نارضایتی تماشاگران تئاتر از اجراهای جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر
انتخاب های نازل و چشمان کاملا بسته
همه شروع کردند به دست زدن که ناگهان یکی از تماشاگران برافروخته گفت، این اجرا دست زدن ندارد. در ادامه همه با قیافه‌های ناراضی از سالن خارج شدند و گفتند این که تئاتر نبود!
گروه فرهنگ و هنر: این واکنش تماشاگران به یکی از اجراهای خارجی بخش بین‌الملل جشنواره
بین‌المللی تئاتر فجر بود؛ اگر چه به نظر می‌رسد این شب‌ها در جشنواره
واکنش‌ها به اجراهای خارجی در همین وضعیت بوده است. بیشتر تماشاگران و
منتقدان آثار بخش بین‌الملل سی‌وپنجمین دوره جشنواره تئاتر امسال نسبت به
نمایش‌های خارجی واکنش مثبتی نداشته‌اند.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ابتکار، در این میان برخی اجراها صرفا توانسته‌اند با مخاطب ارتباط برقرار کنند. شاید بتوان اجراهای فرانسه و ژاپن را در این دسته قرار داد اما به گفته یکی از کارگردانان ایرانی، این پرفرمنس‌ها حرفی برای گفتن نداشتند. به گفته او شاید به دلیل این‌که ما در زمینه تئاتر فیزیکال ضعیف هستیم و به دلیل نبود مدارس قوی و جدی در این زمینه دچار مشکلیم و این آثار بتوانند روی بازیگران ما تاثیر بگذارند.
اگر چه حسین کیانی، نویسنده و کارگردان در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید که بهتر است جمع‌بندی و ارزشیابی آثار را به پایان جشنواره موکول کنیم با این حال، به معذوریت و محدودیت‌هایی که در انتخاب آثار برای جشنواره وجود دارد، اشاره می‌کند. او اضافه می‌کند که این محدودیت‌ها که شامل فرم اجرا و نحوه پوشش بازیگر و مسائلی مانند این است باعث می‌شود که شورای انتخاب هم به سختی بتواند کار مناسبی را برای نمایش در جشنواره تئاتر فجر انتخاب کند.
ادبیات مدرن امروز در جشنواره حضور ندارد
رضا سرور، دیگر بازیگر و کارگردان هم به اجراهایی که امسال در جشنواره دیده اشاره می‌کند و به «ابتکار» می‌گوید: تاکنون اجراهای فرانسه، سوییس و بلغارستان را دیده‌ام و به جز نمایش بلغارستان، کارهای دیگری که دیدم فوق‌العاده ضعیف بوده‌اند و پرفورمنس‌های انتخابی از ضعیف‌ترین نمونه‌های آن است. این هنرمند در پاسخ به این‌که برخی از پرفورمنس‌هایی که در جشنواره تئاتر اجرا می‌شوند می‌توانستند در جشنواره تجسمی شرکت کنند، توضیح می‌دهد: پرفورمنس شاخه‌ای از تئاتر قرن بیستم است و ارتباطی با جامعه‌شناسی ندارد، بنابراین این طور نیست که برای تماشاگر ایرانی متفاوت از تماشاگر اروپایی باشد. پرفورمنس‌های تجسمی به سمت ویدئو آرت می‌روند اما مساله اینجاست که انتخاب‌های جشنواره بسیار نازل بوده و شاید دلیل آن این باشد که پرفورمنس‌هایی که با معیار جشنواره هماهنگ بوده انتخاب نشده‌اند یا این‌که انتخاب‌کنندگان فاقد سلیقه بوده‌اند و شناخت لازم در انتخاب آثار و پرفورمرهای قوی را نداشته‌اند. او ادامه می‌دهد: برای این بخش هزینه صرف شده است اما نتیجه آن چه بوده است؟ به نظر می‌رسد
داورها
انتخاب گر نبودند و تقصیر به گردن کارمندان وزارت ارشاد است که از سر رفع تکلیف این آثار را انتخاب کرده‌اند. به طور مثال سوییس و آلمان چندین گروه شناخته‌شده دارند یا گروه‌هایی در آلمان هستند که پرفورمنس‌های سیاسی اجرا می‌کنند اما هیچ کدام به ایران دعوت نشده‌اند.
سرور به اجرای «هملت» اوستر مایر که سال گذشته در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت و با استقبال مخاطبان هم روبه‌رو شد اشاره می‌کند و می‌گوید: اوستر مایر جز پنج کارگردان قوی آلمان است و نمایش شناخته شده است اما امسال با کج‌سلیقگی تمام عیار سراغ اجراهایی رفتند که روایت داستانی ساده هم ندارند.
او ادامه می‌دهد: شاید به‌گونه‌ای این مساله سیاستی است که در پیش گرفته شده تا نمایش‌هایی که محتوای انتقادی دارند به صورت در این جشنواره نباشند و انتخاب نشدند و در واقع پرفورمنس‌هایی که دیده‌ام، هیچ گونه وجه انتقادی و اجتماعی ندارند.
این کارگردان تئاتر معتقد است در چندین دوره اخیر، جشنواره‌های تئاتر کارکرد تعاملی‌اش را با مخاطب ایرانی از دست داده است و بازیگران ایرانی هم منابعشان را از اینترنت و یوتیوب به دست می‌آورند و باید فکری برای نشان دادن عرصه‌های جدید به مخاطب کرد.
در حالی که در این جشنواره یک متن یا نمایشنامه جدید معرفی نمی‌شود و از ابتدای جشنواره هیچ متنی از ادبیات مدرن امروز که شناخته شده باشد ارائه نشده است که این مساله بی‌توجهی بزرگی در معرفی ادبیات نمایشی محسوب می‌شود. در گذشته و در جشن‌هایی که برگزار می‌شد، افرادی چون فرناندو آرابال معرفی می‌شدند که همزمان در اروپا هم کارهایشان اجرا می‌شد. همین مساله باعث شده تا به نظر برسد این نگاه انتخاب‌گر عامدانه است که قرار نیست به سراغ نمایش‌هایی که انتقادی است بروند.
دست‌مان بسته است!
با این حال به گفته یکی از مسئولان حوزه تئاتر، این هنر اساسا هنری انتقادی است و کارهای جدیدتر دستاوردهای فنی برای ما دارد با این حال وجود برخی مشکلات باعث شده هر کسی برداشتی داشته باشد. او توضیح می‌دهد: پس از انتخاب اجراها، برخی گروه‌ها نمی‌خواستند با شرایطی که در اجرا در ایران داریم، همراهی کنند و تغییرات را نپذیرفتند.
این مساله باعث شد دست و پای کارشناسان بسته شود و امسال هم اجراهایی انتخاب شدند که قدرت تصویر و حرکت بیشتری داشته باشند تا دیالوگ. با این حال، گروه‌های نمایشی گاهی از نظر مالی، رقم‌هایی را اعلام می‌کردند که قابل پرداخت نبود. مورد دیگری هم که وجود دارد، مساله تحریم‌هاست که قانون گذرنامه افرادی که به ایران می‌آیند برای رفت‌وآمد به آمریکا دچار مشکل می‌شوند، این امر باعث شد تا برخی گروه‌ها تمایلی به سفر به ایران نداشته باشند. در واقع کارگردان‌ها، تئاتر را در سرزمین‌هایی که اجرا می‌کنند به سیاق آن سرزمین‌ها انجام می‌دهند و نمی‌توان گفت چون انتقادی بوده‌اند انتخاب نشده‌اند بلکه شرایط باعث این انتخاب‌ها شده است.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ابتکار، در این میان برخی اجراها صرفا توانسته‌اند با مخاطب ارتباط برقرار کنند. شاید بتوان اجراهای فرانسه و ژاپن را در این دسته قرار داد اما به گفته یکی از کارگردانان ایرانی، این پرفرمنس‌ها حرفی برای گفتن نداشتند. به گفته او شاید به دلیل این‌که ما در زمینه تئاتر فیزیکال ضعیف هستیم و به دلیل نبود مدارس قوی و جدی در این زمینه دچار مشکلیم و این آثار بتوانند روی بازیگران ما تاثیر بگذارند.
اگر چه حسین کیانی، نویسنده و کارگردان در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید که بهتر است جمع‌بندی و ارزشیابی آثار را به پایان جشنواره موکول کنیم با این حال، به معذوریت و محدودیت‌هایی که در انتخاب آثار برای جشنواره وجود دارد، اشاره می‌کند. او اضافه می‌کند که این محدودیت‌ها که شامل فرم اجرا و نحوه پوشش بازیگر و مسائلی مانند این است باعث می‌شود که شورای انتخاب هم به سختی بتواند کار مناسبی را برای نمایش در جشنواره تئاتر فجر انتخاب کند.
ادبیات مدرن امروز در جشنواره حضور ندارد
رضا سرور، دیگر بازیگر و کارگردان هم به اجراهایی که امسال در جشنواره دیده اشاره می‌کند و به «ابتکار» می‌گوید: تاکنون اجراهای فرانسه، سوییس و بلغارستان را دیده‌ام و به جز نمایش بلغارستان، کارهای دیگری که دیدم فوق‌العاده ضعیف بوده‌اند و پرفورمنس‌های انتخابی از ضعیف‌ترین نمونه‌های آن است. این هنرمند در پاسخ به این‌که برخی از پرفورمنس‌هایی که در جشنواره تئاتر اجرا می‌شوند می‌توانستند در جشنواره تجسمی شرکت کنند، توضیح می‌دهد: پرفورمنس شاخه‌ای از تئاتر قرن بیستم است و ارتباطی با جامعه‌شناسی ندارد، بنابراین این طور نیست که برای تماشاگر ایرانی متفاوت از تماشاگر اروپایی باشد. پرفورمنس‌های تجسمی به سمت ویدئو آرت می‌روند اما مساله اینجاست که انتخاب‌های جشنواره بسیار نازل بوده و شاید دلیل آن این باشد که پرفورمنس‌هایی که با معیار جشنواره هماهنگ بوده انتخاب نشده‌اند یا این‌که انتخاب‌کنندگان فاقد سلیقه بوده‌اند و شناخت لازم در انتخاب آثار و پرفورمرهای قوی را نداشته‌اند. او ادامه می‌دهد: برای این بخش هزینه صرف شده است اما نتیجه آن چه بوده است؟ به نظر می‌رسد
داورها
انتخاب گر نبودند و تقصیر به گردن کارمندان وزارت ارشاد است که از سر رفع تکلیف این آثار را انتخاب کرده‌اند. به طور مثال سوییس و آلمان چندین گروه شناخته‌شده دارند یا گروه‌هایی در آلمان هستند که پرفورمنس‌های سیاسی اجرا می‌کنند اما هیچ کدام به ایران دعوت نشده‌اند.
سرور به اجرای «هملت» اوستر مایر که سال گذشته در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت و با استقبال مخاطبان هم روبه‌رو شد اشاره می‌کند و می‌گوید: اوستر مایر جز پنج کارگردان قوی آلمان است و نمایش شناخته شده است اما امسال با کج‌سلیقگی تمام عیار سراغ اجراهایی رفتند که روایت داستانی ساده هم ندارند.
او ادامه می‌دهد: شاید به‌گونه‌ای این مساله سیاستی است که در پیش گرفته شده تا نمایش‌هایی که محتوای انتقادی دارند به صورت در این جشنواره نباشند و انتخاب نشدند و در واقع پرفورمنس‌هایی که دیده‌ام، هیچ گونه وجه انتقادی و اجتماعی ندارند.
این کارگردان تئاتر معتقد است در چندین دوره اخیر، جشنواره‌های تئاتر کارکرد تعاملی‌اش را با مخاطب ایرانی از دست داده است و بازیگران ایرانی هم منابعشان را از اینترنت و یوتیوب به دست می‌آورند و باید فکری برای نشان دادن عرصه‌های جدید به مخاطب کرد.
در حالی که در این جشنواره یک متن یا نمایشنامه جدید معرفی نمی‌شود و از ابتدای جشنواره هیچ متنی از ادبیات مدرن امروز که شناخته شده باشد ارائه نشده است که این مساله بی‌توجهی بزرگی در معرفی ادبیات نمایشی محسوب می‌شود. در گذشته و در جشن‌هایی که برگزار می‌شد، افرادی چون فرناندو آرابال معرفی می‌شدند که همزمان در اروپا هم کارهایشان اجرا می‌شد. همین مساله باعث شده تا به نظر برسد این نگاه انتخاب‌گر عامدانه است که قرار نیست به سراغ نمایش‌هایی که انتقادی است بروند.
دست‌مان بسته است!
با این حال به گفته یکی از مسئولان حوزه تئاتر، این هنر اساسا هنری انتقادی است و کارهای جدیدتر دستاوردهای فنی برای ما دارد با این حال وجود برخی مشکلات باعث شده هر کسی برداشتی داشته باشد. او توضیح می‌دهد: پس از انتخاب اجراها، برخی گروه‌ها نمی‌خواستند با شرایطی که در اجرا در ایران داریم، همراهی کنند و تغییرات را نپذیرفتند.
این مساله باعث شد دست و پای کارشناسان بسته شود و امسال هم اجراهایی انتخاب شدند که قدرت تصویر و حرکت بیشتری داشته باشند تا دیالوگ. با این حال، گروه‌های نمایشی گاهی از نظر مالی، رقم‌هایی را اعلام می‌کردند که قابل پرداخت نبود. مورد دیگری هم که وجود دارد، مساله تحریم‌هاست که قانون گذرنامه افرادی که به ایران می‌آیند برای رفت‌وآمد به آمریکا دچار مشکل می‌شوند، این امر باعث شد تا برخی گروه‌ها تمایلی به سفر به ایران نداشته باشند. در واقع کارگردان‌ها، تئاتر را در سرزمین‌هایی که اجرا می‌کنند به سیاق آن سرزمین‌ها انجام می‌دهند و نمی‌توان گفت چون انتقادی بوده‌اند انتخاب نشده‌اند بلکه شرایط باعث این انتخاب‌ها شده است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
