کشف یک دی‌ان‌ای که تنها در ماده‌ها وجود دارد

همه اعضای یک گونه حیوانی دارای کروموزوم‌های مشابه هستند و تنها یک استثنا وجود دارد. در بسیاری از گونه‌ها، چیزی که جنسیت‌ها را از هم متفاوت می‌سازد، این است که نرها از کروموزوم جنسی خاص خود یعنی کروموزوم Y برخوردارند. این کروموزوم حاوی ژنهایی است که منجر به رشد ویژگی‌ها و اندام تناسلی نرها می‌شود. اگر این کروموزوم در بدن وجود نداشته باشد، حیوان ماده خواهد بود.

اما در پرندگان این وضعیت متفاوت است و پرندگان ماده هستند که از کروموزوم جنسی خاص یعنی کروموزوم W ‌برخوردارند.

محققان در تحقیقات خود نشان دادند که کروموزوم W یک پرنده، حاوی هیچ ژنی که منجر به رشد ماده شود، نیست.

بنظر می‌رسد که این کروموزوم در عوض به عنوان نوعی حائل برای ماده عمل می‌کند زیرا دارای ژنهای مشابه کروموزوم ایکس است. به منظور فعال شدن برخی ژنها، باید موجود دو نسخه از آن ژن را دارا باشد. به این ترتیب، کروموزوم W می‌تواند به عنوان مکملی برای ماده‌هایی عمل کند که تنها از یک نسخه از کروموزوم ایکس برخوردارند.

محققان دریافتند که کروموزوم W با سرعت آهسته‌تری نسبت به سایر بخشهای ماده ژنتیکی تغییر می‌کند؛ زیرا تنها از سمت مادر به ارث رسیده و جهش‌های کمتری در ماده‌ها نسبت به نرها بوجود می‌آید.

بیشتر جهش‌ها در زمان شکل‌گیری سلول‌های زایا رخ می‌دهند. نرها تعداد سلول زایای بسیار بیشتری نسبت به ماده‌ها تولید می‌کنند، از این رو احتمال این که اسپرم حاوی جهش جدید باشد، بسیار بیشتر از یک سلول تخمک است.

کروموزوم W تنها کروموزوم از هسته سلول است که از سمت مادر به ارث می‌رسد که این ویژگی را با مقدار کمی از دی‌ان‌ای موجود در سلول میتوکندری به اشتراک می‌گذارد.

نتایج این پژوهش در مجله Nature Communications منتشر شده است.