تل آویو بزرگترین بازنده توافق هسته یی است

به گزارش بولتن نیوز،  توافق هسته یی میان ایران و کشورهای 1+5 هفته ی پیش حاصل شد و 2 طرف پس از نزدیک به 2 سال گفت وگوی سخت و فشرده توانستند پس از چند بار تمدید گفت وگوها نتیجه ی دلخواه را به دست آورند.

به باور کلینی سیاست خارجی کشور در 2 سال گذشته پویاتر شد و رویکرد تدبیر توانست با مدیریت تهدیدها و بهره برداری از فرصت ها و نقاط قوت، مزیت ها را به خروجی مثبت تبدیل کند.

وی اعتقاد دارد توافق هسته یی میان ایران و قدرت های جهان را باید در چارچوب گسترده تر مناسبات و منافع ملی تحلیل کرد. ادراک نرم افزای میان ایران و کشورهای اروپایی به همراه روسیه می تواند فصل نوینی از چندجانبه گرایی مثبت را در خاورمیانه و منطقه پدید می آورد.

کلینی تصریح کرد این توافق منجر به بالارفتن جایگاه ایران در منطقه به عنوان کانون همگرایی می شود. به گفته ی وی مهمترین اصل در تحکیم توافق، پایبندی طرف غربی به توافق است.

مشروح گفت وگو با محمد فرهاد کلینی در ادامه آمده است:



***ایرنا: اهمیت دستیابی به توافق هسته یی 12سال پس از آغاز این مناقشه چیست؟

**کلینی:توافق اخیر محصول تلاش تمامی بدنه ی کارشناسی کشور از گذشته تاکنون بوده است. به هر حال هر فرد در دوره ی کاری خود با توجه به مقتضیات زمان و شرایط تلاش کرده است تا منافع ملی کشور را به شکلی مدیریت کند و همزمان بتواند از حقوق هسته یی ایران دفاع کند.

به طور کلی موضوع هسته یی ایران، داد و ستدهایی که شکل گرفت و انعطاف هایی که در چارچوب نرمش قهرمانانه صورت گرفت هدف بسیار بزرگتری را دنبال می کند و آن هدف توانایی استفاده از تمامی امکانات در راستای منافع ملی است.

این نکته یی است که متاسفانه در برداشت برخی از مقام ها در غرب به عنوان نیازمندی جمهوری اسلامی ایران تفسیر می شود و آن را ناشی از فشار تحریم ها می دانند که البته این محاسبه غلط است. پیش از این بارها گفته شد این نتیجه گیری اشتباه است؛ حتی نمود آن را باید در سخن دکتر ظریف متذکر شد که «یک ایرانی را هرگز تهدید نکنید». این مطلب حاوی این پیام است که جمهوری اسلامی ایران الزاما دفاع از کیان خود و حقوق مردم را هیچگاه بر اساس محاسبات مادی دنبال نکرده است. تجربه ی جنگ تحمیلی و ایستادگی که در دهه های گذشته از خود نشان داد بر همین مبنا بود.

از این منظر به نظر من بخش عمده یی از این موفقیت مربوط به ایستادگی کشور، زحمات دانشمندان هسته یی، مقاومت مردمی و تلاش بدنه ی دیپلماتیک کشور است. همچنین بخشی از موفقیت را باید در درایتی که در دوره های گوناگون از جانب مقام ها و به ویژه در دولت آقای روحانی در موضوع هسته یی شاهد آن بوده ایم جست و جو کرد. دولت آقای روحانی با تقویت سیاست تعامل سازنده و براساس برنامه ی چشم انداز و ابلاغیه ها و اسناد بالادستی جمهوری اسلامی موفق به دستیابی به این موفقیت شد.

در این دوره به تدریج بحث عملیاتی کردن تعامل سازنده در عرصه ی بین المللی با مفهوم سازی دقیقی از منافع ملی دنبال شد. به همین دلیل موضوع هسته یی ایران به عنوان ضلعی از سیاست تعامل سازنده محسوب می شود.



***ایرنا: مهمترین عواملی که باعث شدند گفت وگوهای 2 سال گذشته متفاوت با دوره های پیش به موفقیت برسد چه بوده است؟

**کلینی: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره ی تازه تلاش کرد نسبت به گذشته رفتار دینامیک تری را از خود نشان دهد. استفاده از روش هایی همچون« شاتل دیپلماسی» یا «دیپلماسی رفت و برگشت» در تمامی عرصه ها از اهمیت بیشتری برخوردار شد. این موضوع را حتی در تماس ها و نامه نگاری ها شاهد بودیم. همچنین شاخص دوم این سیاست ها در چارچوب تقویت سیستم مذاکراتی و بر اساس سیاست «کاهش تشریفات» بود. البته این شاخص را با هدفگذاری دقیق روی خط مشی ها دیدیم. سومین موضوع هم «بهره گیری ازاجماع ملی» بود که در حوزه ی داخلی کشور به وجود آمد. کشور براساس همدلی تلاش کرد تا بتواند در چارچوب خطوط تعیین شده از جانب رهبر انقلاب و سیاست مدبرانه ی دولت آقای روحانی حرکت کند.

موضوع دیگر «تدبیرسازی» است. روش های گوناگونی برای نیل به اهداف وجود دارد که هر کدام به مقتضیات زمان خود باز می گردد. امروز نباید تدبیر را تنها و صرفا در بحث هسته یی تحلیل کنیم بلکه حوزه ی تدبیر فضای بیشتری را در کل روابط خارجی کشور به خود اختصاص می دهد. تدبیر در کشور ما با توجه به مدیریت تهدیدها و آسیب ها و بهره برداری از فرصت ها و چگونگی تلفیق فرصت ها با نقاط قوت و پدید آوردن مزیت ها در مسیر قرار دارد و منجر به خروجی می شود. به همین علت اندام سیاست خارجی ایران در 2 سال گذشته متناسب با سرعت و رویارویی با پدیده های نوین در حرکت است.



***ایرنا: از نظر شما دستاوردهای توافق هسته یی چیست؟

***کلینی: بزرگترین دستاورد این است که زمانی نتانیاهو با رفتن در سازمان ملل کاریکاتوری کشید و او امروزه نمی داند چه طرحی بکشد تا دنیا را اغفال کند و به اصطلاح بتواند کمک های غرب را به سمت خودش جلب و با سیاست فریبکارانه ی خود، موازنه ی قدرت را در منطقه به سود خود تغییر دهد. بزرگترین بازنده ی مذاکرات رژیم تل آویو بوده است.

موضوع بعدی جایگاهی است که ایران با تغییر مناسبات اقتصادی به دست می آورد. این توافق منجر به بالارفتن جایگاه ایران در منطقه به عنوان کانون همگرایی می شود. همگرایی اقتصادی می تواند در چارچوب معادلات انرژی، ترانزیتی و ... انجام شود. البته چارچوب امنیت سرمایه نیز مطرح است که فراتر از خیلی موضوع های جاری است.

از نظر چگونگی تولید امنیت در منطقه، امروزه می بینیم برخی به دنبال دگرگونی خطوط و جغرافیای منطقه بوده اند و برای تجزیه و کوچک سازی کشورهای منطقه تلاش کرده اند. حتی آن ها برخی اوقات سعی می کردند با سیاست پیش دستانه ی قدرت های جهانی را با صحنه یی تازه در منطقه روبرو کنند. آن ها با بازی های منطقه یی تلاش داشتند تا بعضی کشورهای فرامنطقه یی را مجبور به پذیرش خواسته ی خود کنند.

به نظر می رسد این شرایط از توافق هسته یی متاثر باشد و با توجه به اینکه فعالیت هسته یی ایران دیگر هدف اصلی شناسایی نمی شود شاهد این خواهیم بود که موضوع چگونگی روند سازش در خاورمیانه به صورت جدی در دستور کار غرب قرار خواهد گرفت. این توافق آغاز فصل نوینی خواهد بود و شرایط ساختگی را که در منطقه شکل گرفته بود تغییر می دهد و دست بعضی کشورها که تلاش می کردند همه ی مشکلات منطقه را به حساب ایران بگذارند رو می شود.



***ایرنا: برخی توافق هسته یی را متضمن گذر ایران از دستاوردهای هسته یی کشورمان می دانستند و تیم هسته یی را به نادیده گرفتن خطوط قرمز متهم می کردند؛ نظر شما چیست؟

**کلینی: برداشت من این نیست که خطوط قرمزی که تعیین شد، نادیده گرفته شده است. طبیعی است که در هر سیستم مذاکراتی کیفیت چانه زنی و سیاست ها متفاوت است. گاهی اوقات خطوط قرمز اعمالی و اعلامی دارای حدفاصل های ویژه ی خود می شوند.

به همین دلیل خطوط قرمز را بایستی در عمق سیاست های جمهوری اسلامی ایران درک کرد نه در چارچوب سیاست های رسانه یی که دیگران مطرح می سازند؛ باید برداشت های خود را سامان دهیم .



***ایرنا: پیامد توافق هسته یی بر روابط منطقه یی ایران چه خواهد بود؟ آیا این توافق آنگونه که برخی مدعی هستند، تنش ها را در منطقه افزایش می دهد یا می تواند آغازی برای تعامل منطقه یی و صلح و ثبات بیشتر باشد؟

**کلینی: البته اینگونه نیست که تحولات منطقه یی از یک مولفه پیروی کند. در خاورمیانه 5 محور وجود دارد و به عنوان نمونه ایالات متحده در خاورمیانه 5 نوع سیاست را دنبال می کند. این طور نیست که همه از یک سیاست خاورمیانه یی صرف پیروی می کنند.

به باور من در منطقه شرایط دینامیکی شکل می گیرد که می تواند فرصت های همکاری و رفتن به سوی ثبات مطلوب نوین منطقه یی را بیشتر کند اما الزاما به معنای این نیست که در برخی کانون ها موضوع ها به یک سبک تغییر کند. در منطقه حوزه های افغانستان، یمن، سوریه، عراق ، لبنان، چگونگی تعریف امنیت انرژی در خلیج فارس و ... وجود دارد. همچنین تلاش لابی های غربی برای ایران هراسی و تامین امنیت اسراییل ممکن است به شدت ادامه داشته باشد.

ممکن است در بعضی موضوع ها جا برای تفاهم بیشتر به وجود آید. ادراک نرم افزای میان ایران و کشورهای اروپایی به همراه روسیه می تواند فصل نوین از چندجانبه گرایی مثبت را در خاورمیانه و منطقه پدید بیاورد.



***ایرنا: به نظر شما طرف هایی که در آمریکا مخالف توافق هسته یی هستند تا چه اندازه می توانند در آینده به توافق آسیب بزنند؟

**کلینی: به نظر من آن ها در کنگره ی آمریکا، اندیشکده ها و فضای رسانه یی نهایت تلاش را می کنند. حتی ممکن است در معادلات اقتصادی وارد حوزه ی امنیتی- ایذایی شوند تا بتوانند برخی حوزه ها را تحت تاثیر قرار دهند. نکته ی مهم این است که مخالفان توافق در غرب دچار مشکل و تناقضی آشکار شده اند؛ آن هم این است که آیا باید تلاش های خود را در سال 2015 انجام دهند یا اینکه در سال 2016 مخالفت های خود را آغاز کنند تا در انتخابات موفق باشند؟ اکنون آن ها مجبورند همه ی فشار سیاسی خود را علیه اوباما زودتر استفاده کنند و این مساله باعث می شود تا در انتخابات 2016 حرفی برای گفتن نداشته باشند.



***ایرنا: چه عواملی به پایداری و تحکیم توافق هسته یی منجر می شود؟

**کلینی: بحث پایبندی بسیار مهم است. در صحبت های آقای رییس جمهوری نیز این موضوع مورد تاکید قرار گرفت که ما پایبندی خود را اثبات کردیم و اکنون طرف مقابل باید پایبندی در اجرای توافق را ثابت کند. بر اساس دیدگاه من بحث پایبندی بسیار مهم است. تاکید رییس مجلس هم در همین راستا بود؛ وحدت نظر خوبی در سران سه قوه وجود دارد که دقت و نظارت آن ها را نسبت به این موضوع افزایش می دهد.