سیمرغ سردرگم

گروه سینما و تلوزیون: کمتر از دو هفته به آغاز جشنواره سی و پنجم فیلم فجر مانده است. جشنواره ای که در طی سی و پنج سال حیات خود همچنان به ساختار و نگاه واحدی در برگزاری خود نرسیده است و در هر سال با تغییر دبیر خود به شکل تازه ای در می آید. هر سال پیش از شروع جشنواره حرفهایی مبنی بر نظم این دوره شنیده می شود و پس از پایان هر دوره دبیر جشنواره با فرافکنی و با توجه به بی نظمی همیشگی و عدم ساختار واحد از زیر بار انتقادات فرار می کند تا دوره بعد بیاید و حرفهای تازه و ادامه پیدا کردن سیکل معیوب و باقی ماجرا. در این گزارش به بهانه حرفهای اخیر محمد حیدری دبیر جشنواره سی و پنجم فیلم فجر در برنامه صبحگاهی تلویزیون، نگاهی به تاریخچه مدیریت جشنواره فیلم فجر شده است.

به گزارش بولتن نیوز، صحبتهای حیدری درباره ساختار جشنواره فجر محمد حیدری در برنامه صبحگاهی شبکه یک با اجرای علی ضیا در باره ساختار جشنواره فجر گفت :جشنواره فیلم فجر با توجه به اینکه ساختار ثابتی ندارد، فاقد شورای سیاستگذاری ثابت است و همین قضیه سبب می‌شود که دبیران جشنواره، در مقاطع مختلف دست به تغییراتی در جشنواره بزنند. ما باید ساختار ثابتی را برای جشنواره لحاظ کنیم و یک ساختمان اصلی برای جشنواره داشته باشیم. تا به حال سی و چهار دوره از جشنواره فیلم فجر برگزار شده و در برخی از این دوره‌ها هم دبیران محترم سلایق خود را اعمال کرده‌اند.به گزارش روابط عمومی برنامه «فرمول یک»، حیدری در این باره که خودش چه انتقادی به جشنواره دارد، گفت: جشنواره فیلم فجر برای مردم خیلی مهم است و جذابیت زیادی دارد. بخش عمده‌ای از فیلم‌های ما در این جشنواره رونمایی می‌شود. بخشی از انتقاد وارد شده به جشنواره این است که همه آورده و سرمایه سینمای ما در این ایام دیده می‌شود. بسیاری از جشنواره‌های بزرگ دنیا این کار را نمی‌کنند و بهترین فیلم‌های سال را به جشنواره‌های‌شان می‌آورند اما نقدی که به جشنواره فیلم فجر وارد می‌شود، این است که سرمایه‌های اصلی سینمای ایران در مدت خاص رونمایی می‌شود. یعنی به گونه‌ای که انگار به مال‌مان آتش زده‌ایم، همه فیلم‌ها را در یک فرصت 10 روزه می‌بینیم اما این خطر وجود دارد برخی فیلم‌ها به دلیل این سیاستی که از قبل گذاشته شده (سیاستی که بر مبنای آن فیلم‌هایی که در جشنواره حضور داشته‌اند، در چرخه اکران قرار می‌گرفتند) از اکران بازبمانند. این انتقاد درستی است که هم جوایز زیاد است و هم تعداد فیلم‌هایی که برای مسابقه انتخاب می‌شوند شرایط را برای داوری دشوار می‌کند. حیدری در پاسخ به این سوال ضیا که چرا این مشکل برای فیلم کاناپه کیانوش عیاری به وجود آمد در حالی که در برخی سریال‌های تلویزیونی مثل فیلم یوسف پیامبر هم از کلاه گیس استفاده شده، اعلام کرد :کیانوش عیاری از کارگردانان بزرگ سینمای ایران هستند و بسیار دوست داشتنی و نجیب. من عذرخواهی می‌کنم درباره ایشان  صحبت می‌کنم. ایشان فیلمی را به جشنواره دادند که تا روز آخر محل بحث‌ هیات انتخاب بود. شاید درباره این فیلم نگاه‌های مختلفی از سوی مراجع تقلید و بخش‌های مذهبی وجود داشته باشد. در گذشته «خانه پدری» هم نمایش داده نشد. درباره «کاناپه» هم هیات انتخاب نظرشان این بود که فیلم خوبی است اما باید درباره‌اش تصمیم گیری شود و مورد بررسی دقیق تری قرار بگیرد. ما که نمی‌خواهیم فیلم به جشنواره بیاید و خدای ناخواسته توقیف شود. در زمان اندکی که وجود دارد، شورای پروانه نمایش و مراجع قانونی خود وزارت ارشاد تصمیم می‌گیرد و ان شاءالله این فیلم نمایش داده خواهد شد.

اولین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۱ به دبیری حسین وخشوری برگزار شد و در دوره دوم این جشنواره نامی به عنوان دبیر مشاهده نمی‌شود و کار به صورت گروهی انجام شده است. سید محمد بهشتی از جشنواره سوم تا دوازدهم دبیر این رویداد سینمایی بوده است. دو دوره اول به شدت از فقدان نگاهی واحد رنج می برد. از دوره سوم سید محمد بهشتی هدایت جشنواره فجر را بر عهده گرفت. او در همان زمان رئیس کل بنیاد سینمایی فارابی هم بود و به همراه فخرالدین انوار مدیریت سینمایی موسوم به سینمای گلخانه ای را بر عهده گرفت. طرحی که سعی می کرد با ارائه دادن الگویی خاص سینما را از وجوه سرگرم کننده خود دور و آن را در حصار نگاه عرفانی و ایدئولوژیک محصور کند. با این وجود تعدادی از بهترین فیلمهای تاریخ سینمای بعد از انقلاب در همین دهه تولید شد و در جشنواره به نمایش در آمد. این آثار نشان دادند که نمی شود سینما را در یک قالب مشخص محدود کرد.

دوره یازدهم و دوازدهم ادامه دبیری سید محمد بهشتی بود .عزت‌اله ضرغامی در دوره‌های سیزدهم و چهاردهم و سیف‌اله داد از دوره پانزدهم تا نوزدهم دبیر جشنواره بوده اند وجشنواره بیستم را هم محمدمهدی عسگرپور به عنوان دبیر مدیریت کرد. پس از اتمام دبیری بهشتی و پس از دو دوره کوتاه حضور عزت الله ضرغامی ، اصلی ترین دوره های این دوره که همزمان با دو دولت اصلاحات بود، مرحوم سیف الله داد بر عهده داشت. نگاه باز و به دور از حب و بغض داد و گسترده تر کردن و بالا رفتن آستانه تحمل ها باعث شد که جشنواره چه از نظر برگزاری و چه از نظر کیفیت به جایگاه بهتری برسد. 

دوره بیست و یکم را محمدمهدی عسگرپور به عنوان دبیر مدیریت کرد و پس از او علیرضا رضاداد از جشنواره بیست و دوم تا بیست و پنجم را مدیریت نمود. مجید شاه  حسینی هم دبیر دوره‌های بیست ششم و بیست و هفتم بوده است. دوره بیست و هشتم و بیست و نهم نیز به دبیری مسعود شاهی با حواشی بسیاری (حواشی نظیر تحریم جشنواره از سوی بزرگترین کارگردانان و هنرمندان در اعتراض به دولت دکتر احمدی‌نژاد) برگزار شد. محمد خزاعی هم دبیر دوره سی ام بوده است.ویژگی این دهه آن بود که سینمای ایران در بازگشتی غیر منتظره به تبع روی کار آمدن دو دولت محمود احمدی نژاد سعی کرد با تولید فیلمهای به اصطلاح فاخر و ریخت و پاشهای فراوان به مدلی تازه از سینمای مطلوب نگاه رسمی برسد. 

اما در همین دهه کم بار هم با ظهور چهره هایی چون اصغر فرهادی، حمید نعمت الله ، پرویز شهبازی و دیگران سینما آبروی خود را حفظ کرد و باز هم نشان داد که نمی تواند در قالب تنگ نگاه های ایدئولوگ محصور بماند. 

به غیر از یک دوره که آخرین دوره دولت احمدی نژاد بود ، سه دوره اخیر در دولت یازدهم برگزار شده است. باید بگذاریم دوره سی و پنجم هم بگذرد تا به نگاهی جامع تر دست پیدا کنیم. اما چیزی که واضح است افزایش بی نظمی این دوره ها و ادامه توقیف های دوره های پیشین بوده 

است. 

به نظر می رسد آخرین جشنواره دولت یازدهم پر حاشیه ترین جشنواره سالهای اخیر باشد. باید تا اتمام این دوره صبر کرد و مشاهده کرد که محمد حیدری چگونه می تواند از دل این بحران ها عبور کند.

منبع: روزنامه ابتکار