آشفتگی اعراب منطقه در سایه توافق هسته‌ای

دولت های پادشاهی عرب حاشیه خلیج فارس برآشفته و ناامن هستند. بیش از سه دهه مختصات سیستم قدرت منطقه ای آن ها بصورتی پایدار و محکم بود. رقیب شیعی آن ها در منطقه یعنی ایران از نظر دیپلماتیک به حاشیه رانده شده بود و به واسطه یک سیستم تحریم های جهانی تحت فشار بود.

اما از زمان گفتگوهای اتمی مثبت برای حل مناقشات اتمی ایران در لوزان سوئیس، در کاخ های نفتی فئودال حاکمان عرب ترس و وحشت حاکم شده است.

جمهوری اسلامی در آستانه بازگشت به جامعه بین المللی قرار دارد. در پایان ژوئن تهران می تواند با گروه 1+5 یک توافق تاریخی اتمی را منعقد کند که به انزوای ایران خاتمه داده، اموال میلیاردی مسدود شده نفتی این کشور را آزاد کرده و یک رونق اقتصادی چشمگیر را برای این دولت در منطقه به ارمغان آورد.

در مقابل جهان عرب شاهد فروپاشی نظم سابق خود است. داعش ثبات و پایداری شش کشور عرب حاشیه خلیج فارس را تهدید می کند. القاعده در یمن قوی تر از گذشته است، جبهه النصره در سوریه قدرتمند شده است. ده ها هزار جنگجوی عرب و بین المللی برای شرکت در درگیری های سوریه و پیوستن به جبهه داعش به این کشور می آیند و در چنین شرایطی رئیس جمهوری آمریکا حاکمان 6 کشور عرب حاشیه خلیج فارس را برای نشستی که در روزهای چهار شنبه و پنج شنبه برگزار می شود به کمپ دیوید دعوت می کند تا درباره راه های تعمیق همکاری های امنیتی و حل درگیری های فراوان که رنج و ناپایداری زیادی را در منطقه به وجود آورده است با هم بحث و گفتگو کنند.

البته چهار تا از صندلی های این نشست خالی باقی خواهد ماند. تنها امیران قطر و کویت به این نشست خواهند آمد. این رفتار حاکمان عرب در قبال آمریکا این مسئله را نشان می دهد که کشورهای عرب حاشیه حلیج فارس تا چه اندازه عمیقا از توافق اتمی قریب الوقوع با ایران و سیاست توام با تردید کاخ سفید در قبال سوریه ناراحت هستند. بی محلی حاکمان عرب به نشست کمپ دیوید همچنین نشان می دهد که رهبری عرب حاشیه خلیج فارس در چه وضعیت متزلزل و شکننده ای قرار دارند.

تلاشهای هژمونی ایران در منطقه در بالاترین فهرست لیست نگرانی های پادشاهان عرب منطقه قرار دارد. از این رو برای قدرت های عرب حاشیه خلیج فارس بخصوص مسئله وعده های تسلیحاتی و تضمین های امنیتی آمریکا مطرح است.

اوباما می خواهد در کمپ دیوید به عرب های ثروتمند یک چتر دفاعی مشترک علیه حملات موشکی ایران را ارائه دهد، اما هیچ پیمان دفاعی کتبی علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح نیست. همچنین پایگاه های نظامی آمریکا در قطر و بحرین می تواند تقویت شود و شمار مانورهای مشترک افزایش یابد.

علاوه بر این کاخ سفید می خواهد برای شرکای عرب عصبانی خود این مسئله را روشن کند که نه فقط از نظر نظامی بلکه از نظر اجتماعی و سیاسی نیز باید اقدامات بیشتری را برای امنیتشان انجام دهند. جمعیت شیعه در بحرین حدود چهار سال است که با همه خشونت سرکوب می شوند. خواسته های اقلیت شیعی در شرق عربستان در پایتخت این کشور تکذیب می شود. اختلافات و درگیری های با حوثی ها در یمن هم تا این اندازه بالا نمی گرفت اگر دولت تحت الحمایه عربستان به رهبری منصور هادی بیشتر به نگرانی های اجتماعی و سیاسی اقلیت نادیده گرفته شده در کشورش می پرداخت.

از طرفی حاکمان عرب حاشیه خلیج فارس درباره اظهارات اوباما در مصاحبه ای که با نیویورک تایمز انجام داده است نیز عصبانی هستند. اوباما در این گفتگو از آن ها درخواست کرد که بیشتر به مسائل داخلی خود بپردازند.

وی افزود: من اعتقاد ندارم که بزرگترین تهدید برای حاکمان عرب حمله ایران خواهد بود، بزرگترین تهدید برای آن ها ناراضایتی ها در داخل کشورهای آن ها است.