کشتیسازی مانند دیگر تولیدات نیست و باید در کلاس و استانداردهای بینالمللی ساخته شود تا اجازه ورود به آبهای آزاد بینالمللی را داشته باشد، اما با وجود اینکه ایران و مجتمع کشتیسازی ایزوایکو به جمع سازندگان کشتی در جهان پیوسته است و با وجود نیاز داخلی، مشتری برای آن وجود ندارد و همچنان قراردادها با سازندگان خارجی بسته میشود که انعقاد قرارداد با هیوندای کره در روزهای اخیر برای ساخت کشتیهای کانتینری یکی از این نمونههاست.
به گزارش بولتن نیوز، مجتمع کشتیسازی و صنایع فراساحل ایران با بیش از ۱۱۰۰ هکتار مساحت حدود یک هفتم بندرعباس را به خود اختصاص داده و ضمن تبدیل شدن به منطقه ویژه اقتصادی کشتیسازی خلیج فارس و برخورداری از ۳۸۰ هکتار حوضچه آرامش، پروژههای بسیاری در حوزه کشتیسازی و فضایی، ساخت سکوهای نفتی و گازی و تعمیر دکلهای حفاری نفت را در دستور کار خود قرار داد و روز به روز به نظر میرسد توانمندیاش در حوزه کشتیسازی و صنایع فراساحل بیشتر میشود.
گرچه این شرکت به اذعان مسئولانش در دهههای گذشته نتوانسته آنطور که باید به وعدههای خود و قراردادهایی که با مشتریان داخلیاش در حوزه طراحی و ساخت بسته بود متعهد باشد و کارنامه قابل قبولی در این زمینه نداشته و همین عامل زمینه ساز اختلافش با مشتریانی مانند شرکت ملی نفتکش شود، اما به گفته حمید رضاییان اصل – مدیر عامل مجتمع کشتیسازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) – این مجتمع به گونهای طی پنج سال گذشته عمل کرده که ضمن تسویه بخش عمدهای از بدهیهایش توانسته است تا درآمد خود را از حدود ۱۰۰ میلیارد تومان به بیش از پنج برابر یعنی به ۵۲۶ میلیارد تومان افزایش دهد و این مجتمع آمادگی کامل برای ساخت انواع کشتیهای بزرگ و کوچک را دارد و میتواند نیازمندی کشور را در حوزه کشتیسازی و فراساحل برطرف کند اما به اذعان مدیرعامل این کشتیساز داخلی برخی پرسنلش ماههاست حقوقی دریافت نکردهاند اما به دلیل آنکه باور ملی در آنها ایجاد شده تا کنون اعتراضی نکرده و نمیکنند البته خودش هم چند ماهی است که دریافتی نداشته است!
گرچه از این کشتیساز نوپا هیچ گونه حمایتی نمی شود و به گفته مشئولانش سالهاست این مجتمع تنها با بخش خصوصی کار میکند و دولت و نمایندگان آن در دستگاه های اجرایی مختلف مانند سازمان کشتیرانی، شرکت ملی نفتکش و... به جای عمل به وظیفه قانونیشان و حمایت از تولید با خارجیها قرارداد مینویسند و امضاء میکنند.
چرا که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با هیوندای کره برای ساخت کشتیهای کانتینری قرارداد بلندمدتی امضاء کرد که براساس آن ساخت دو کشتی کانتینری مگاسایز ۱۴ هزار و ۵۰۰ TEU به همراه ۶ شناور و تانکر حمل مشتقات نفتی و محمولههای شیمیایی ۴۹ هزار تنی با تامین مالی بانکها و شرکتهای کرهای در دستور کار قرار گرفت. گرچه طی موافقتنامه اجرایی بین طرفین کرهای و ایرانی به امضاء رسید شرکت هیوندایی متعهد شد نسبت به نهایی کردن برنامه آموزش نیرو، انتقال دانش طراحی، مهندسی و اطلاعات فنی و مدلهای نرمافزاری با یکی از شرکتهای سازنده کشتی در داخل کشور طی حداکثر چهار ماه اقدام کند، اما سوال اینجاست که چرا علیرغم وجود دانش فنی در داخل و مجتمعی مانند ایزوایکو این قراردادها با کشورهای خارجی بسته میشود و حتی اگر توانایی ساخت کشتی در کره بیشتر از توانمندی داخلی باشد چرا تعدادی از این سفارشها به ایزوایکو داده نمیشوند یا اینکه چنین سازندههایی به صورت مشارکتی در این قراردادها ورود پیدا نمیکنند که انتقال دانش فنی و افزایش توانمندی تولیدکنندگان داخلی را در بر داشته باشد.
البته ایزوایکو پروژههای مختلفی در حوزه کشتیسازی و صنایع فراساحل طی پنج سال گذشته انجام داده و به مشتریاناش تحویل داده است که میتوان به پروژه کشتی فرآوردهبر نفتی "ایران فهیم"، طراحی، ساخت و راهاندازی سکوهای فراساحل در پروژههای فاز ۱۴ و ۱۶ پارس جنوبی، پروژه کشتی اقیانوسپیمای کانتینربر ایران – کاشان، پروژه طرح توسعه میدان نفتی هندیجان و غیره اشاره کرد که نشاندهنده توانمندی و وجود پتانسیل فنی در مجموعه این کشتیساز داخلی است که البته به گفته رضاییان اصل – مدیر عامل ایزوایکو - همه سازندگان کشتی در جهان از جمله این شرکت باید همه مراحل طراحی تا ساخت و به آباندازی کشتی را در کلاسهای بینالمللی و تحت استانداردهای شرکتهای برتر و موسسات بینالمللی استاندارد در زمینه کشتیسازی انجام دهند تا مجوز ورود به آبهای آزاد را داشته باشند که در این زمینه کشتیهای ساخت ایزوایکو طی سالهای اخیر و سواحل و بنادر بزرگ بینالمللی از جمله هامبورگ سفرهای بسیاری داشته و از کشورهای کره، آلمان، فرانسه و غیره تاییدیههای فنی دریافت کرده است.
سازندگان کشتی کرهای و ژاپنی در صدر ۱۰ سازنده برتر جهان قرار دارند اما مگر نه اینکه همه تولیدات و تولیدکنندگان برتر جهان در صنایع مختلف با انسجام و حمایت ملی به چنین جایگاهی رسیدهاند و مقام معظم رهبری بارها بر ضرورت حمایت از تولید ملی تاکید کردهاند، پس چرا ایزوایکو که یکی از شرکای وزارت نفت در میادین پارس جنوبی عسلویه به عنوان یکی از بزرگترین شهرکهای صنعتی نفتی و گازی در خاورمیانه است برای مشتریان داخلی کشتی قابل اعتماد نیست و به این مجتمع و تولید کننده داخلی اعتنایی نمی شود.