی با من است و از همان دوران من از این که در بین مهمانان یا دوستانم قرار بگیرم اجتناب می‌کردم. از همان زمان دچار وسواس شدم؛ به طوری که هر روز 30 بار صورت خود را می‌شستم و چند بار لباس‌های خود را عوض می‌کردم. با وجود آن که چند کیلو کمبود وزن داشتم اما شروع به رژیم گرفتن کردم، زیرا تصور می‌کردم پاهایم بسیار چاقند و شکم بزرگی دارم. برای چند سال سعی کردم تا حد ممکن در خانه بمانم و در مقابل چشم مردم قرار نگیرم. آنچه خواندید، توصیف‌های ریچل بوگان 27 ساله از کشور انگلستان است. این زن یکی از صدها هزار نفر در سراسر جهان است که از سندروم خود زشت پنداری یا Body dysmorphic disorder رنج می‌برد. آمارها نشان می‌دهد 50 درصد زنان از ظاهر خود راضی نیستند و بعضی از آن‌ها عیب‌های بسیار کوچک صورت و بدن خود را بسیار بزرگ می‌بینند. در بعضی از آن‌ها این حالت به قدری شدید است که علائمی مشابه سندروم BDD پیدا می‌کند.

علائم بیماری چیست؟

معمولاً شناسایی افرادی که به این بیماری دچار هستند آسان است. این افراد معمولاً به طور افراطی از لوازم آرایشی استفاده می‌کنند و یا موهایشان را به شکل افراطی آرایش می‌کنند ساعت‌ها در مورد شکل ظاهری خود فکر می‌کنند و از دوستان خود سئوالات را می‌پرسند؟ آیا من زشتم؟ آیا بینی من بزرگ است؟

علاقه به انجام اعمال جراحی «لورا پیلارلا» از جمله زنانی بود که تصور می‌کرد با انجام عمل جراحی، می‌تواند زیبایی را به چهره خود بیاورد. این زن که ابتدا چهره زیبایی هم داشت، می‌خواست گونه‌های برجسته زیر چشمان خود را بردارد و چانه‌اش را هم کمی بلندتر کند اما زمانی که باندهای صورت او برداشته شد، او از نتیجه کار راضی نبود. این اتفاق باعث شد لورا در دام عمل‌های جراحی زیبایی گرفتار شود و در سال آینده زندگی خود چندین و چند بار بار دیگر زیر تیغ جراحان برود. سرانجام بعد از انجام پانزدهمین عمل، دکتر جراح به او گفت که صورتش دیگر توانایی انجام یک عمل دیگر را ندارد. در حقیقت لورا یکی از هزاران نفری است که به دلیل ابتلا به BDD دست به انجام عمل جراحی می‌زنند. تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از زنانی که تجت عمل‌های جراحی زیبایی قرار می‌گیرند دچار افسردگی می‌شوند. از هر بیماری که این نوع عمل‌ها را انجام می‌دهند، 8 نفر دچار استرس و نگرانی‌های بعد از عمل می‌شوند و ناامیدی و افسردگی را تجربه می‌کنند. تقریباً یک سوم از افرادی که عمل جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند دچار سندروم خود زشت پنداری هستند. به طوری که نقص‌های کوچک ظاهرس، زندگی طبیعی آنها را دچار اختلال می‌کند. براساس آمار، فقط 3 درصد از افرادی که جراحی بینی انجام داده‌اند، به دلایل پزشکی زیر تیغ جراح رفته‌اند. جالب اینجاست بسیاری از افرادی که این عمل را انجام می‌دهند، دارای بینی‌هایی هستند که در نظر دیگران کاملاً طبیعی و با اندازه نرمال هستند. این موضوع نشان می‌دهد شدت بیماری BDD در این افراد بیشتر است و حتماً باید زیر نظر یک پزشک متخصص تحت درمان قرار بگیرند.

ممکن است تصور کنند پاهایشان بسیار بزرگ است یا شانه‌هایشان بیش از اندازه پهن است.

چند درصد از مردم به این بیماری دچار هستند؟

از آنجایی که این بیماری معمولاً پنهان می‌ماند، آمار دقیقی در مورد تعداد مبتلایان به آن وجود ندارد. به طور کلی تخمین زده می‌شود بین یک تا 5 درصد از مردم تا حدی علائم این بیماری را داشته باشند. بسیاری از مبتلایان به BDD اغلب سر از مطب‌های متخصصان پوست و پزشکان جراحی زیبایی در می‌آورند و همیشه در سبد خرید آنها لوازم آرایشی جدید دیده می‌شود. این افراد انواع و اقسام داروهای برطرف کننده جوش، صاف کننده چین و چروک، روشن کننده‌ها و مانند آن را امتحان کرده‌اند و همیشه در داروخانه‌ها، آن‌ها را در حال خرید یک محصول جدید می‌بینید.

چه کسانی بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند؟

عوامل زیادی وجود دارد که احساس زشت بودن را در میان انسان‌ها تقویت می‌کند. شاید دانستن این عوامل بتواند به فرد در ریشه یابی احساسات منفی کمک کند و زندگی شادتری را برای او به ارمغان بیاورد.

زن بودن

شاید عجیب به نظر برسد، اما آمارها نشان می‌دهد از هر 8 زن فقط یک نفر آنقدر اعتماد به نفس دارد که خود را زیبا بداند. متاسفانه داشتن ظاهری زیبا یکی از مهم‌ترین فاکتورهای داشتن اعتمادبه نفس به شمار می‌آید، به طوری که بیش از 50 درصد از زنان عنوان کرده‌اند در صورتی که ظاهر بهتری داشتند، اعتماد به نفسشان همم بیشتر از حال می‌شد. در فاصله زمانی بین 18 تا 24 سال زنان کمترین اعتماد به نفس را از لحاظ داشتن چهره زیبا دارند. در فاصله بین 25 تا 29 سال علاقه زنان به ظاهرشان افزایش پیدا می‌کند و بعد از 55 سال این علاقه به کمترین میزان خود می‌رسد. در مورد مردان این موضوع کاملاً متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد میردان دید مثبت‌تری به ظاهر و بدن خود نسبت به زنان دارند و حتی ممکن است در مورد زیبایی خود دچار توهم شوند و خود را بهتر از آن چیزی که هستند، بدانند.

رابطه رژیم غذایی با سندروم BDD

زنانی که دچار BDD هستند حتی بات خوردن ناهار هم ممکن است دچار افسردگی شوند و اندام خود را در آینه بزرگ و زشت ببینند. به همین دلیل درصد زیادی از افراد مبتلا به این بیماری دچار ناهنجاری‌های تغذیه‌ای می‌شوند و حتی بی اشتهایی عصبی پیدا می‌کنند.

تغییر معیارها در مورد زیبایی

در طول 100 سال گذشته معیارها برای داشتن اندام متناسب به شدت تغییر کرده است. در سال 1917 یک زن با داشتن 163 سانتی متر قد و 63 کیلوگرم وزن کاملاً دارای اندام ایده آل بود؛ اما وزن ایده آل در 25 سال پیش به 8 درصد کمتر و اکنون 23 درصد کمتر از آن زمان محسوب می‌شود. به این ترتیب اکنون یک وزن با قد 163 سانتی متر باید وزنی حدود 50 تا 55 کیلوگرم داشته باشد که فقط 5 درصد از زنان جهان می‌توانند دارای این اندام باشند. اگر فاکتورهای دیگر مانند شکل ظاهر، قد بلند و دیگر موراد را هم در نظر بگیریم، فقط یک درصد از زنان جهان دارای این ویژگی‌ها هستند.

سن شاید درصد کمی از کودکان نسبت به ظاهر خود ناراضی باشند، اما با رسیدن به سن بلوغ این نارضایتی به اوج خود می‌رسد. در مورد پسران تغییراتی که در این سن اتفاق می افتد مانند کلفت‌تر شدن صدا، بلندتر شدن قد و پیدا کردن ظاهری مردانه بسیاری از مشکلات را حل می‌کند؛ اما بر عکس در دختران ظاهر شدن علائم بلوغ همه چیز را بدتر می‌کند. افزایش میزان چربی‌های بدن و دیگر قسمت‌ها دختران را به روز به روز از ظاهر خود متنفرتر می‌کند. تقریباً 30 درصد از دختران 12 ساله خود را چاق می‌دانند و فقط یک سال بعد تعداد این دختران به 50 درصد می‌رسد. تا 17 سالگی نزدیک به 70 درصد دختران رژیم گرفتن را شروع کرده‌اند و 80 دردص هم از دیدن خود در آینه احساس نارضایتی دارند.

این بیماری تا چه حد می‌تواند جدی شود؟

در بعضی بیماران مانند «حنی کمایل» بیماری به قدری شدت پیدا کرده که خانواده‌اش بارها دچار مشکل شدند. هر زمان این دختر به آینه نگاه می‌کرد یک فرد چاق، بدهیکل با صورت زشت را می‌دید که زنده ماندنش هیچ ارزشی برای دیگران ندارد. یکی از عادات حنی این بود که مدام سرتاپای دیگران را برانداز کرده و با خود مقایسه می‌کرد.

بیماری حنی در 9 سالگی و زمانی که او علائم بلوغ را تجربه کرد. آغاز شد و به تدریج شدت گرفت. این وضعیت تا جایی پیش رفت که او در 12 سالگی علاقه‌اش به غذا خوردن را از دست داد و شروع به استفاده آر قرصهای ضد افسردگی کرد. در 15 سالگی او برای اولین بار تصمیم به خودشکی گرفت. او طی چند سال بعد، 7 بار دیگر هم این کار را تکرار کرد تا اینکه سرانجام پزشکان متوجه ابتلای او به ناهنجاری خود زشت پنداری شدند و درمان‌های روانشناسی را آغاز کردند. به طور کلی می‌توان گفت شدت این بیماری در هر شخص نسبت به دیگری متفاوت است. بسیاری از این افراد به دلیل رفتارها و احساسات خود رابطه خوبی با دوستان و اعضای خانواده‌شان ندارند و معمولاً تنهایی را تجربه می‌کنند. تفکرالت مرتبط با خودکشی در این افراد معمولاً مشاهده می‌شود و تقریباً 19 درصد از آنها به ایم موضوع فکر می‌کنند.

حتی افراد زیبا هم به این بیماری مبتلا می‌شوند

با داشتن اندامی لاغر و پوستی زیبا، تقریباً هر دختری آرزو داشت شبیه دانیل نالتی باشد؛ اما او در آینه خود را زنی ترسناک و زشت می‌دید که چروک‌ها سراسر چهره‌اش را فراگرفته‌اند. او دراین‌باره می‌گوید: من در کودکی بسیار شادبودم؛ اما زمانی که به سن بلوغ رسیدم همه‌چیز تغییر کرد. در 11 سالگی من فکر می‌کردم که دهان پهنی دارم و صورتم آن‌قدر زشت است که هیچ‌کس نمی‌تواند به آن نگاه کند. در 15 سالگی شدن این بیماری به‌قدری افزایش پیدا کرد که موهایم شروع به ریختن کرد به‌طوری‌که من حتی می‌ترسیدم آن‌ها را شانه کنم. در آن زمان بود که استفاده افراطی از لوازم‌آرایش آغاز شد. دانیل هرروز ساعت‌ها از وقت خود را مقابل آینه می‌گذراند و بعد از بیدار شدن از خواب اولین کاری که انجام می‌داد استفاده از لوازم‌آرایشی بود. بااینکه این زن مدت‌هاست تحت نظر پزشکان است، اما هنوز هم افکار منفی او را رها نمی‌کنند و بخش زیادی از درآمد ماهانه او صرف خرید لوازم‌آرایشی می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد تقریباً نیمی از زنان از شکل صورت خود راضی نیستند و به همین دلیل سعی می‌کنند آن را در پشت لوازم‌آرایشی در مورد خود احساسات منفی دارند و به همین دلیل با صورت بدون آرایش مقابل دیگران حاضر نمی‌شود. تقریباً یک‌چهارم زنان از 13 سالگی یا حتی کمتر استفاده از لوازم‌آرایشی را شروع می‌کنند و 44 درصد این کار را برای پوشاندن نقص‌های صورت خود انجام می‌دهند.