لزوم تغییر مسیر پرشتاب علم در کشور

وی ادامه داد: اگرچه در گذشته در تولید علم با انتشار مقاله رتبه خوبی داشتیم هم در IsI و هم اسکوپوس که امروز رتبه 16 داریم. اما امروز تعداد استنادات به تعداد مقالاتمان هم نیست. یکی از فاکتورهای بسیار مهم تعداد استنادات است اگر در تعداد مقاله از بسیاری از کشورها مثل سوئد و سوئیس جلوتر هستیم اما رتبه ما در پتنت (حق امتیاز) و فناوری بسیار عقب‌تر است. اگر به دانشگاه‌های دنیا نگاه کنیم تنها یک دانشگاه ما در ردیف 500 دانشگاه برتر دنیاست، فاصله ما با آنچه که باید باشیم هنوز زیاد است.

وزیر بهداشت ضمن اشاره به جایگاه ایران از نظر علمی در منطقه افزود: در مورد نوآوری در منطقه رتبه 14 را داریم یعنی با برخی از کشورهای اطراف و یا حتی بعضی کشورهای اسلامی فاصله داریم. نمی‌توانیم بگوییم که می‌خواهیم به مرجعیت علمی دست پیدا کنیم ولی ابزار لازم را نداشته باشیم در این صورت قطعا رسیدن به این قله ممکن نیست و زیردست می‌مانیم. طبیعی است ملتی مقتدر است که از علم و فناوری بیشتری برخوردار است؛ آنهایی که در مقام سلطه هستند از موقعیت علمی برخوردارند.

هاشمی با بیان اهمیت مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در پیشرفت جایگاه علمی کشور ادامه داد: اگر بنا باشد در کشور فقر، اعتیاد، بیکاری بی اختلاقی دروغ و تهمت رونق یابد نمی‌شود ادعا کرد که ما جمعی هستیم ایزوله نسبت به مجموع جامعه و بناست به مرجعیت علمی برسیم. در سیاست هم همین طور؛ نمی‌شود گفت که با جهان رابطه مثبت نداریم و می‌خواهیم به مرجعیت علمی برسیم. مرجعیت این است که کشور قطب علمی دنیا باشد. باید با دنیا و همسایگان تعامل داشت اما نباید تعبیر وادادگی کرد. این طور نیست که فقط در کشور بیاموزیم بدون ارتباط با آنها پیشرفت کنیم.

وی افزود: به داخل کشور که نگاه کنیم دانشگاه‌های علوم پزشکی ماموریت متعددی دارد ما مسئول درمان، بهداشت، کنترل آشامیدنی ها و مواد غذایی مردم هستیم. در برهه‌ای آموزش عالی را از وزارت علوم جدا کردیم و آوردیم که در خدمت درمان و بهداشت مردم قرار گیرد. یکی از اتفاقات بسیار خوب این است که بسیاری از کشورهای دیگر به ما غبطه می‌خورند چرا که نظام سلامتشان مسئول خدمت و ارائه خدمات به مردم است و کسانی که باید ارائه کننده این خدمات باشند، نیستند.

وی افزود: اتفاقی که در این عرصه رخ داده این است که این دو همدیگر را پیدا نکردند در بسیاری از موارد درمان و بهداشت مردم معطل دانش مانده است چون می‌خواستید رئیس دانشگاهی داشته باشید که سطح علمی‌اش از سطح علمی دانشگاه بالاتر باشد، طبیعی است او از جنس پژوهش و نه ارائه خدمت به بخش آموزشی است و مشکلی که در دانشگاه‌ها برای انتخاب روسای کشورها داریم همین مقوله است.

هاشمی ادامه داد: شما اگر یک فرد پژوهشگر و دانشمند را به عنوان رئیس دانشگاه انتخاب کنید در درمان مردم معطل می‌مانید و فقط آموزش پیشرفت می‌کند که به نظر من شدنی نیست.

وزیر بهداشت با انتقاد از تبدیل بیمارستان‌های آموزشی به درمانی در کشور گفت: بیمارستان‌های آموزشی تبدیل به مراکز درمانی شده‌اند چیزی که ما می‌بینیم غیر از جایگزینی یا نوسازی در شهری مثل تهران اس چرا که تقریبا بیمارستانی نساخته‌ایم اگر هم بوده کمتر از انگشتان دست است.

وی ادامه داد: برای اساتید ما این نوع رفتار مغایر رسیدن به قله‌های افتخارآمیز دانش است. اساتیدی که باید وقتشان را در پژوهش و آموزش بگذرانند در مسیر ارائه خدمت به ناچار گرفتارند. باید در مدل ساختار اداری دانشگاه‌های علوم پزشکی تجدیدنظر کنیم که در این دوره اتفاق نمی‌افتد و جز اولویت‌های ما نیست. اگر امروز در ISI سه یا چهار پله سقوط کرده‌ایم به خاطر سه چهار سال گذشته است. اگر کشوری مثل ترکیه پیشرفت می‌کند به خاطر زیرساخت‌های خوبی است که ایجاد کرده‌اند.

وی افزود: به نظر می‌رسد اگر بنا باشد به مرجعیت علمی برسیم باید ابزار لازم را هم فراهم کنیم. سال‌های سال است که می‌گویند بودجه پژوهش و تصویب هم می‌شود. کسانی که سیاست گذارند وقتی پای عمل می‌رسد می‌بینیم آنها همه باور دارند که تولید علم همین تولید مقاله است.

هاشمی همچنین با اشاره به بودجه کم تحقیقات گفت: کل بودجه تحقیقات در علوم پزشکی یک دهم و گاهی یک صدم اعتبارات یکی از دانشگاهای بزرگ کشور هم نیست، نباید اجازه دهیم سرعت تولید مقاله کاهش یابد، در وزارت بهداشت هم این نگاه را داشته‌ایم. در حوزه فناوری تصور من این است که هم آقایان قانعی، دیناروند و ملک زاده می‌توانند با درایت تدبیر و در عین حال واقع بینی این مسیر را بهتر گذشته پیش برند.

وی ادامه داد: باید با حفظ تعداد مقالاتی که داشتم و ارتقای آن به سمت دو بخش دیگر در حوزه فناوری و تولید ثروت برویم که نیاز به الزاماتی دارد. معتقدم اساس آن در دست سیاستگذاران و رهبران کشور است.