غرب چگونه شهروندان خود را برای کنارآمدن با جاسوسی‌ها مجاب می‌کند؟

به گزارش بولتن نیوز،رسوایی جاسوسی‌های گسترده آمریکا و متحدانش وقایعی است که از ژوئن سال 2013 آغاز شد. پس از آنکه اسنودن اسناد محرمانه‌ای از NSA را منتشر کرد، این اسناد نشان دهنده جزئیات چگونگی تلاش گسترده آمریکا و انگلستان (با همکاری کانادا، استرالیا و نیوزیلند؛ که مجموعه این 5 کشور را پنج‌چشم می‌گویند) برای نظارت و جاسوسی گسترده، به‌ویژه از طریق اینترنت است.

برخی از اسناد منتشر شده نشان می‌داد که اطلاعات مخابره شده مردم در مقیاسی بسیار وسیع‌تر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد رهگیری و شنود می‌شده است. برخی از داده‌های جمع‌آوری شده، مانند داده‌های پروژه "ایکس کی اسکور" مستقیماً روی میز باراک اوباما قرار می‌گرفتند.

در طول سه سال گذشته مرتباً ابعاد تازه‌تری از جاسوسی‌های گسترده سازمان‌های اطلاعاتی غربی افشا شد که مهم‌ترین آنها عبارت بودند از جاسوسی آمریکا از گفتگوهای خصوصی تلفن همراه مرکل و همکاری‌های جاسوسی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و آلمان برای جاسوسی از مقامات و شهروندان اروپایی و بالاخره جاسوسی‌های مستقل سازمان اطلاعات امنیت آلمان از متحدان و مقامات دیگر کشورها.

بر اساس اسناد طبقه‌بندی شده ارائه شده توسط ادوارد اسنودن در رسانه‌ها، فعالیت‌های جاسوسی ایالات متحده آمریکا و انگلستان نه‌تنها در برابر کشورهای خارجی انجام می‌شود، بلکه علیه شهروندان خود این کشورها، و نیز متحدان ایالات متحده مانند ناتو و کشورهای اتحادیه اروپا نیز صورت می‌گیرد. پس از آن، اطلاعاتی در رسانه‌های دیگر مبتنی بر فعالیت‌های مشابه توسط کشورهای دیگر مانند فرانسه و آلمان گزارش شده بود.

بعد از افشاگری‌های گسترده درباره جاسوسی‌ها و به‌دنبال آن انتقاد بسیاری سازمان‌های حقوق بشری و سیاستمداران از این مسئله بسیاری از مقامات اروپایی به‌خصوص آنگلا مرکل وعده‌های زیادی برای اصلاح سازمان‌های اطلاعاتی و در پیش گرفتن راهکارهایی برای محدودیت جاسوسی‌ها و تبادل داده‌ها به‌خصوص با کشور آمریکا به‌منظور بالا بردن امنیت شهروندان در برابر این‌گونه اقدامات دادند.

همچنین یک کمیسیون تحقیق پارلمانی در پارلمان آلمان به‌منظور رسیدگی به مسئله جاسوسی‌های گسترده و شفاف سازی آنها تشکیل شد.

مقامات آمریکایی و آلمانی به‌منظور فرونشاندن خشم افکار عمومی درباره افشای این جاسوسی‌ها چندین اقدام نمایشی از جمله در پیش گرفتن مذاکرات برای انعقاد قرارداد ضدجاسوسی بین دو کشور و تلاش برای شفاف سازی این مسئله را در پیش گرفتند که البته بر اساس گزارش‌های رسانه‌ها آمریکا نه‌تنها همکاری‌ای در این راستا و در زمینه شفاف سازی نکرد بلکه در مواردی به آلمان هم برای در پیش گرفتن چنین راهکاری انتقاد وارد می‌کرد.

حالا با گذشت سه سال از افشاگری‌های اسنودن این پرسش مطرح است: آیا امروز شهروندان اروپایی در برابر جاسوسی‌های سازمان‌های اطلاعاتی غربی مصون‌تر از قبل هستند و این افشاگری‌ها چه تأثیری در بهبود اوضاع و حفظ حریم خصوصی شهروندان داشته است؟

آیا غرب و به‌ویژه آمریکا بعد از این افشاگری‌ها حقیقتاً روند محدودیت جاسوسی‌ها و شنود اطلاعات خصوصی شهروندان را در پیش گرفتند؟

دکتر "تیلو وایچرت" ، رئیس مرکز حفاظت از داده‌های خصوصی شلسویگ هولشتاین آلمان (ULD) چندی پیش در گفتگویی با خبرنگار بین الملل خبرگزاری تسنیم در این باره اظهار داشت: ما واقعاً از وسعت جاسوسی‌های آمریکا در دنیا بعد از افشاگری‌ها در این باره شگفت‌زده نشدیم. ما مدتها می‌دانستیم که امکان چنین اقدامات جاسوسی وجود دارد هرچند که ما آگاهی دقیقی از کیفیت و کمیت این جاسوسی‌ها نداشتیم. در حال حاضر ما یقیناً اطلاعات و آگاهی‌های بیشتری در این باره داریم.

وی همچنین تصریح کرد که در اصل این اقدام آمریکا به‌صورت خاص برای بالا بردن هژمونی سیاسی و اقتصادی ایالات متحده در بخش فناوری اطلاعات کاربرد داشته است. آمریکا با انکار قوانین پایه‌ای مربوط به فناوری دیجیتالی، خود را به‌عنوان یک ساختار مرکزی دشمن با دموکراسی که به‌نفع هژمونی سیاسی و اقتصادی خود عمل می‌کند نشان داد. این ساختار در طول دهه‌ها با تکیه بر قدرت برتری آژانس امنیت ملی آمریکا و با کنترل شبکه‌های اطلاعاتی جهانی با هدف حفظ هژمونی نظامی ــ سیاسی و امنیتی تشکیل شده است. این ساختار همچنین در دفاع از منافع اقتصادی شخصی بوده است.

دکتر وایچرت همچنین در رد اقدامات جاسوسی گفته است: این‌گونه اقدامات نه‌تنها هزینه‌های زیادی را بر دوش مالیات دهندگان می‌اندازد، بلکه اعتماد به کاربرد آزادانه از اینترنت را جریحه‌دار کرده و می‌تواند شهروندان را از استفاده مفید از اینترنت رویگردان کند.

"راینر رهاک" از اعضای هیئت مدیره انجمن دانشمندان انفورماتیک برای صلح و مسئولیت اجتماعی آلمان (FIFF) نیز بعد از افشای جاسوسی‌ها در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم درباره افشای همکاری‌های اطلاعاتی سازمان اطلاعات امنیت آلمان با آژانس امنیت ملی آمریکا برای جاسوسی از اروپاییان این را یک واقعه وحشتناک ارزیابی کرد و گفت: این نشان می‌دهد که آلمان نسبت به آمریکا وفادارتر و وظیفه‌شناس‌تر است تا نسبت به خود یا دیگر کشورهای اتحادیه اروپا. بدترین چیز این است که هیچ خطا و اشتباهی در کار نبوده و همه این اقدامات تحت چشم‌پوشی‌های دفتر صدراعظم آلمان انجام می‌گرفته است. حالا این افراد (مسئولین این جاسوسی‌ها در آلمان) همچنان در قدرت هستند و این جریانات را انکار می‌کنند.

وی درباره همکاری‌های بین دفتر صدراعظم آلمان و کمیسیون تحقیق پارلمانی آلمان برای شفاف سازی جاسوسی‌های آمریکا گفت: این همکاری‌ها فوق العاده بد است. این کمیسیون در برخی موارد همه پرونده‌ها و سوابق لازم را از دفتر صدراعظم دریافت نکرده و گاهی اوقات هم این مدارک کاملاً مبهم و ناخوانا بوده است. اعضای این کمیسیون از طرف دفتر صدراعظم تهدیدات قانونی می‌شوند و کارکنان سازمان اطلاعات امنیت آلمان نیز که زیردست و مطیع دفتر صدراعظم هستند تنها اجازه اظهار نظرهای جزئی درباره جاسوسی‌ها را دارند.

این کارشناس برجسته آلمانی، سازمان اطلاعات امنیت آلمان را شعبه‌ای از آژانس امنیت ملی آمریکا ارزیابی کرد. سازمان‌های امنیتی آلمان همچنان می‌گویند که آنها بدون داده‌های آژانس امنیت ملی آمریکا کور و کر هستند، اما اجتناب از همکاری با آمریکا بهترین اقدام ضدتروریستی است که به‌نفع امنیت آلمان است.

"اولریش تیلگنر" از دیگر کارشناسان برجسته آلمانی نیز در گفتگو با تسنیم مبارزه با ترور را توجیهی برای جاسوسی‌های آمریکا و دستیابی به امتیازات سیاسی و اقتصادی را هم مطرح دانست.

آنچه مسلم است بعید به نظر می‌رسد که غربی‌ها و به‌ویژه آمریکا این ابزار محبوب خود (جاسوسی) را برای دنبال کردن اهداف و منافع شخصی در سطح بین الملل کنار بگذارند و نه‌تنها این کار را نمی‌کنند بلکه برای مشروع جلوه دادن آن همواره به راهکارهای مختلف متوسل می‌شوند.

مبارزه با تروریسم توجیه بزرگ و مهمی است که آنها برای پیشبرد این‌گونه اقدامات نقض کننده حقوق بشر خود بیان می‌کنند.

درین راستا می‌توان به مقاله‌ای که اخیراً نشریه "دی‌سایت" منتشر کرده است اشاره کرد.

این نشریه آلمانی نوشت: حدود سه سال پیش زمانی که سیاست هنوز تحت تأثیر افشاگری‌های "ادوارد اسنودن" بود، وعده‌های بزرگی برای اصلاح وضع موجود داده شد. زمانی که رسانه‌ها پر بودند از برنامه‌های جاسوسی سازمان‌های اطلاعاتی، شنودهای مخفی و جاسوسی‌های مخفیانه از خطوط اینترنتی و همکاری‌های جاسوسی آلمان و آمریکا، وعده‌ها و قولهای زیادی از عرصه سیاسی داده شد مبنی بر اینکه به‌زودی تغییرات و اصلاحاتی انجام می‌شود.

به‌نوشته این نشریه آلمانی حالا سه سال بعد از افشاگری‌های اسنودن درباره جاسوسی‌های گسترده سازمان‌های اطلاعاتی غربی، دولت آلمان پیش‌نویس دو قانون مربوطه را ارائه داده است که بسیار تکان دهنده و دلسرد کننده است.

از کنترل و یا محدودیت اطلاعاتی در این دو پیش‌نویس قانونی هیچ صحبتی به میان نیامده است؛ به‌عوض در آن از ترس از تروریسم استفاده شده تا دسترسی به داده‌های جدید و نظارت‌های بیشتر که سازمان‌های اطلاعاتی تا به حال آن را از آنجایی که به‌درستی تنظیم و اصلاح نشده بودند انجام می‌دادند و بسیار بحث‌برانگیز تا غیرقانونی بود توجیه و مجاز شمرده شود، و حالا این اقدامات می‌رود که قانونی شود.

روزنامه "زوددویچه سایتونگ" هم از ارائه یک پیش‌نویس طرح قانونی از طرف دولت آلمان خبر داده که تنها تغییرات جزئی را برای قوانین مربوط به سازمان‌های اطلاعاتی در نظر گرفته است. بر این اساس کشورهای اروپایی، شهروندان آن و همچنین سازمان‌ها همچنان می‌توانند هدف جاسوسی قرار گیرند. کاتالوگ توجیه امنیتی برای این‌گونه اقدامات در این پیش‌نویس قانونی طولانی است. تنها از این به بعد جاسوسی‌های اقتصادی ممنوع می‌شود.

این در حالی است که منتقدان می‌گویند اولاً افشاگری‌‌های ادوارد اسنودن نشان می‌دهد کنترل انبوه ارتباطات اینترنتی و تلفن همراه کاربران توسط سازمان‌های اطلاعاتی غرب از مدتها پیش در جریان بوده و وقتی جاسوسی از میلیاردها کاربر به نتیجه نرسیده و باز هم این حملات تروریستی با موفقیت صورت گرفته می‌توان به این نتیجه رسید که اصولاً روشهای نظارت فله‌ای پاسخگوی دغدغه‌های امنیتی نیست. نکته دیگری که این افراد مطرح می‌کنند امکان سوء استفاده هکرها و جانیان آنلاین از آسیب پذیری‌های عمدی ایجاد شده در روشهای کدگذاری اطلاعات است که می‌تواند خطرات تروریستی را تشدید کند.

به نظر می‌رسد رسانه‌های شناخته شده در غرب همسو با مقامات غربی در حال شستشوی اذهان افکار عمومی هستند تا آنها از حریم شخصی خود بگذرند و دسترسی به اطلاعات شخصی خود به‌بهانه حفظ امنیت را از سوی سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی مجاز بدانند.

پس می‌توان گفت حدود سه سال پس از افشاگری‌های اسنودن درباره جاسوسی‌های گسترده غرب نه‌تنها تلاشی برای حفظ بیشتر حریم خصوصی شهروندان در برابر این‌گونه اقدامات و محدودیت‌های بیشتر در این راستا نشده بلکه بیشتر تلاش شده تا شهروندان را متقاعد کنند که با این‌گونه اقدامات کنار بیایند.

دکتر "وایچرت"، اخیراً در این باره در گفتگویی با خبرنگار بین الملل خبرگزاری تسنیم در پاسخ به این پرسش که مسئله جاسوسی‌ها به چه مرحله‌ای رسیده و آیا حالا شهروندان اروپایی از جاسوسی‌های سازمان‌های اطلاعاتی در امان هستند، گفت: متأسفانه در دنیا چنین امنیتی وجود ندارد. دقیقاً همان‌گونه که هکرهای جنایی انجام می‌دهند داده‌های خصوصی و یا مربوط به کسب و کار می‌توانند مورد جاسوسی قرار گیرند و این کار بدون تغییر همچنان از طرف سازمان‌های اطلاعاتی انجام می‌شود.

وی از اقدامات کم دولت آلمان در مقابله با جاسوسی‌ها سخن گفت و تصریح کرد که اروپا و آمریکا مسئله حفظ حریم خصوصی را جدی نمی‌گیرند.

دکتر وایچرت همچنین تأکید کرد که آمریکا در زمینه شفاف سازی جاسوسی‌ها هیچ اقدامی انجام نداده است.