گزارش آژانس بین‌المللی درباره دستاوردهایش در سال 2016/ نظارت بر فعالیت هسته‌ای ایران

قسمت اول این گزارش به ایران اختصاص داده شده و در آن آمده است: گزارش اصلی درباره روند اجرای برجام یا طرح جامع اقدام مشترک (JCPOA) در روز 16 ژانویه سال 2016 از سوی یوکیو آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی منتشر شد. در این گزارش تایید شده است که ایران مراحل آماده سازی موارد ذکر شده در ضمیمه 5 برجام که در ماه جولای 2015 بین ایران و گروه موسوم به E3 / EU + 3 شامل چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا امضاء شد، را کامل کرده است. 

در ادامه این بخش از گزارش عملکرد آژانس، آمده است: انجمن حکام آژانس در ماه اوت سال 2015 و در پی درخواست شورای امنیت سازمان ملل، رسما به یوکیا آمانو اجازه داد تا نسبت به اجرای فرایند تایید و نظارت بر تعهدات هسته ای ایران بر اساس برجام اقدام کند. 

در این گزارش از اجرای برجام به عنوان آغاز مرحله ای نوین در روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی یاد شده و آمده است: برای اطمینان از نظارت موثر و کارآمد بر تعهدات هسته ای ایران بر اساس برجام، یک دفتر جدید پادمان در ایران تاسیس شد و یک دستگاه جدید با تکنولوژی بالا که به صورت آنلاین غنی سازی را نظارت می کند (OLEM) نصب شد تا تائید کند که ایران سطح غنی سازی اورانیوم خود را بر اساس تعهدش در برجام در حد 3.67 (سه ممیز شصت و هفت) درصد نگهداشته است.

برای اطمینان از نظارت موثر و کارآمد بر تعهدات هسته‌ای ایران بر اساس برجام، یک دفتر جدید پادمان در ایران تاسیس شد و یک دستگاه جدید با تکنولوژی بالا که به صورت آنلاین غنی‌سازی را نظارت می کند نصب شد تا تائید کند که ایران سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را بر اساس تعهدش در برجام در حد3.67 درصد نگهداشته است.

بخش دیگر گزارش عملکرد آژانس در سال 2016 به کره شمالی پرداخته و در این بخش آمده است: در سال 2016 یوکیا آمانو نگرانی جدی خود را از برنامه هسته ای جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی)، که در این سال دو آزمایش هسته ای انجام داد، بارها تکرار کرد. او از کره شمالی خواسته است تا به طور کامل به تعهدات خود بر اساس قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل عمل کند و نسبت به حل و فصل همه مسائل باقیمانده، از جمله مواردی که در طول غیبت بازرسان آژانس در این کشور از سال 2009 به این سو بوجود آمده است، اقدام کند. در ادامه این بخش تاکید شده است که آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنان به نظارت خود بر تحولات مربوط به برنامه هسته ای کره شمالی از طریق تصاویر ماهواره ای ادامه می دهد.

در بخش امنیت هسته ای، در این گزارش آمده است که شروع اجرایی شدن توافق کلیدی صورت گرفته درباره امنیت هسته ای در ماه مه، گامی مهم در تقویت امنیت هسته ای در سطح جهان به شمار می آید. اجرایی شدن متمم الحاقی به کنوانسیون حفاظت فیزیکی مواد هسته ای (CPPNM) باعث شده تا از نظر قانونی کشورها ملزم شوند که نسبت به حفاظت فیزیکی از تاسیسات هسته ای و مواد هسته ای در مصارف داخلی، ذخیره سازی و حمل و نقل، که در کنوانسیون اصلی مصوب سال 1979 پوشش داده نشده اند، اقدام لازم را به عمل آوردند. در این راستا، در کنفرانس یک هفته ای ماه دسامبر فرصتی فراهم شد تا امکان تبادل نظر در زمینه راه های بهبود امنیت هسته ای در سطح جهان بیش از پیش فراهم شود.

در این گزارش آمده است که در زمینه ایمنی هسته ای، در سال 2016 برنامه ای گسترده در زمینه بررسی درخواست کشورهای عضو برای تقویت ایمنی هسته ای در سطح جهان به اجرا گذاشته شد و در این زمینه آفریقای جنوبی میزبان نخستین سیستم یکپارچه بررسی مقررات (IRRS) بود و چین به عنوان کشور دارای بیشترین تعداد راکتورهای در حال ساخت در سطح جهان پیگیر میزبانی این سیستم یکپارچه است.

در گزارش عملکرد آژانس همچنین آمده است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال 2016 با استفاده از تکنیک عقیم سازی حشرات(SIT)، به عنوان بخشی از استراتژی یکپارچه برای کنترل بیماری زیکا، سرعت عمل خوبی در کمک به کشورهای امریکا لاتین و حوزه کارائیب برای جلوگیری از شیوع ویروس این بیماری داشته است.

آژانس در این زمینه با ارائه تجهیزات قابل حمل برای تشخیص سریع ویروس و همچنین آموزش های لازم، به کشورها ی درگیر این ویروس کمک کرد تا با بهره گیری از تکنیک بر گرفته از انرژی هسته ای به سرعت و با دقت بالایی ویروس زیکا را شناسایی کنند.

در زمینه توسعه پایدار هم در این گزارش آمده است که در سال 2016، آژانس بین المللی انرژی اتمی زمینه ساز افزایش همکاری های بین المللی در زمینه علوم هسته ای و ترویج استفاده از فن آوری هسته ای برای توسعه پایدار بوده است. این نوع تکنولوژی امکان منحصر به فردی برای کمک به کشورها در جهت استفاده از انرژی هسته ای در صنعت، انرژی، بهداشت و درمان، کشاورزی، حفاظت از محیط زیست و بسیاری از عرصه های دیگر فراهم کرده است. 

در این گزارش از نوسازی آزمایشگاه آژانس بین المللی انرژی اتمی و برگزاری چند نشست و کنفرانس بین المللی مرتبط با انرژی هسته ای، به عنوان دیگر دستاوردهای این سازمان در سال 2016 یاد شده است.