انتقاد از موسسات غیر مجاز و سکوت در برابرسایپا و حقوق سهامداران!

گروه اقتصادی – در شرایطی که بسیاری از مسوولان قوه قضاییه، بانک مرکزی،‌ دولت، کارشناسان بانکی، مدیران بانک ها و... نسبت به عملکرد موسسات غیر مجاز در اعلام نرخ های بالای 20 درصد برای سود سپرده ها، و نرخ های بالای 30 و 35 درصد برای تسهیلات  و سپرده در موسسات غیرمجاز، انتقاد دارند، اما نهادهای نظارتی در برابر اقدام شرکت سایپا در اعلام نرخ سود مشارکت 28 درصدی خرید خودرو، و پیش فروش دو ساله محصولات این شرکت سکوت کرده اند. 

 با وجود انتقاد بولتن نیوز و برخی کارشناسان نسبت به اعلام نرخ سود 28 درصدی در طرح پیش فروش سایپا، هنوز نهادهای نظارتی نسبت به این موضوع سکوت کرده و طرح سایپا همچنان در حال اجرا است.

این در حالیست که با وجود اعلام حداکثر سود 20 درصدی در شورای پول و اعتبار برای سال 94، شرکت سایپا، با اعلام سود 28 درصدی برای مشارکت در فروش محصولات خود در دوسال آینده، عملا سودی با 8 درصد بالاتر از  نرخ سود شورای پول واعتبار را اعلام کرده است.

 این در حالیست که بانک مرکزی و دولت بارها نسبت به عملکرد موسسات غیر مجاز در پرداخت سود بالای 20 درصد برای سپرده ها و بیش از 24 درصد برای تسهیلات مشارکتی، انتقاد کرده و خواستار برخورد مراجع قانونی شده است. 

حال این پرسش مطرح است که باوجود انتقاد بانک مرکزی که خواستار برخورد با موسسات غیر مجاز شده است، چرا به شرکت سایپا اجازه داده شده که سود 28 درصدی را در فروش محصولات خود اعلام کند. 

آقای نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی و سخنگوی دولت، در بازدید از شرکت های خودروسازی، در برابر پرسش یکی از خبرنگاران در مورد نرخ سود 28 درصدی خودروسازان گفته است که دولت مخالف نرخ های سود بالا است و بانک مرکزی و شورای پول واعتبار و نهادهای نظارتی با سود بالای 20 درصد برای سپرده گذاری مخالف هستند.

با این وجود، مشخص نیست که سایپا براساس کدام مقررات و قوانین و با مجوز کدام نهاد نظارتی و دولتی، اقدام به پیش فروش محصولات خود به قیمت قطعی و با سود 28 درصدی کرده است؟

نکته دیگر این است که سایپا عملا برای دو سال آینده اقدام به پیش فروش کرده است. در حالی که در دو سال آینده ممکن است تحت تاثیر تحولات اقتصاد ایران، نرخ تعرفه واردات خودروهای خارجی، نرخ سود بانکی، نرخ تورم و هزینه های تولید تغییر کند و در صورتی که هزینه تولید و تورم کاهش یابد و یا نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند و هزینه واردات خودروهای خارجی کمتر شود، عملا به زیان سهامداران شرکت سایپا خواهد بود. 

سهامداران شرکت سایپا طیف گسترده ای از سهامداران جزء و مردم عادی، سازمان های دولتی و عمومی هستند، که در صورت زیان بیشتر شرکت سایپا، افزایش هزینه های مالی حاصل از سود 28 درصدی و قیمت قطعی محصولات سایپا در صورت تحولات دو سال آینده و تغییر نرخ ها و قیمت ها، باکاهش درآمد هر سهم و یا هزینه ها و زیان بیشتر مواجه خواهند شد. 

شرکت سایپا برای دو سال آینده نرخ محصولات خود را به صورت قطعی اعلام کرده است، حال آن که افزایش قیمت محصولات و هزینه های تولید می تواند موجب زیان سهامداران و کاهش درآمد شرکت و سهامداران شود. 

همچنین در صورتی که واردات خودروهای خارجی افزایش یابد و یا قیمت محصولات مشابه سایپا در دو سال آینده کاهش یابد، باعث انصراف بخشی از خریداران خواهد شد و این موضوع عملا باعث پرداخت سود مشارکت 28 درصدی از سوی سایپا به سرمایه گذاران می شود  و سایپا بدون فروش محصول خود به سرمایه گذاران، باید سود 28 درصد را پرداخت کند و این مسئله هزینه هایی را روی دست شرکت و سهامداران خواهد گذاشت. 

براین اساس، سهامداران شرکت  باید بابت نوع عملکرد این شرکت این پرسش را مطرح کنند که اگر قیمت ها تغییر کند و هزینه های مالی و تولید و رقابت در بازار خودرو تغییر کند، سایپا چگونه می تواند محصولات خود را بفروشد، هزینه تولید این محصولات پیش فروش شده را تامین کند و هزینه مالی سنگین سود 28 درصدی را در شرایط کنونی پرداخت نماید؟

سازمان بورس، سازمان های دولتی و عمومی که حامی سهامداران شرکت هستند، نیز باید با بررسی عملکرد این شرکت، این پرسش را مطرح کنند که بر اساس چه تضمین و محاسبه ای، نرخ سود 28 درصدی برای سرمایه گذاری در پیش فروش محصولات سایپا اعلام شده است و اگر تغییرات و تحولات بازار خودرو، نرخ تورم و هزینه تولید، هزینه های مالی و نرخ سود بانکی، میزان واردات خودروهای خارجی و تقاضا در بازار، قیمت محصولات مشابه و... باعث خسارت به شرکت و سهامداران شود، چه کسی پاسخ گو خواهد بود. 

همچنین بانک مرکزی و نهادهای نظارت بر بازار پول و سرمایه، باید به این پرسش پاسخ دهند که وقتی به شرکت سایپا اجازه چنین برنامه ای را می دهند، چگونه انتظار دارند که موسسات غیر مجاز و سایر بخش های تولیدی و صنعتی، نرخ سود حداکثر 20 درصدی را رعایت نمایند؟

مدیران سایپا همانطور که در هفته های اخیر به عذرخواهی مدیرعامل بالیده اند و تبلیغ کرده اند، لازم است که توضیح دهند اولا مجوز طرح مشارکت 28 درصدی مشتریان را از چه نهادی دریافت کرده اند و چرا از نرخ مصوب 24 درصدی شورای پول و اعتبار بالاتر اعلام کرده اند؟ اگربا مجوز بانک مرکزی این اقدام صورت نگرفته سایپا بر اساس کدام مقررات و قانون به چنین اقدامی دست زده است؟

در شرایطی که گروه خودروسازی سایپا با زیان انباشته 8 هزار میلیاردی مواجه است و به خاطر رکود سال های اخیر با زیان وبدهی مواجه بوده است، این شرکت اخیرا در طرح فروش محصولات خود سود مشارکت 28 درصدی را اعلام کرده است. 

براین اساس برای کارشناسان بازارهای مالی و صنعتی این پرسش مطرح شده که مدیران شرکت سایپا بر چه مبنایی چنین نرخی را برای مشارکت در طرح خود اعلام کرده اند. 

زیرا اولا حداکثر نرخ عقود مشارکتی مصوب شورای پول واعتبار برای سال 94 معادل 24 درصد اعلام شده و این نرخ 28 درصدی مشارکت در طرح سایپا عملا به میزان 4 درصد  از مصوب شورای پول و اعتبار و قانون درحال اجرای سال 94 بیشتر است. 

لذا این پرسش وجود دارد که مدیران شرکت سایپا براساس کدام قانون ومجوز، اجازه اجرای چنین طرحی را داشته اند و چه نهاد و سازمان و وزارتخانه ای اجازه چنین نرخ بالایی را به سایپا داده است؟

اگر قرار است که بانک مرکزی، نرخ اوراق مشارکت، عقود مشارکتی و طرح های سرمایه گذاری مشارکتی را اعلام کند، پرسش این است که بانک مرکزی براساس کدام بخشنامه، آیین نامه یا ابلاغیه اجازه اجرای چنین طرحی را به سایپا داده است و اگر سایپا از شورای پول واعتبار و بانک مرکزی چنین مجوزی دریافت نکرده، پس بر مبنای کدام قانون و مجوز به اجرای چنین طرحی اقدام کرده است؟

در شرایطی که بانک مرکزی خواستار برخورد با موسسات اعتباری غیر مجاز است و این موسسات غیرمجاز سود تسهیلات وسپرده بالای 24 درصد تا 35 درصد پرداخت می کنند، باید دید که شرکت سایپا بر چه مبنایی مانند موسسات غیر مجاز، اقدام به دریافت سپرده های مشتریان خودرو کرده است. 

دوما، در خبر منتشره شرکت سایپا تاکید شده که در هر لحظه از انصراف مشتریان با هر چند ماه که انتظار کشیده باشند، نرخ 28 درصدی محاسبه و براساس میزان ماه های مشارکت آنها پرداخت خواهد شد! 

این نکته نیز نشان دهنده پرداخت سود روزشمار توسط سایپا به سرمایه گذاران است و به خاطر نرخ سود بالا و روز شمار آن تمایل سپرده گذاران برای شرکت در این طرح افزایش خواهد یافت. 

اما براساس مصوبه شورای پول و اعتبار و مصوبات بانک ها، چنانچه زمان سپرده گذاری کمتر از یکسال باشد، مشمول نرخ سود 20 درصدی سپرده یکساله نخواهد شد و نرخی حدود 10 تا 18 درصد به سپرده تعلق خواهد گرفت. 

همچنین  در صورتی که از عقود مشارکتی 24 درصدی در طرح سایپا استفاده شده باشد در زمان کمتر از یکسال، قاعدتا باید نرخ سود مشارکتی کمتر از 24 درصد باشد نه این که همان نرخ 24 درصد برای تمام ماه های کمتر از یکسال اعمال شود. 

نکته سوم و مهمتر این است که شرکت سایپا قرار است پولی که با قیمت 28 درصدی و روز شمار از مردم می گیرد را در کدام طرح سرمایه گذاری کند تا به میزان حداقل بالای 30 درصد سود ببرد تا بتواند هزینه مالی سنگین 28 درصدی را پرداخت کند و از سوی دیگر بتواند هزینه های سنگین اداره شرکت و زیان انباشته خود را پرداخت کند؟

از سوی دیگر، با توجه به عدم رضایت مردم از محصولات خودروسازان و به خصوص تعدادی از محصولات ارزان و پر سود سایپا از جمله پراید و عدم خرید متناسب آن، مدیران سایپا روی فروش کدام محصولات خود حساب باز کرده اند تا بتوانند این سرمایه گذاری پر هزینه را تامین کنند و در عین حال به تولید پرداخته و محصول خود را بفروشند؟

اگر قرار باشد که روی محصول پراید به عنوان محصول پرتیراژ این شرکت حساب شود، سوال این است که آیا فروش آن به اندازه ای خواهد بود که بتواند هزینه 28 درصدی مشارکت مردم را پاسخ داده و در عین حال هزینه تولید و سایر هزینه ها و زیان انباشته شرکت را تامین کند؟

لازم است که مدیران سایپا در این زمینه به کارشناسان و سازمان های مسوول پاسخ گو باشند که در صورت ایجاد مشکل در این طرح، چگونه اصل و فرع پول مردم را تامین خواهند کرد و چگونه قادرند زیان انباشته و زیان مستمر این شرکت را تبدیل به سودآوری کنند تا هم هزینه های مالی سنگین تامین شود و هم تولید سرپا بماند و در عین حال مشکلی در پرداخت پول مردم نباشد؟

سوال این است که اگر به هر دلیلی مردم خواستار دریافت پول خود شدند، آیا سایپا قادر است هم به تولید بپردازد و هم پول مردم را بپردازد؟ آیا بهتر نیست که حداقل مدت زمان یکساله را برای سرمایه گذاری در نظر بگیرند و پول مشتری را بدون نوسان و بی ثباتی در مسیر تولید به کار بگیرند تا فرآیند تولید با مشکل بی ثباتی  منابع مالی مواجه نشود؟

مدیران سایپا همانطور که در هفته های اخیر به عذرخواهی مدیرعامل از مردم به خاطر کیفیت پایین محصولات  بالیده اند و تبلیغ کرده اند، لازم است که توضیح دهند اولا مجوز طرح مشارکت 28 درصدی مشتریان را از چه نهادی دریافت کرده اند و چرا از نرخ مصوب 24 درصدی شورای پول و اعتبار بالاتر اعلام کرده اند؟ اگربا مجوز بانک مرکزی این اقدام صورت نگرفته سایپا بر اساس کدام مقررات و قانون به چنین اقدامی دست زده است؟

 آیا این موضوع به معنای اخلال در نظام بانکی و خروج سپرده ها از بانک های رسمی نیست آیا مانند موسسات غیر مجاز، سایپا نیز با نرخ بالای 28 درصد، عملا باعث اخلال وچالش در نظام بانکی رسمی کشور نشده است؟

همچنین مدیران سایپا پاسخ دهند که به چه دلیل سودروزشمار 28 درصدی اعلام کرده اند و چرا کف روزهای مشارکت در طرح را اعلام نکرده اند و در صورتی که با مراجعه بیش از پیش بینی مشتریان برای دریافت پول خود مواجه شوند، چگونه قادر به تامین اصل و فرع پول مردم خواهند بود؟

از سوی دیگر سود طرح مورد نظر سایپا به چه اندازه است که می تواند علاوه بر سود 28 درصدی هزینه های تولید را تامین کند؟ سایپا قرار است همچنان پراید تولید کند که با نارضایتی مردم مواجه است یا محصول جدیدی را با قیمت و کیفیت مناسب جایگزین خواهد کرد و آیا سود مناسب در محصولی مانند تیبا 2 و ال 90 وجود دارد؟

سایپا اعلام کرده که بر اساس هدیه سه ماهه تا دو ساله خود برای محصولی مانند پراید ماهانه 410 تا 450 هزار تومان در هر ماه تخفیف یا نرخ 28 درصدی  طرح سایپا با مجوز چه سازمانی اعلام شده است؟سود مشارکت خواهد داد یعنی حداقل 1 میلیون و 230 هزار تومان تا  10 میلیون و 800 هزار تومان بابت 19 میلیون تومان سرمایه گذاری مشتری پرداخت می کند. 

حال سوال این است که با چنین سود سنگینی از مهمترین محصول این شرکت، چه میزان پول برای سایپا باقی می ماند تا بتواند هزینه تولید وزیان انباشته خود را تامین کند؟

برای سرمایه گذاری سه ماهه تا دو ساله برای تیبا نیز بین 1.5 میلیون تومان تا 12 میلیون تومان هزینه سود این سرمایه گذاری 23 میلیون تومانی است. 

 کمپانی سایپا از یک طرح جدید پرده برداشت که در آن سود زیادی به مشتریان تعلق می‌گیرد و خود سایپا نیز این طرح را ظاهرا در جهت حمایت از مشتریان و افزایش فروش ارایه داده است. در این طرح خودرو‌های پراید، تیبا، برلیانس H200، آریو و سراتو (۱۶۰۰ و ۲۰۰۰) حضور دارند و برای هر کدام نیز مشتری می‌بایست در ابتدا مبلغی را بابت پیش پرداخت واریز نماید (اکثر پول خودرو) که این مبالغ در جدول بالا قابل مشاهده هستند.

در این طرح که به صورت تحویل سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه، یک ساله و دو ساله زمان بندی شده است، در زمان تحویل باقی پول دریافت می‌شود و در طول این مدت نیز سود روزشمار ۲۸ درصدی به پول پیش پرداخت شما واریز خواهد شد. سایپا سود این طرح را تحت عنوان هزینه سفر ارایه می‌دهد که تنها یک نام جهت تبلیغات بیشتر است. البته امکان انصراف نیز وجود دارد که حتی در این صورت نیز سودی معادل ۲۸ درصد را دریافت خواهید کرد اما این سود از روز ثبت نام تا روز انصراف خواهد بود و سایپا نیز اعلام کرده است که پول (به همراه سود) مشتریان حداکثر یک ماه بعد از زمان انصراف به شماره حساب مشتری واریز خواهد شد و در این مدت یک ماهه سودی برای مشتری در نظر گرفته نمی‌شود. علاوه بر این امکان تغییر خودرو و تغییر زمان تحویل نیز وجود دارد.

نکته جالب در این طرح، ارایه سود بسیار بیشتر از بانک، اعلام قطعی بودن قیمت (در صورتی‌که قبلا اعلام می‌شد بها در زمان تحویل محاسبه می‌شود) و عرضه اکثر ماشین‌ها با توانایی عوض کردن مدل است.