اخبار جعلی و تدابیر رسانه‌ای

گروه بین‌الملل: در یادداشت پیش رو که به قلم دکتر سید امیر سیاح که در مورددرگیری لفظی ترامپ با خبرنگار سی‌ان‌ان نگاشته شده نویسنده معتقد است جدیدترین نقش‌آفرینی فیک نیوز در اولین گفت‌وگوی رسانه‌ای ترامپ بعد از انتخابات نشان داده شد جایی که رئیس‌جمهور منتخب «سی‌ان‌ان» را فیک‌نیوز خواند و به خبرنگار این شبکه تلویزیونی پربیننده، اجازه طرح سؤال نداد.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت به که در روزنامه صبح نو نیز منتشرشده است به شرح زیر می‌باشد:

تأثیر فوق‌العاده فیک‌نیوزها در انتخابات آمریکا، مقامات کشورهای اروپایی را هم به وحشت انداخته است. در آلمان که در تابستان آینده شاهد انتخابات سراسری خواهد بود، از هم‌اکنون دولت برای مقابله با انتشار فیک‌نیوزها 500 نفر را استخدام و مرکز مستقلی را برای این کار تجهیز کرده است. حزب خانم مرکل،‌ جریان مقابل را متهم می‌کند با کمک گرفتن از رسانه‌های بیگانه -روسی- به تولید و انتشار فیک‌نیوز پرداخته و موجب متشنج شدن فضا شده‌اند.

تأثیر تاریخی فیک نیوزها در انتخابات 2016 آمریکا حتی شبکه‌های اجتماعی را نیز برآن داشت تا با اتخاذ تدابیری،‌ از انتشار اخبار با منابع غیر موثق و از تبدیل آن به اخبار پربیننده (Trned) جلوگیری کنند.

در ایران در سال‌های اخیر و با گسترش شبکه‌های اجتماعی، افکار عمومی دائم آماج فیک نیوزهای کتبی و سمعی و بصری قرارگرفته‌اند. اخباری نظیر فوت بازیگر مشهور، ایجاد سونامی سرطان، تجاوز به بچه‌ها در فلان مدرسه، اعتصاب غذا به خاطر دستگیری و محکومیت به اقداماتی که اصلاً جرم محسوب نمی‌شود، اعلام رئیس بیمارستان مشهور که مردم فلان محصول را نخورند، توزیع خرماهای آلوده به خون ایدزی توسط داعش! حضور یا دستگیری فلان چهره مشهور در پارتی ناجور، نسبت دادن جمله‌های غیرعادی یا مضحک به چهره‌های مشهور، ادعای قتل فوت‌شده‌ای مشهور و...

هر هفته و شاید هرروز، از این نوع اخبار جعلی، ذهن و روح مردم را می‌آزارد، سرمایه اجتماعی را تحلیل می‌برد، کام مردم را تلخ می‌کند و به‌واقع به «تشویش اذهان عمومی» می‌انجامد، اما حکومت و دولت ایران، هیچ اقدام مشخص و مؤثری برای پیشگیری و مقابله با فیک‌نیوزها انجام نمی‌دهد.


اخباری که گاهی رگه‌هایی از حقیقت در آن‌ها وجود دارد اما بی‌توجهی مسئولان کشور به توضیح، شفاف‌سازی و اقناع افکار عمومی، ضرب و قدرت تخریب فیک نیوزهای داخلی را به‌شدت افزایش داده است و درواقع، هم‌وطنان را در مقابل آسیب‌های اخبار جعلی بی‌دفاع رها کرده‌اند.
نکته جالب آنکه دولت‌های غربی که برای مقابله با فیک‌نیوزها مراکز جدید کنترل و سانسور تأسیس می‌کنند، دولت ایران را به دلیل جلوگیری از انتشار برخی فیک‌نیوزها، به جلوگیری از آزادی بیان متهم می‌کنند.

*تحلیل‌گر و عضو شورای مشورتی چند نهاد پژوهشی