نگاهی جامع به بوئینگ ۷۴۷ ملکه آسمانها

گروه اقتصادی، تولید بوئینگ ۷۴۷ در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد و برای چهل سال بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود.

بوئینگ ۷۴۷ با چهار موتور و ساختاری دوطبقه قابلیت جابجایی حداکثر ۵۵۰ مسافر را داراست. برخلاف ایرباس آ-۳۸۰، طبقه دوم در بوئینگ ۷۴۷ کامل نیست و منحصر به قسمت جلوی هواپیما است.

اندیشه ساخت ۷۴۷ توسط شرکت هواپیمایی بوئینگ در اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، به‌دنبال آن ارتش آمریکا برای تقویت ناوگان خود قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما را با شرکت بوئینگ منعقد کرد.

پس از آن بوئینگ طراحی مدل مسافربری آن را اعلام کرد که نتیجه آن پرواز مدل ۱۰۰–۷۴۷ این هواپیما در سال ۱۹۶۹ بود، پس از یک سال و در سال ۱۹۷۰ این مدل از ۷۴۷ اولین سرویس دهی خود را برای شرکت هواپیمایی پان امریکن آغاز کرد.

امروزه بوئینگ ۷۴۷ جایگاهی ویژه در نزد عموم مردم و مسافران پروازهای بین‌المللی پیدا کرده‌است و بی‌دلیل نیست که به آن لقب ملکه آسمان‌ها داده‌اند.

مدل ۱۰۰–۷۴۷

استفاده از چهار موتور توربوفن از یکی از سه مدل پرت اند ویتنی JT9D7A، رولز-رویس RB211-524B2 و یا جنرال الکتریک CF6-45A2 قابلیت پرواز تا سرعت ۹۶۷ کیلومتر بر ساعت (حالت اقتصادی آن ۹۰۷ کیلومتر بر ساعت می‌باشد) و طی مسافت ۹٬۸۰۰ کیلومتر را دارا است. وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۶۲٬۳۸۶ کیلوگرم و توانایی تحمل حداکثر ۳۴۰٬۱۹۵ کیلوگرم را در هنگام بلند شدن دارد.

مدل ۲۰۰–۷۴۷

بابهره گیری از چهار موتور از یکی از سه مدل مدل پرت اند ویتنی JT9D-7R4G2، رولز-رویس RB211-524D4 و یا جنرال الکتریک CF6-50E2، این مدل از ۷۴۷ قابلیت پرواز تا حداکثر سرعت ۹۸۱ کیلومتر بر ساعت (حالت اقتصادی آن ۹۰۷ کیلومتر بر ساعت تعریف شده است) و طی مسافت ۱۲٬۷۰۰ کیلومتر را دارد.

وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۷۴٬۰۰۰ کیلوگرم و توانایی تحمل وزن ۳۷۷٬۸۴۰ کیلوگرم در هنگام بلند شدن را دارا است. در هر دو مدل ۱۰۰–۷۴۷ و ۲۰۰–۷۴۷ فاصله دو سر بالها ۶۴/۵۹ متر، مساحت سطح بالها ۵۱۱ مترمربع، طول هواپیما ۶۶/۷۰ متر و ارتفاع آن ۳۳/۱۹ متر می‌باشد. همچنین ۱۰۰–۷۴۷ و ۲۰۰–۷۴۷ قابلیت جابجایی ۳۶۶ مسافر در سه کلاس پروازی، ۴۵۲ مسافر در دو کلاس پروازی و حداکثر ۵۵۰ مسافر را دارد.

مدل ۷۴۷–۳۰۰

با بهره‌گیری از چهار موتور General Electric CF6، این مدل توانایی پرواز با حداکثر سرعت ۰٫۸۵ ماخ یا ۱۰۴۲ کیلومتر بر ساعت را دارد. طبقه دوم این هواپیما ۷ متر از طبقه دوم بوئینگ ۷۴۷–۲۰۰ طولانی‌تر است و برد ۱۲٬۴۰۰ کیلومتر را دارد.

وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۷۸۰۰۰ کیلوگرم و توانایی تحمل وزن ۳۷۷٬۸۴۰ کیلوگرم در هنگام بلند شدن را دارا است. در هر دو مدل ۷۴۷–۳۰۰ فاصله دو سر بالها ۶۴/۵۹ متر، مساحت سطح بالها ۵۱۱ مترمربع، طول هواپیما ۶۶/۷۰ متر و ارتفاع آن ۳۳/۱۹ متر می‌باشد. همچنین ۷۴۷–۳۰۰ قابلیت جابجایی ۴۱۲ مسافر در سه کلاس پروازی، ۴۹۶ مسافر در دو کلاس پروازی و حداکثر ۵۶۰ الی ۶۶۰ مسافر را دارد.

مدل ۷۴۷–۴۰۰

بوئینگ ۷۴۷–۴۰۰، (به انگلیسی: Boeing 747-400) هواپیمای جت پهن‌پیکر مسافربری است که در فرایند توسعه، نسبت به سایر مدل‌های توسعه داده شده بوئینگ ۷۴۷ دارای بیشترین تغییرات می‌باشد، بگونه‌ای که تنها از چهار موتور و اسکلت پهن‌پیکر از مدل اولیه بوئینگ ۷۴۷ در آن استفاده شده‌است.

در بوئینگ ۷۴۷–۴۰۰ تغییرات تکنولوژیکی و ساختاری متعددی برای یک بدنه کارآمدتر، انجام شده است. از ویژگی‌های متمایز آن نسبت به قبل ۷۴۷ می‌توان به نصب بالک ۱٫۸ متری در انتهای بال‌ها، اضافه کردن کابین خلبان شیشه‌ای و بهینه کردن سوخت در موتورها اشاره کرد.

در این مدل همچنین طراحی داخلی کاملأ بروز شده است. این مدل دارای ظرفیت حداکثر ۷۰۰ مسافر (در کلاس ۷۴۷–۴۰۰دی) می‌باشد و می‌تواند بدون توقف، تا ۱۴٫۲۰۰ کیلومتر را با حداکثر ظرفیت بار طی نماید. نخستین سری از بوئینگ ۷۴۷–۴۰۰ در ۹ فوریه ۱۹۸۹ توسط شرکت نورت‌وست ایرلاینز به خدمت گرفته شد.

مدل ۷۴۷ اس‌پی

این هواپیما مدل دورپرواز ۷۴۷ است، که دارای بدنه‌ای کوتاه‌تر و دم عمودی بلندتر از مدل‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ است و قابلیت حمل سوخت بیشتری دارد.

شرکت هواپیمایی ملی ایران یکی از نخستین سفارش‌دهندگان این مدل هواپیما بود. نخستین مدل تحویلی به ایران ایر در پرواز انتقالی خود از آمریکا به ایران، به علت نقص فنی دچار سانحه شد و سقوط کرد. این پرواز مسافری حمل نمی‌کرد و در این سانحه خلبانان و کادر پروازی حاضر در هواپیما کشته شدند. پس از سانحه، شرکت بوئینگ در مدل اس‌پی به ویژه در طراحی بال و مخازن سوخت درون آنها تغییرات عمده‌ای داد.

با دریافت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ اس‌پی، ایران ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.

مدل ۷۴۷–۸

(به انگلیسی: Boeing 747-8) هواپیمای جت پهن‌پیکر چهار موتوره مسافربری است که توسط شرکت هواپیماهای تجاری بوئینگ که بخش تولید جت‌های مسافربری بوئینگ می‌باشد، توسعه داده شده‌است.

بوئینگ ۷۴۷–۸ سومین نسل از هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ می‌باشد، که طراحی بال‌های آن تغییر کرده، همچنین طول بدنه آن نیز از مدل استاندارد ۷۴۷ بسیار بزرگتر می‌باشد.

بوئینگ ۷۴۷–۸ بزرگترین هواپیمای تجاری است که هم‌اکنون در ایالات متحده ساخته می‌شود، همچنین درازترین هواپیمای مسافربری جهان می‌باشد.

مدل ۷۴۷–۸ در دو کلاس ساخته می‌شود، که شامل بوئینگ ۷۴۷–۸ اینترکانتیننتال (به‌اختصار: ۷۴۷–۸آی) و بوئینگ ۷۴۷–۸ باری (به‌اختصار: ۷۴۷–۸اف) می‌باشد.

بخش های مختلف یک هوا پیمای بوئینگ 747 در شکل زیر نشان داده شده اند.

 نقاط مشخص شده در شکل فوق عبارتند از:

1. بخش بیزنس کلاس (Business class)

2. کابین خلبان

3. رادار هواشناسی

4. بخش first class

5. درب خروجی جلو

6. محل استراحت خدمه

7. موتور توربو فن

8. اسپویلر ها (مخصوص کاستن سرعت و ارتفاع)

9. فلاپ

10. پره لب بال: این پره ها باعث می شوند نیروی پسا تا حدی کاهش یابد و لذا مصرف سوخت کمی پایین آید.

11. قسمت متحرک بال

12. بال: بال ها برای کاهش نیروی پسا، روکش دار می باشند و به عنوان منبع سوخت به کار می روند.

13. محل بار

14. درب عقب

15. محل استراحت خدمه

16. بالا بر

17. APU: این بخش شامل یک موتور جت کوچک می باشد و وظیفه آن تامین برق کابین در زمان خاموش بودن موتور های هواپیما برای تامین روشنایی و سیستم تهویه داخل هواپیما می باشد

18. پره دم

19. کلاس اقتصادی

20. آشپز خانه

21. بدنه هواپیما

جدیدترین مدل بوئینگ 747

با ظهور نسل تازه‌ای از هواپیماهای 747، این سری از غول‌های دوست‌داشتنی بوئینگ 42 ساله می‌شوند؛ اما واقعیت این است که هواپیمای مسافربری این شرکت با نام 8-747 قاره‌پیما که اولین سری پروازهای آزمایشی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت، تنها در ظاهر شبیه نمونه‌های پیشین 747 است و فناوری‌های پیشرفته به کار گرفته شده در آن همان فناوری‌های به‌روز مورد استفاده در 787 Dreamliner است.

بوئینگ قاره پیما

به گزارش گیزمگ، هواپیمای مسافربری 8-747 هفته گذشته اولین پرواز آزمایشی خود را با موفقیت به پایان برد. این سری اولین سری هواپیماهای مسافربری 8-747 است و یش از این جنگنده‌های این سری در پاییز 2009/1388 تولید شده است.

این نمونه جدید با بدنه فیبر کربنی که علاوه بر قیمت بالا، سختی کمتری نسبت به 747 دارد، اولین پرواز آزمایشی را به مدت 4 ساعت و 25 دقیقه از فرودگاه پین‌فیلد آغاز کرده و در فرودگاهی متعلق به بوئینگ در سیاتل فرود آمده است. سرعت پرواز این هواپیما با ارتفاع پرواز 5791 متر تنها 463 کیلومتربرساعت بوده، این در حالی است که نمونه‌های پیشین 747 در ارتفاع پرواز 10668 متری، سرعتی برابر 913 کیلومتربرساعت داشته‌اند.

ابعاد این نمونه حتی نسبت به 400ER - تازه‌ترین سری بوئینگ‌های مسافربری - متفاوت است. طول 8-747 نزدیک به 6 متر و طول بال‌های آن 4 متر افزایش یافته و از ارتفاع دم 5 سانتیمتر کاسته شده است. علاوه بر این موتورهای قوی‌تری با ورودی هوای به مراتب بزرگتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

بوئینگ قاره پیما

موتورهای به کار گرفته در 8-747 همان موتورهای توربوفن GEnx به کار گرفته شده در 787 هستند. در کنار این تغییر، طراحی جدید بال‌ها و شیب رو به بالای آنها باعث می‌شود هزینه هر مسافر در طول سفر تا 12درصد کاهش پیدا کند. این کاهش فوق‌العاده هزینه‌ها به خوبی می‌تواند در رقابت تنگاتنگ فعلی شرکت‌های هوایی، همه چیز را به نفع بوئینگ تغییر دهد. این شرکت پیش از این هم با ورود 747 به ناوگان هوایی توانست سیل مسافران تازه را که اغلب مردم عادی بودند به سفرهای هوایی روانه کند.

به گفته بوئینگ این هواپیماهای عظیم 16درصد بهره‌وری سوخت بالاتر خواهند داشت و به ازای هر مسافر 16درصد کربن کمتری تولید خواهند کرد. صدای موتورها در فضای داخلی آنها تا 30درصد کمتر شنیده خواهد شد و 26درصد فضای بار بیشتری در اختیار مسافران قرار خواهند داد. علاوه بر این سری تازه 747 نسبت به سری 400ER گنجایش 51 مسافر بیشتر را خواهد داشت.

کابین 8-747 نیز همان کابین 787 خواهد بود، سیستم کمک‌خلبان این کابین به خوبی می‌تواند نیاز خلبانان به آموزش و هزینه‌های آموزش آنان را کاهش دهد.

بوئینگ قاره پیما

عده‌ای از کارشناسان تولید ایرباس‌های تازه را عامل محرکه بوئینگ برای تولید این هواپیماهای غول‌پیکر عنوان می‌کنند اما بعید به نظر می‌رسد 8-747 برای رقابت با ایرباس A380 تولید شده باشد. این ایرباس بسیار بزرگ طراحی شده و در سه کلاس گوناگون گنجایش 525 مسافر را خواهد داشت در حالی که ظرفیت 747 جدید 467 نفر است. با این حال رقابت دائمی میان شرکت‌های هواپیماسازی وجود خواهد داشت، این روزها قرارداد 1.5میلیارد دلاری خطوط هوایی چین با بوئینگ برای خرید 5 هواپیمای تازه، در کنار مشکلات متعدد A380 شرایط دشواری را برای ایرباس رقم زده است.

اما ۱۳ حقیقت جالب در مورد آن‌ها به شرح زیر است:

۱.بیش از ۳.۵ میلیارد نفر با هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ پرواز کرده‌اند این یعنی بیش از نصف جمعیت این کره‌ی خاکی .

۲.بوئینگ ۷۴۷ که در حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ مسافر ظرفیت دارد یکبار۱،۰۸۷ نفر را در یک پرواز جا به جا کرد

۳. ۳۴۰ لیتر رنگ برای رنگ‌آمیزی بوئینگ ۷۴۷ لازم است

این میزان برابر با ۳۰ دقیقه دوش‌گرفتن با یک جریان معقول و مناسب است.

۴. برای رفتن به طبقه‌ی دوم این هواپیما ۱۴ پله وجود دارد

شاید این رقم در نگاه اول خیلی جالب توجه نباشد اما کافی است به این مسئله فکر کنید که این یک هواپیما است!

۵.تنها طبقه‌ی بالای این هواپیما مساحتی برابر با کل بوئینگ ۷۳۷ دارد

۶.بوئینگ در حدود ۱۵ تا از ۱۵۰۰ هواپیمای ۷۴۷ خود را برای مصارف خاص تغییر داده‌است

آنهایی که برای نیروی هوایی بودند مانند E-۵ مرکز فرماندهی نظامی و حمل شاتل فضایی،  هواپیماهایی با تانکرهای سوخت بیشتر هستند یا بوئینگ Dreamlifter که هواپیمایی شبیه به یک مار آناکوندا است که یک اسب را خورده! به صورت خاص برای جابه‌جایی بدنه‌ی جامبوجت جدید ساخته شد. تعدادی از آنها هم به گونه‌ای ساخته شده‌اند که به راحتی به هواپیماهای باری تبدیل شوند.

۷.برادران رایت هم می‌توانند اولین هواپیمای تاریخی خود را در داخل بوئینگ ۷۴۷ جای دهند

۸.چرخ‌های اهرم فرود این هواپیما با نیتروژن پر شده‌اند تا از انفجار آنها جلوگیری کند

۹. این هواپیما در اصل برای تبدیل شدن به هواپیمای باربری طراحی شده بود

وقتی برای نخستین بار این هواپیما طراحی شد، تصور می‌کردند که مسافرت‌های فراصوت با آنها امکان‌پذیر خواهدشد. اما بدنه‌ی قدیمی این هواپیمای باربری (برای سفر فروصوت استفاده می‌شدند)  این امکان را فراهم نمی‌کرد و مشخص شد که سفر فروصوت به روز نبوده و کاملا قدیمی است.

۱۰. ۳۵۰ دکمه، عقربه ولامپ در اتاقک گیج‌کننده‌ی خلبان آن وجود دارد

کابین خلبان بوئینگ 747

شاید بتوان گفت یک دکمه برای هر روز سال!

۱۱.قطر فن موتور آن تقریبا به اندازه‌ی عرض بمب افکن B-29 است

۱۲.صدای موتور هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ که الان وجود دارد در حدود نصف مدل موتورهای Pratt & Whitney اصلی است

اما بازهم صدای بسیاری بلندی دارد!

۱۳.در حدود ۷ ثانیه طول می‌کشد که بولت (سریعترین دونده جهان) از سر هواپیما تا دم آن را طی کند

اگر بخواهیم منصفانه صحبت کنیم، بوئینگ ۷۴۷ می‌تواند در ۰.۳۶ ثانیه ۱۰۰ متر را طی کند و بولت می‌تواند این مسافت را در ۹.۲۲ ثانیه به‌ پایان برساند.