تخریب میراث فرهنگی همدان پرویز پرستویی و هنرمندان را به میدان آورد

حسین زندی – فعال میراث فرهنگی – درباره ی نامه ی هنرمندان به محمد ناصر نیکبخت – استاندار همدان – به دنبال اتفاقاتی که چند سال است در حوزه ی میراث فرهنگی در استان همدان در حال رخ دادن است، به خبرنگار ایسنا می گوید: نامه ی جدید هنرمندان به دنبال ایجاد پارک سوار اتوبوسرانی درحریم محوطه باستانی هگمتانه توسط شهرداری همدان نوشته شده است. شهرداری همدان به تازگی در اقدامی عجیب حریم رودخانه سرگذر را تخریب کرده، مقبره منسوب به اسکندر که به «چاله اسکندر» معروف بود را مسطح کرده و در حریم ۵ اثر ثبت شده تاریخی پارک سوار ایجاد کرده است.

او ادامه می دهد: این درحالی است که استاندار از مجموعه مدیریت شهری خواسته برای تسهیل در ثبت جهانی محوطه باستانی هگمتانه، عناصر مُخل در این محوطه را جمع آوری کنند و راه را برای ثبت جهانی این اثر کم نظیر هموار کنند، اما از آنجا که مدیریت شهری انگار از آثار طبیعی و فرهنگی درک درستی ندارد، تاکنون نه تنها توجهی به درخواست استاندار و جامعه مدنی در همدان نکرده، بلکه بیش از گذشته به آثار تاریخی موجود در این محوطه آسیب زده است.

حال فعالان فرهنگی استان امیدوارند با نوشتن این نامه استاندار به صورت عملی وارد عرصه شده و جلوی تخریب ها را بگیرد.

قول داده بودید؛ «اجازه نخواهیم داد تعرضی به سرمایه های ملی وارد شود»

در متن این نامه اعتراضی که نام بیش از ۳۵۰ نفر از چهره ها و فعالان فرهنگی هنری در پای آن درج شده، خطاب به محمدناصرنیکبخت، استاندار استان همدان آمده است: «جنابعالی را به عنوان یک مسئول پاسخگو می شناسیم، شما تنها استانداری هستید که در ۲ دهه گذشته به یک نامه عمومی که از طرف جمع بزرگی از نمایندگان اقشار مختلف اجتماعی در یک استان نوشته شده پاسخ گفته اید، نه تنها پاسخ داده اید که در یک مورد نیز به درخواست ما جامه عمل پوشانده و از تخریب زورخانه تاریخی شهید «همه کسی» جلوگیری کرده اید.

مطمئن باشید مردم فرهنگ دوست و قدرشناس همدان همراهی شما را فراموش نخواهند کرد. ما از شما به عنوان عالی ترین مقام دولتی در استان خواستاریم اجازه ندهید بیش از این میراث طبیعی و فرهنگی استان نادیده گرفته شود.

در نامه پیشین هشدار داده بودیم که «صدور مجوز تاسیس کارخانه فولاد و معضلات کمبود آب استان، جانمایی پارکینگ در جوار محوطه ی تاریخی هگمتانه، احداث هتل ها، اقامتگاه ها و اماکن تفریحی در منطقه مشرف به تپه عباس آباد و گنجنامه، اعطای مجوز بلندمرتبه سازی و افزایش ارتفاع ۱۰ طبقه و بیشتر در محور بلوار بعثت و بلوار ارم، نیز محور پرترافیک همدان از جمله خیابان بوعلی، میدان جهاد و بیمه اشتباه بوده و خسارات جبران ناپذیری را به تاریخ و طبیعت شهر وارد کرده است. این اتفاق در مناطق محروم شهر مانند شهرک های خضر، مدنی، اندیشه و ولیعصر متاسفانه به اشکال مختلف رخ داده است.»

اما متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی برای جلوگیری از اتفاق های یاده شده، صورت نگرفته و در آغاز سال جاری در کمال شگفتی مشاهده کردیم شهرداری بخشی از حریم محوطه هگمتانه را به پارک سوار و محل آمد و شد روزانه صدها اتوبوس تبدیل کرده است.

در نامه قبلی به جنابعالی از شما تقاضا کرده بودیم «حتی المقدور آن چه از عناصر قدیمی و بافت سنتی شهر باقی مانده یا در حال نابودی است را نجات دهید» و پیشنهاد کرده بودیم « بازیابی و مرمت ساختمان های قدیمی، چمن ها، محله ها و قنات های تاریخی شهر، در کنار حفظ باغ های باقیمانده می تواند به حفظ هویت شهری همدان کمک کند»

با اینکه شما در پاسخ نامه ما فرموده بودید: « ضمن ابزار تأسف از قصور و کاستی های رخ داده گذشته و با احترام به دغدغه ها و نگرانی های فرهنگی ارزشمند شما سرمایه ها و مفاخر ملی این استان، با قاطعیت اعلام می کنم حفظ همه ارزش ها و هویت های تاریخی، طبیعی و فرهنگی برهمگان ضروری است و با توجه به دیدگاه عمیق دولت تدبیر و امید در حفظ ارزش های این مرز و بوم، تلاش همه جانبه ادارات و سازمان های دولتی و مردم نهاد این استان در راستای توجه و تأکید بر حفاظت همه جانبه از آثار تاریخی، طبیعی و محیط زیست متمرکز بوده و هرگونه تخریب و نابودی آثار تاریخی، باغات و فضای سبز را محکوم کرده و اجازه نخواهیم داد تعرضی به این سرمایه های ارزشمند ملی صورت گیرد، پاسداشت این ارزش ها برای همه نهادها یک تکلیف قانونی و اداری است.»

اما ظاهرا در حوزه مدیریت شهری اراده ای برای اجرای آنچه دستور داده اید وجود ندارد و این روزها شاهد صخره برداری محوطه روبه روی باغ موزه دفاع مقدس در تپه عباس آباد برای احداث هتل هستیم.

نمی توان با پارک سوار، محوطه ای تاریخی را جهانی کرد

جناب آقای مهندس نیکبخت

ما فراموش نکرده ایم که پیام رئیس دولت مبنی بر توسعه گردشگری استان را اولین بار شما در حضور اصحاب رسانه بیان کردید و شما از سفارش رئیس جمهور بر توجه به گردشگری همدان سخن گفتید، ما فراموش نکرده ایم که سال گذشته در همایش میراث ناملموس همدان از معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با قاطعیت خواستید برای سال ۲۰۱۷ هگمتانه به ثبت جهانی برسد.

اما همانطور که مستحضرید، ثبت جهانی یک اثر ملزوماتی دارد؛ نمی توان با ایجاد پارک سوار در جوار یک اثر بی نظیر باستانی آن را به ثبت جهانی رساند.

توجه داشته باشید با ایجاد محل تجمع کارگران فصلی در دل حریم یک محوطه تاریخی، حضور پرنده فروشان و کشتار مرغ و خروس در محل حضور گردشگران و معضلات همراه آن، نمی توان هگمتانه را ثبت جهانی کرد.

زمانی که تصمیم سازی و تصمیم گیری های مدیرت شهری باعث می شود مهمترین مرکز بازرگانی فرش غرب کشور در ۴۰۰ سال گذشته به سبزه میدان تبدیل شود، وقتی مدیریت شهری توانایی ندارد برای دست فروشان خیابان اکباتان و میدان تاریخی امام فضای مناسبی به عنوان بازارچه های محلی در نظر بگیرد و این شهروندان را به درستی، بدون حذف و در نظر گرفتن احترام و حقوقشان ساماندهی کند پس سخن گفتن از ثبت جهانی آثار تاریخی جایگاهی ندارد.

نگاه شما به مقوله گردشگری و میراث فرهنگی قابل تحسین است اما توجه به توسعه پایدار در این زمینه، حلقه مفقوده مدیریت شهری است.

همانطور که می دانی،د تفاوت حوزه مدیریت در کشور ما و ممالک توسعه یافته، در نگاه به توسعه پایدار، برنامه ریزی و مدیریت آینده است. مدیران شهری همدان سال هاست تنها دوره مدیریت خود را می بینند چرا که اگر مدیران ما آینده نگر بودند و ۲۰ سال پیش برای آینده برنامه ریزی می کردند، امروز نه مشکل ترافیک داشتیم نه با آسیب های موجود مواجه می شدیم.

چرا احداث موزه هنرهای معاصر متوقف شد؟

جناب آقای استاندار

حفاظت و پاسداری از میراث طبیعی و فرهنگی تنها بر عهده یک اداره نیست، هم مدیران دولتی و هم مردم با مشارکت نهادهای عمومی باید در جهت حفظ آن تلاش کنند. انتصاب هایی که در دو حوزه یاد شده توسط جنابعالی به تازگی صورت گرفته قابل تقدیر است و منجر به برداشتن گام هایی مثبت شده، اما اداره کل میراث فرهنگی و حفاظت از محیط زیست، به تنهایی نمی توانند میراث گران بهای استان را حفظ کنند.

بارها به شهرداری پیشنهاد و گوشزد کرده ایم که وظیفه معاونت اجتماعی فرهنگی گردشگری شهرداری، تنها نصب بنر تبلیغاتی نیست و می توانند بخشی از بودجه و اعتبار فرهنگی را صرف خرید خانه های تاریخی شهر کنند.

شهر به فرهنگسرا نیاز دارد. چرا باید خانه جواهری تخریب شود و در مدت کوتاهی در همان مکان پس از قطع درختان مجوز چندین برج صادر شود؟ چرا احداث موزه هنرهای معاصر متوقف مانده است؟ مگر نه اینکه یکی از نیازهای شهروندان برخورداری از فضاهای فرهنگی است؟

شما بارها میراث فرهنگی و طبیعی استان را با داشته های استان اصفهان و کارنامه مسئولان اصفهان مقایسه کرده اید. در استان ما افراد کارشناس و تحصیل کرده در حوزه های مدیریت شهری، باستان شناسی، معماری، جامعه شناسی و گردشگری بسیارند. اگر اعتمادی بر ایشان نیست از شما درخواست می کنیم، مستشار وارد کنید و از کارشناسان اصفهانی دعوت کنید تا ببینید آنان چه کار کرده اند.

باستان شناسان، معماران و فعالان فرهنگی استان بارها گوشزد کرده اند که احداث پارکینگ در محوطه آقاجانی بیگ، دوای درد ترافیک شهر نیست. اگر قرار است ۶ خیابان اصلی منتهی به میدان، به پیاده راه تبدیل شود چه ضرورتی برای ایجاد پارکینگ در این محوطه است؟ بارها از مدیران شهری خواسته شده پیش از اجرای این طرح نادرست حداقل اجازه بدهید باستان شناسان دانشگاه های استان در این محوطه گمانه زنی و کاوش کنند چرا که آنان باور دارند این محوطه بر روی بستر بخشی از شهر کهن هگمتانه است اما گوش شنوایی نیست! عملکرد مدیران شهری، این ظن و گمان را به ذهن می آورد که گویی توانایی مدیریتی ندارد و یا منافع شخصی اجازه کار درست را نمی دهد.

پیش از این هم خواستیم به موضوع شهر زیرزمینی سامن وارد شوید

جناب آقای مهندس نیکبخت

ما از شما تقاضا داریم برای جلوگیری از کارهای نادرست و برون رفت از بحران کنونی اقدامی جدی و عاجل صورت بگیرد و در قدم اول دستور دهید:

۱- پارک سواری که به تازگی در حریم محوطه تاریخی هگمتانه ایجاد شده، جمع آوری و فضای اطراف آن ساماندهی شود.

۲- احداث هتل ها و مجتمع های گردشگری بزرگ در لکه های سبز همدان از جمله حریم تپه عباس آباد و گنجنامه کنترل شده و انتقال این بناها به فضاهای مناسب از جمله اطراف شهرک های مدنی و فرهنگیان تسهیل شود.

۳- دو نامه پیشین هنرمندان و فعالان فرهنگی استان در مورد موضوع شهر زیرزمینی سامن و موضوع نیروگاه شهید مفتح پیگیری شود.

تقاضا داریم برای نتیجه بخش بودن این مکاتبات و اجرایی شدن مطالبات با برگزاری یک نشست حضوری با امضاکنندگان نامه برای رسیدن به یک نقطه مشترک و برنامه اجرایی مشترک موافقت کنید.»

به گزارش ایسنا، درمیان امضاکنندگان نام های زیادی از فعالان اقشار مختلف مانند پرویز پرستویی، پرویز اذکایی، امیرشهاب رضویان، احمدرضا درویش، هانیه توسلی، عباس عرب زاده، پرویز شکری، ارشد طهماسبی، کیوان ساکت، اسدالله شعبانی، مسعود (ساعد) احمدی، علیرضا بهرامی، پویان بیگلر، مرتضی پورصمدی، بهرام توکلی، حسین زندی، حسن گوهرپو، علیرضا محمودی، بابک مغازه ای، مجید برزگر، مهران مهرنیا و محمد نصرتی به چشم می خورد.

رونوشت این نامه پس از این که به دفتر استاندار همدان تحویل شد، به نهادهایی مانند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان و دفتر روزنامه ها و خبرگزاری های رسمی ارسال شده است.