رصد تخم دایناسور کیهانی در آستانه شکستن

منجمان با استفاده از آرایه میلی‌متری/زیرمیلی‌متری بزرگ آتاکاما (ALMA) نخستین نمونه خوشه کروی را پیش از زایمان و تولید ستاره رصد کردند.

به گزارش بولتن نیوز، این خوشه کروی در واقع، ابری بسیار عظیم و بی‌نهایت متراکم اما بدون ستاره متشکل از گاز مولکولی است.

این جسم قابل‌توجه به نام «فشفشه» (Firecracker) گویی از جهان بسیار ابتدایی آمده و یافتن تمامی مشخصه‌های یک خوشه کروی که هنوز شروع به ستاره‌زایی نکرده، مانند پیداکردن تخم دایناسوری است که در آستانه شکستن است.

این شیء که در فاصله 50 میلیون سال نوری از زمین قرار دارد، در درون یک جفت کهکشان در حال تعامل به نام‌های NGC 4038 و NGC 4039 واقع شده و این کهکشان‌ها به همراه یکدیگر کهکشان‌های Antennae لقب گرفته‌اند.

آنچه جرم کیهانی فشفشه را منحصر‌به‌فرد کرده، جرم فوق‌العاده زیاد، اندازه نسبتا کوچک و نبود ستاره در آن است.

تمامی خوشه‌های کروی که تا به امروز مشاهده شده‌اند، ستاره‌دار بوده‌اند و تشعشع و گرمای ناشی از این ستارگان، محیط پیرامون آن‌ها را تا حد قابل‌توجهی تغییر داده است و هر نوع مدرکی از جهان اولیه آرام‌تر را از بین برده‌اند. با این حال، منجمان با استفاده از سامانه آلما توانستند نمونه دست‌نخورده یک خوشه کروی را پیش از آن که ستارگان ویژگی‌های آن را تغییر دهند، رصد کنند.

اکثر خوشه‌های کروی 12 میلیارد سال پیش و زمانی زاده شدند که نخستین کهکشان‌ها مونتاژ شدند. هر یک از آن‌ها دارای تعداد زیادی ستارگان متراکم و بسته‌بندی شده هستند و این ستارگان، حاوی تراکم‌های بی‌نهایت پایین فلزات سنگین‌اند. این بدین معناست که آن‌ها در آغاز جهان شکل‌ گرفته‌اند.

کهکشان راه شیری دارای دست کم 150 خوشه از این دست است.دانشمندان معتقدند شیئی که آن‌ها مشاهده کرده‌اند، 50 میلیون برابر خورشید جرم دارد.

داده‌های آلما نشان می‌دهد ابر مزبور تحت فشار بی‌نهایت (تقریبا 10 هزار برابر بیش از فشارهای میان‌ستاره‌ای معمول) است و این موضوع نظریه‌های پیشین را مبنی بر این که فشارهای بالا برای شکل‌دادن خوشه‌های کروی لازم هستند، تایید می‌کند.

مطالعه بیشتر ممکن است نمونه‌های بیشتری از خوشه‌های ابرپیش‌ستاره را در کهکشان‌های Antennae و سایر کهکشان‌های در حال تعامل دیگر ارائه دهد و این موضوع، دیدگاه‌هایی درباره منشء این اجرام باستانی و نقش آن‌ها در تعامل کهکشانی در اختیار می‌گذارد.

جزئیات این دستاورد علمی در Astrophysical Journal ارائه شده است.