تلاش برای احیای اعتماد مردم به مرکز آمار

به گزارش بولتن نیوز، مرکز آمار ایران در دوران دو دولت گذشته در آماج اتهاماتی زیادی قرار گرفته بود. مرکزی که در زیر مجموعه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور فعالیت می‌کرد و پس از انحلال این سازمان در دولت قبل، در ذیل معاونت برنامه‌ریزی ریاست‌جمهوری ادامه بقا داد، در سال‌های رکود و تورم دو دولت نهم و دهم از سوی برخی منتقدان متهم به همکاری با دولت وقت برای ارائه آمارهای متناسب با امیال آن دولت بود.

از سوی دیگر ماجرای همکاری مرکز آمار ایران در موضوع هدفمندی یارانه‌ها یکی دیگر از مواردی بود که اعتبار این مرکز را خدشه‌دار کرد و وجهه این سازمان را در قالب مرکزی مستقل و قابل اعتماد که وظیفه‌اش ارائه اطلاعات صحیح در جهت برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و توسعه‌ای است، مخدوش کرد.   

گرچه مسئولان مرکز آمار ایران هرگز همکاری با دولت را در جهت شناسایی دهک‌های پر درآمد جامعه را تائید نکردند و اظهار کردند که همکاری آن‌ها در موضوع هدفمندی یارانه‌ها حداکثر به ارائه هزینه درآمد خانوار محدود خواهد بود ولی با این همه مرکز آمار از سوی برخی متهم شد که همکاری اش با سازمان هدفمندی بیش از ارائه هزینه درآمد خانوار بوده و چه بسا نقش عمده‌ای را در ماجرای شناسایی دهک‌های پر درآمد جامعه ایفا کرده است.

تلاش برای احیا

با روی کار آمدن دولت یازدهم و احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، برای برگرداندن حیثیت این سازمان نیز اقداماتی صورت گرفت. مسئولان دولت تلاش کردند آمار ارائه نشده از سوی آن دولت را ارائه کرده و این مرکز را به عنوان مرجع رسمی ارائه آمار و ارقام اقتصادی، تثبیت کنند همچنانکه در احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور که سازمان مدیریت به مجلس ارائه کرد، بر مرجعیت رسمی ارایه آمار و اطلاعات مرکز آمار ایران تاکید شد.

سرشماری و ضرورت اعتماد مردم

این روزها و با نزدیکی به مهر ماه سال ۱۳۹۵ به موسم سرشماری پنج‌سالانه کشور نزدیک می‌شویم و طبیعتا در چنین شرایطی ضرورت احیای اعتماد مردم به مراکز آماری کشور بیش از هر زمانی احساس می‌شود.

همچنانکه اگر این اعتماد احیا نشده باشد، معلوم نیست شهروندان در جریان سرشماری به همکاری برای ارایه اطلاعات صحیح مبادرت کنند، یا خیر؟

ضمن اینکه امسال اولین سالی است که بخشی از سرشماری کشور به صورت ثبتی مبنا (الکترونیکی)، انجام خواهد شد و باید دید که  افراد جامعه چقدر حاضر خواهند بود که با صرف هزینه‌های شخصی خودشان (هزینه‌های مربوط به اینترنت و...)، برای ارایه اطلاعات به مرکز آمار ایران همکاری کنند.

به نظر می‌رسد این موضوعی است که توجه مسئولان مرکز آمار ایران را هم به خود جلب کرده است همچنانکه در دوره ریاست جدید این سازمان که حدود یک ماه عمر دارد رئیس جدید مدام بر ضرورت حفظ اطلاعات مردم تاکید کرده و با قبول از بین رفتن بخشی از سرمایه اجتماعی سازمان در جریان همکاری با دولت در موضوع هدفمندی یارانه‌ها، برای صیانت از اطلاعات مردم قسم جلاله خورده و بیان کرد است که مرکز آمار ایران خود را ملزم به حفظ این اطلاعات می‌داند و آن‌ها را علی‌رغم درخواست متعدد با هیچ نهاد و دستگاهی به اشتراک نخواهد گذاشت.

در این زمینه امید علی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این مسئله که مرکز آمار ایران چه اقداماتی را برای احیای اعتبار خدشه دار شده‌اش در سال‌های گذشته و به ویژه در بحث هدفمندی یارانه‌ها در دستور کار دارد، اظهار کرد: احیای اعتماد مجدد مردم موضوعی نیست که یک‌شبه اتفاق بیفتد و نیاز بر فرهنگ‌سازی و کار بسیار دارد. ما در قالب شورای عالی آمار باید با تقسیم کار ملی و مشخص در این زمینه اقدام کنیم.

وی افزود: بنای کار ما بر این خواهد بود که اطلاعات بصورت موازی تولید نشده و بصورت یکپارچه ارائه شود و اکنون که مرکز آمار ایران با استانداردهای روز دنیا آمار تولید می‌کند باید مردم، رسانه‌ها و نخبگان ما نسبت به عملکرد ما اطمینان داشته باشند. به نظر من لازمه چنین چیزی تعامل با رسانه‌هاست. ما باید بتوانیم به هر شکلی برای پاسخ به سوالات رسانه‌ها وقت گذاشته و توجیه کنیم که آماری که ارائه می‌شود کارشناسانه و بی‌طرفانه و حرفه‌ایست.

پارسا اذعان کرد که به هر حال در سال‌های گذشته علی‌رغم اینکه موضوع هدفمندی یارانه‌ها به حوزه وظایف قانونی مرکز آمار ایران و فلسفه آن سنخیت نداشت، تکلیفی از این جهت برعهده مرکز آمار ایران گذاشته شده و سرمایه اجتماعی این سازمان آسیب دید.

وی افزود: در نظر داشته باشید که آن زمان سازمان هدفمندی یارانه ها وجود نداشت ولی اکنون با وجود این سازمان در زیر مجموعه وزرات رفاه، امور هدفمندی بر عهده همان سازمان‌ها خواهد بود.

رئیس مرکز آمار ایران همچنین بیان کرد: در مراکز آمار استاندارد دنیا در کشورهای پیشرفته کل اطلاعات ثبتی دستگاه‌های مختلف در قالب پروتکل‌های خاصی در اختیار مرکز آمار قرار می‌گیرد و مرکز آمار ایران به هیچ وجه هویت پاسخگویان را نمی‌شناسد. این موضوعیست که ما نیز آن را پی‌گیری می‌کنیم تا به هیچ‌وجه هویت ارایه کنندگان اطلاعات برای دستگاه‌ها محرز نشود.

وی همچنین گفت: اکنون تمرکز ما بر سرشماری و انجام آن به نحو احسنت است که در ماه‌های آینده انجام خواهد شد ولی بعد از اجرای سرشماری در موارد مذکور برنامه‌هایی طراحی کرده‌ایم که در دستور کار قرار خواهند گرفت.

بنا بر آنچه رئیس مرکز آمار ایران اظهار کرد، به نظر می‌رسد که مسئولان این سازمان روندی را که از ابتدای دولت یازدهم برای احیای اعتماد جامعه و نخبگان، از طرق مختلف در پیش گرفته بودند در آِینده نیز ادامه خواهد داد، البته میزان مشارکت افراد جامعه و نحوه مشارکت آن‌ها در سرشماری سال جاری نیز سنجه‌ای است که روشن خواهد کرد تا کنون چقدر در احیای اعتماد مردم موفق عمل کرده‌اند.