از «پریدن از ارتفاع کم» تا «ناهید» ادامه‌ای بر «دایره» پناهی/روایت‌های ایرانی به کام غربی

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خبرنگار فرهنگی فارس، این روزها در جشنواره‌های جهانی 3 فیلم ایرانی به نام‌های «ناهید»، «پریدن از ارتفاع کم» و «فصل فراموشی فریبا» با محوریت زنان دست به دست می‌شود.

روزنامه فرامنطقه‌ای الحیات با اشاره به دو مورد از این فیلم‌ها با اشاره به ابعاد اجتماعی آنها نوشته است: در کنار این فیلم‌ها بار دیگر جوایز به سمت جعفر پناهی برای فیلم «تاکسی» رفت در حالی که «پریدن از ارتفاع کم» ساخته حامد رجبی در مسابقه پانورامای جشنواره برلین و «ناهید» آیدا پناهنده جایزه بهترین فیلم «نوعی نگاه» را از آن خود کرد.

نویسنده این روزنامه سپس به سابقه حضور پناهی در جشنواره‌های غربی اشاره کرده و با یادی از فیلم «دایره»، فیلم توقیفی سال‌های دور پناهی نوشته است: دو فیلم «ناهید» و «پریدن از ارتفاع کم» به نوعی امتداد «دایره» پناهی است فیلمی که همچنان تازه و قوی است و از سختی‌های زنانی می‌گوید که با قوانین مردانه و ظالمانه مواجه هستند.

هر کس که این فیلم را به یاد بیاورد می‌داند که فیلم دایره‌ای بسته از شخصیت‌های مختلف از زنان را به تصویر می‌کشید که هر کدام در آتش نمادین خود می‌سوختند و دوستی دیگر داستان دیگری را آغاز می‌کرد.

نویسنده الحیات سپس به سراغ دو فیلم مذکور می‌رود و با اشاره به داستان فیلم «پریدن از ارتفاع کم» که مربوط به خبر مرگ جنین یک زن ایرانی است، می‌افزاید: نهال پس از عیادت زنانه و خبر مرگ جنین در حالی که مدتی است از افسردگی رنج می‌برد حال به این فکر می‌کند که مرگ جنین آخرین میخ به تابوت اوست و او پس از آن مسیری را طی می‌کند تا جامعه از گناهانش پاک شود و او قدیسه زمانه‌اش است که تمامی مرزهای فداکاری را طی می‌کند تا جهانش را نجات دهد.

نویسنده الحیات با اشاره به شباهت فیلم رجبی و برخی فیلم‌های «لارس فون‌تریه»، ادامه می‌دهد: شخصیت زن در این فیلم لحظه به لحظه شجاع‌تر می‌شود اما همان لحظه به ما یادآوری می‌کند که او از دردی سهمگین و نمادین رنج می‌برد.

بنابر این گزارش، نویسنده الحیات سپس به سراغ فیلم «ناهید» می‌رود و با اشاره به داستان این فیلم می‌نویسد: ناهید داستان زندگی بحرانی زنی است که سعی می‌کند درب خانه‌اش را که صاحب‌خانه آن را قفل کرده باز کند.

وی با اشاره به تغییر لوکیشن این فیلم نسبت به فیلم‌های دیگر و تصویربرداری آن در شمال کشور، می‌افزاید: ناهید به تدریج شرایطی را جلوی ما می‌نهد که نشان می‌دهد زنان در ایران عروسک‌هایی هستند در صحنه نمایش که دست‌های قوی و قدرتمندی هر حرکت و تنفس آنها را کنترل می‌کنند و در این فضا به چالش کشیدن جامعه محال است و حتی شخصیت‌های روشنفکر جامعه نیز به قوانین دولتی‌ئی رجوع می‌کنند که به زن ظلم می‌کنند و ناهید باید بین خوشبختی خود و فرزندش یکی را انتخاب کند و این داستانی اجتماعی با آرزوهای محدود است که به صورت نمادین ما را به پایان داستانی از عدم تساوی زن و مرد می‌رساند.

نویسنده الحیات که گویا فیلم «فصل فراموشی فریبا» را ندیده است مگر نه اینگونه برای آن فیلم نیز نظر می‌داد، در خاتمه مقاله خود می‌نویسد: دو فیلم «ناهید» و «پریدن از ارتفاع کم» مسیر خود را در بین بحران‌های زندگی دو قهرمان زن خود طی کرده‌اند و سعی کرده‌اند ریتم فیلم را بر حرکت این دو شخصیت متمرکز کنند و دو نکته را مطرح کنند اول تصویر جهان آنگونه که دو قهرمان زن می‌بینند و دوم تکثر لحظات سخت و دراماتیک برای این دو شخصیت.

وی می‌افزاید: در نهایت علی رغم جو تاریک و محزون هر دو فیلم علیرغم اینکه هر دو فیلم مسیر بدون امیدی ترسیم می‌کنند دارای پایانی باز با کورسویی از امید هستند که به دو شخصیت برمی‌گردد و این دو شخصیت هستند که مسیر آتی را انتخاب کنند که این همان دایره بسته فیلم «دایره» جعفر پناهی است [و این دو شخصیت در این سیکل بسته ادامه مسیر می‌دهند].

به گزارش فارس، گزارش الحیات در حالی منتشر می‌شود که چندی پیش بود که روزنامه وال‌استریت ژورنال در یادداشتی درباره پسابرجام چنین نوشت که «... واشنگتن بایستی نابرابری‌های میان زنان و مردان [در ایران] را برجسته کند» راه‌حلی جدید که برای فشارهایی از جنس حقوق‌بشر به ایران دنبال می‌شود.