بحران اقتصادی کشور از زبان وزیر راه و شهرسازی

گروه اقتصاد: عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی صبح امروز در پنجمین همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید، مشکلات اقتصاد ایران را به چهار بحران اساسی تقسیم‌بندی کرد و گفت: اقتصاد ما در حال حاضر با بحران بدهی دولت، بحران دارایی‌های سمی، بحران رفاه و بحران بنگاه‌داری مواجه است.


به گزارش بولتن نیوز، او ادامه داد: در حال حاضر کمتر در مجامع علمی از این موضوع به مساله اقتصاد ایران و عارضه‌های آن توجه شده است. اما من می‌خواهم این مساله را از بعد اقتصاد سیاسی در این نشست بررسی کنم.

او اضافه کرد: به ظاهر گفته می‌شود اقتصاد ایران به سمت اقتصاد بازار حرکت کرده است. این در حالی است که اقتصاد ما هنوز به این سمت نرفته و ساختار آن اقتصاد سوداگرانه است. بنابراین آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که ما باید اقتصاد سوداگرانه را کنار بگذاریم و به سمت اقتصاد بازار برویم. اما جالب است، در حال حاضر این‌گونه تصور می‌کنیم که اقتصاد ما مبتنی بر اقتصاد بازار است و در این شکل نیز راهکارهای مبتنی بر رفع مشکلات اقتصاد بازار ارائه می‌شود. بنابراین ما باید با چشم‌اندازهای روشن در این عرصه به سمتی برویم که ابتدا اقتصاد بازار را حاکم کنیم.

آخوندی تصریح کرد: در حال حاضر اقتصاد سوداگرانه باعث شده است که قدرت سیاسی نیز به عنوان ابزار سوداگرانه کار کند. بنابراین دیوارهای حمایتی ایجاد شده که بیشتر به نفع سوداگران در اقتصاد ما عمل می‌کند.

او افزود: مساله مهم در اقتصاد سوداگرانه رسمیت بخشیدن به انحصار است و سرکوب کردن رقابت که در حال حاضر این اتفاق در اقتصاد ما رخ داده است. بنابراین در چنین شرایطی چگونه می‌توان انتظار داشت که اقتصاد سوداگرانه به فکر رفع چهار بحرانی که اشاره کردم، در اقتصادمان باشد؟


آخوندی تصریح کرد: آیا افزایش بدهی‌های دولت به زیان سوداگران است؟ آیا سوداگران از افزایش بدهی دولت خم به ابرو می‌آورند؟ اصلاً افزایش دارایی‌های سمی بانک‌ها چه زیانی به سوداگران می‌زند؟ به نظر می‌رسد اتفاقاً این شرایط به نفع سوداگران است. بنابراین چرا در سیستمی‌ که اقتصاد سوداگرانه داریم، توقع می‌رود که گرفتاری‌های اقتصاد ایران حل شود.

او یادآور شد: چه دلیلی دارد که اصلاً این افراد سوداگر در اقتصاد ایران به حل مشکلات بدهی‌ها و مساله بهره‌وری فکر کنند؟ بنابراین ما باید دنبال راهکارهایی باشیم که اقتصاد سوداگرانه را حل کنیم و در حال حاضر، ارائه راهکارها از منظر اقتصاد بازار، کمکی به حل چالش‌های اساسی اقتصادمان نمی‌کند. بلکه کمک به فراگیری اقتصاد سوداگرانه می‌کند.

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه ما برای اولین بار با پدیده ریسک حاکمیتی مواجه شده‌ایم، افزود: قبلاً ما با این مساله مواجه نبودیم. اما امروز ریسک حاکمیتی هم در سطح بین‌المللی و هم در اقتصاد داخلی داریم. اینها تمام عارضه‌هایی است که در اقتصاد سوداگرانه گریبانگیر اقتصاد ایران شده است.

آخوندی یادآور شد: اتفاقی که چرخه باطل اقتصاد سوداگرانه رقم زده، این است که بدهی‌ها افزایش یافته و دولت نیز مجبور است که مالیات را افزایش دهد که این امر ضد تولید محسوب می‌شود. بنابراین این چرخه باطل باعث می‌شود، باز توزیع ثروت در جامعه به درستی صورت نگیرد و در این میان افراد سوادگر منتفع و بقیه افراد جامعه فقیرتر شوند.

وزیر راه و شهرسازی همچنین بیان کرد: مشکل ما در ایران این است که اقتصاد بازار را با همان چوبی می‌رانیم که اقتصاد سوداگرانه را می‌رانیم و همان‌طور که اقتصاد بازار را نقد می‌کنیم، در واقع اقتصاد سوداگرانه را نقد می‌کنیم.

آخوندی متذکر شد: اخیراً آقای زنگنه تصویری از میز تصمیم‌گیری کشور را در سخنرانی‌شان مثال زده‌اند و توجه به این امر نشان می‌دهد که ما چقدر در این زمینه با مشکل مواجه هستیم و در حقیقت، وضعیت میز تصمیم‌گیری ما نشان می‌دهد که ما با یک کلاه سیاستگذاری و یک کلاه بنگاهداری درباره مسائل اقتصادی کشور تصمیم‌گیری می‌کنیم و انتظار داریم، که حداقل افرادی که تصمیم‌گیری می‌کنند، در سیاستگذاری نگاه خیرخواهانه به اقتصاد داشته باشند.

او همچنین بیان کرد: اخیراً ما جلسه‌ای درباره موضوعات حمل و نقل با آقای ربیعی، وزیر رفاه داشته‌ایم. ایشان به نکته‌ای اشاره کردند و گفتند به طور مثال در خصوص شرکت رجا باید بگویم این شرکت زیرمجموعه وزارت رفاه است. اما ما نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری‌ای در آن انجام دهیم و هر روز این شرکت زیان می‌دهد. بنابراین من طرفدار افزایش قیمت بلیت هستم. از آن طرف من مسوول رفاه هستم و نباید اجازه بدهم که قیمت‌ها افزایش یابند. چرا که رفاه مردم کم می شود. بنابراین وقتی با این وضعیت مواجه هستم چگونه می‌توانم در رابطه با این مساله تصمیم‌گیری کنم؟!

آخوندی افزود: این‌گونه نگاه نشان‌ می‌دهد که ما همچنان با مشکلات اولیه مواجه هستیم و نمی‌توانیم خارج از محیط اقتصادی کشور تصمیم‌گیری‌های مناسبی مبتنی بر واقعیت‌های اقتصادی کشورمان داشته باشیم.

وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: نتیجه اقتصاد سوداگرانه این است که جامعه کاملاً قطبی خواهیم داشت. یک قطب سوداگرانه منتفع و قطب دیگر فقیر و مستاصل هستند. بنابراین در این وضعیت نتیجه سیستم سوداگرانه فقط بدهی‌های فزاینده است.

آخوندی در بخش دیگری از سخنان خود به مساله توهم مالی و تحریک تقاضا اشاره کرد و گفت: متاسفانه در 50 سال اخیر، کشور ما سیاست‌های تحریک تقاضا را اجرایی کرده و نتیجه 50 سال تحریک تقاضا، کاهش تقاضا بوده است و می‌بینیم تقاضای کل در کشور کاهش یافته است.

بحرانی به وسعت نیمی از تولید ناخالص داخلی
آخوندی در بخشی دیگری از سخنان خود به بدهی‌های دولت اشاره کرد و یادآور شد: تا پایان آبان ماه بدهی سیستم دولتی 196 هزار میلیارد تومان و بدهی شرکت‌ها 184 هزار میلیارد تومان بوده که مجموعه آن 380 هزار میلیارد می‌شود؛ به‌علاوه 160 هزار میلیارد تومان بدهی شرکت نفت که در مجموع به 540 هزار میلیارد تومان می‌رسد و 50 درصد تولید ناخالص داخل کشور را در بر می‌گیرد. در مقابل آن، راهکارهایی که ما داریم، انتشار صکوک، اسناد خزانه و اسناد تسویه است. آیا واقعاً با این سه راه‌حل می‌توانیم این حجم انبوه بدهی‌ها را حل کنیم؟ البته این بحران بدهی برای بستانکاران نگران‌کننده نیست و تنها پیمانکاران از این ناحیه متضرر شده‌اند.