انسجام ملی و توانمندی اقتصادی ابزارهای پاسخ به بدعهدی

به گزارش بولتن نیوز،دکتر علیرضا شیخ عطار*به‌نظر من، این‌که برجام به عنوان تنها راه نجات کشور بخصوص راه عبور از بحران‌های اقتصادی جلوه داده شد، اشتباه بود. اتفاقا این اشتباه ناشی از آدرس غلط غربی‌ها بود که بر مشکلات اقتصادی ما تاکید می‌کردند.

با این وصف در جریان مذاکره پیرامون مباحث اقتصادی هیات ایرانی در مقایسه با هیات‌های دیگر شرکت‌کننده در مذاکرات کمترین تعداد را از نظر تعداد کارشناسان به همراه داشت.

در این مذاکرات هیات ایرانی ضمن این‌که مباحث تحسین‌برانگیزی در حوزه‌های سیاسی و هسته‌ای داشت، اما درجه 2 یا 3 اهمیت را برای موضوع اقتصاد قائل بود.

به همین خاطر درباره واقعیت‌های سیستم بانکی، بازار و مشکلات اقتصادی کشور هیات مذاکره‌ کننده ایرانی به صورت کافی نتوانست از آمریکایی‌ها امتیاز بگیرد و متاسفانه همین بی‌دقتی‌ ها سبب نقض عهد از سوی آمریکایی‌ها شد.

به این ترتیب سهل‌انگاری صورت گرفته، زمینه را برای طرف مقابل فراهم کرد تا بهانه‌های خود را در قالب تفسیر مفاد برجام بروز دهند و از آن به‌عنوان اهرم فشار علیه ما استفاده کنند. نمونه‌های روشن این سوءاستفاده‌ها را می‌توان در قالب تحریم‌های غیرهسته‌ای و حقوق‌بشری ملاحظه کرد.

اما با وجود بدعهدی‌هایی که از سوی طرف غربی صورت گرفته، راهکارهایی را می توان برای برون‌رفت از وضع کنونی پیشنهاد کرد.

نخستین پیشنهاد، قدرتمند‌شدن ما در همه عرصه‌هاست. در صورت تحقق چنین هدفی حتی در برابر بهانه‌های آمریکا می‌توان با صلابت در عرصه‌های بین‌المللی ظاهر شد.

چنین اقتداری مظاهر گوناگون سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی دارد. در بعد اقتصادی اگر ما نقطه ضعف‌های خود را شناسایی کرده و آنها را بپوشانیم میزان آسیب‌پذیری‌مان را کاهش خواهیم داد.

یکی از این موارد مسائل ارزی و مبادلات دلاری است و از همین مسیر آمریکا درصدد ضربه زدن به ماست.

اگر بتوانیم مثل برخی از کشورها مبادلاتمان را به تدریج به ارزهای محلی تبدیل کنیم تا حدود زیادی می‌توانیم از وابستگی خود به دلار کم کنیم. استفاده از ارزهای محلی برای مبادلات حتی در مسائل نفتی هم کارایی دارد و این مساله البته در گذشته هم سابقه داشته، اما بعد از جنگ و فروپاشی شوروی این قضیه به فراموشی سپرده شده است.

توجه به توصیه‌های مقام معظم رهبری در عرصه اقتصاد مقاومتی و اجرای این توصیه‌ها به صورت واقعی و نه شعاری نیز می‌تواند باعث تقویت ما در مقابل عهدشکنی آمریکا شود.

نکته دیگر توجه به مقولات حقوقی، سیاسی و استفاده از همان مکانیزم‌هایی است که در برجام درباره نقض تعهدات طرفین تصریح شده است البته تصمیم‌گیری‌ها در عرصه‌های بین‌المللی به‌گونه‌ای است که بعید است شکایت ایران راه به جایی ببرد، اما اگر کار رسانه‌ای قوی درباره آن صورت بگیرد می‌تواند روی افکار عمومی جهان تاثیر بگذارد.

از یاد نبریم که برای تاثیرگذاری نیازمند مهندسی دقیق روی افکارعمومی جهان هستیم که متاسفانه مجموعه متخصصان ما در این زمینه چه در عرصه‌های تبلیغی و چه در میان کارشناسان وزارت امور خارجه اندک هستند.

ارائه موضوعات حقوقی و سیاسی و طرح دعاوی در مجامع حقوقی و بین‌المللی بدون تاثیرگذاری روی افکارعمومی بیهوده خواهد بود.

در کنار همه اینها توجه به مساله وحدت‌ملی از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. جناحی و سیاسی کردن موضوعات مربوط به برجام، از بین بردن انسجام ملی را در پی خواهد داشت و ملت و دولت را برابر تهدیدات سخت و نرم مهندسی شده از سوی آمریکا آسیب‌پذیر خواهد کرد.