یکی از مهم ترین مسائل دولت ها در یکی دو دهه اخیر درباره مسائل بازار کار، ناتوانی سیاست گذاران در تنظیم برنامه های بازار کار بوده به نحوی که به صورت مداوم این بازار با ریزش مشاغل و نیروی کار مواجه بوده و هست. به بیان ساده تر از یکسو که دولت ها از طریق منابع عمومی کشور و همچنین سرمایه گذاری های بخش خصوصی، تلاش می کنند اشتغال زایی کنند؛ از آنسو برخی مشاغل و واحدهای تولیدی کشور به آخر خط رسیده و نابود می شوند.
هرچند در یک سطح قابل قبولی در تمامی اقتصادهای دنیا ممکن است برخی واحدها و بنگاه ها یک روزی به آخر خط برسند و مجبور به توقف فعالیت خود شوند، اما به عقیده کارشناسان این میزان در ایران در خوشبینانه ترین حالت، به ازاء ایجاد هر دو شغل جدید، نابودی یک شغل رقم می خورد.
ناپایداری بنگاه ها، ناتوانی دولت ها و سیستم بانکی در حمایت از پایداری واحدها، واردات بی رویه و بدون نظارت دولت، سوء مدیریت در بنگاه ها و همچنین افزایش یکباره قیمت مواد اولیه؛ از عمده ترین دلایل نابودی کسب و کار در ایران است. به این موارد باید پیچیدگی قوانین و تغییر مداوم سیاست گذاری ها در عرصه اقتصاد را نیز افزود.
۵۰۰ هزار نفر بیکار شدند
افزایش یکباره قیمت انرژی در جریان اجرای فاز اول هدفمندی باعث فشار مضاعف به بسیاری از واحدهای اقتصادی کشور شد. همچنین خُلف وعده دولت در پرداخت یارانه بخش تولید پس از افزایش یکباره و حتی چند صد درصدی قیمت حامل های انرژی نیز باعث تشدید اوضاع نابسامان بیشتر واحدهای تولیدی کشور شد که خروجی آن را باید در ریزش نیروی کار و نابودی مشاغل موجود جستجو کرد.
علی ربیعی؛ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تازه ترین اظهاراتش پیرامون اوضاع بازار کار و ریزش مشاغل گفت: از سال ۱۳۸۹ به این سو تنها در طرح های عمرانی کشور ۵۰۰ هزار نفر شغل خود را از دست داده اند و این نتیجه فشار هزینه پرداخت یارانه های نقدی بر منابع عمرانی است.
وزیر کار معتقد است: هزینه یارانه های نقدی در سال جاری بیش از دو برابر بودجه طرح های عمرانی کشور خواهد بود. استمرار این وضعیت به معنای افزایش بیکاری جوانان این کشور است که به طور قطع مورد نظر مردم نیست. اصلاح هدفمندی و حذف غيرنيازمندان حركت به سمت مسيري است كه جلوگيري از ريزش مشاغل فعلی را تضمين نمايد.
ربیعی پیش از این با اعلام اینکه در سال گذشته ۶۰۰ هزار شغل در کشور ایجاد شده و می توان آمار آن را در لیست های بیمه ای ردیابی کرد گفت: البته از این تعداد شغل، ۲۰۰ هزار مورد نیز نابود شده است.
حمید حاج اسماعیلی در گفتگو با مهر با بیان اینکه هدفمندی یارانه ها در مرحله اجرا تاثیر قابل توجهی بر بازار کار کشور داشته است گفت: با این وجود، ضعف های امروز موجود در بازار کار ایران، مربوط به نحوه سیاست گذاری و اتخاذ تصمیمات نامناسب است. این مسائل باعث آسیب شدید به واحدهای کوچک و نابودی بسیاریاز مشاغل موجود شده است.
دولت با کدام برنامه به جنگ بیکاری می رود؟
این کارشناس بازار کار کشور اظهارداشت: نکته حائز اهمیت دیگر درباره مسائل امروز بازار کار این است که متاسفانه دولت هیچ برنامه روشنی برای اشتغال زایی ندارد و مشخص نیست با چه برنامه ای قرار است بیکاری مهار شود. باید گفت قیمت مواد اولیه و انرژی در سال اول اجرای هدفمندی یارانه ها سرسام آور بود که در نهایت منجر به آسیب رسانی به اشتغال کشور شد.
حاج اسماعیلی ادامه داد: در کنار موارد یادشده، افزایش قیمت مواد اولیه و عدم حمایت دولت برای بازگشت واحدها به چرخه تولید نیز آسیب هایی را به بازار کار کشور وارد کرد. متاسفانه با وجود سیاست های پولی نامناسب بانکی در سال های اخیر، دستکم ۳۰۰ هزار شغل در طول سال های اخیر نابود شده است.
وی خاطرنشان کرد: اینکه دولت در یکی دو سال اخیر بیشتر تلاش خود را بر حفظ ثبات در بازار کار و پایداری مشاغل موجود کرده ارزشمند است، اما نمی تواند منجر به حل مسئله بیکاری جویندگان کار شود. دولت نمی تواند سیاست های پولی مناسبی اتخاذ کند، آنوقت می گویند به دلیل فعالیت موسسات غیرمجاز، فضای بازار پولی کشور نامناسب شده است.
این کارشناس بازار کار با بیان این مطلب که نرخ پول در ایران گران است و خود دولت در این گرانی نقش دارد گفت: بنابراین در این شرایط بنگاه ها نمی توانند به خوبی فعالیت کنند. دولت هنوز نتوانسته بانک ها را مجاب کند تا یک نرخ سود مشخصی را به اجرا بگذارند، آنگاه چگونه خواهد توانست در بازار کار سیاست های تاثیرگذاری را به اجرا بگذارد.
