متن و حاشیه حجاب دیپلماتیک میهمانان سیاسی ایران +عکس

گروه بین الملل - وزیر امور خارجه استرالیا، وزیر امور خارجه ونزوئلا، نایب رئیس مجلس آلمان، کاترین اشتون مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سفیر جدید نروژ از زنان دیپلماتی هستند که در یکی دو سالِ گذشته به ایران سفر کرده اند و نوع پوشش آن ها برای رعایت قانون حجاب، در کانون توجه بوده است. سراغ اش را می توان از بازتاب سفر «اِما بُنینو»، وزیر امور خارجه ایتالیا به ایران گرفت.

به گزارش بولتن به نقل از جام؛ گفته می شود در بهمن ۹۲، پس از به زمین نشستن هواپیمای ایتالیا در تهران، خانم وزیر درخواست مدیر تشریفات وزارت امور خارجه را برای رعایت حجاب، رد کرده و گفته است: «چه طور مقام های ایرانی در ضیافت های ما به خاطر سرو مشروب حاضر نمی شوند، من هم حاضر نیستم تن به این محدودیت بدهم.» بهرحال این مسئله در آن زمان با تدبیر وزیر امور خارجه کشورمان حل شد و وی روسری بر سر گذاشت. اما این حاشیه ها هنگام ورود دیگر بانوان دیپلمات و یا مسئول خارجی در کشومان هر بار مطرح می شود.

سفر جولی بیشاپ وزیر امور خارجه استرالیا در ۲۹ فروردین ماه امسال به ایران و دیدار او با محمدجواد ظریف، حسن روحانی و علی اکبر ولایتی، نخستین سفر دیپلماتیک یک مقام بلندپایه استرالیایی به ایران در یک دهه گذشته بود. بیشاپ در فرودگاه، روی روسری کلاه گذاشت و از سوی برخی رسانه های داخلی به دلیل «عدم رعایت کامل حجاب»، و برخی مطبوعات استرالیا به سبب «رعایت حجاب» با انتقادهایی روبه رو شد.

به هرحال نوع پوشش خاص خانم وزیر مورد توجهات قرار گرفت. اما بیشاب با نادرست خواندن انتقادها نسبت به حجاب اش در تهران، گفت: «این نخستین دیدار ما از ایران پس از ۱۲ سال بود و من نمی خواهم آخرین دیدار باشد؛ بنابراین اگر فردی از من بخواهد برای دیدار مجدد رئیس جمهوری ایران روسری بر سر کنم، من این کار را دوباره انجام می دهم.»

طبق گزارش ابتکار، کارشناسان در مورد مسئله حجاب مسئولین خارجی و زنان دیپلماتی که به ایران می آیند نگاه های مختلفی دارند. مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل سیاسی و روابط بین الملل در همین رابطه از لزوم تفکیک مسئله حجاب در دیپلماسی، به دو بخش فقهی و سیاسی سخن می گوید و معتقد است: «این مسئله از منظر فقها پاسخ های خاص خود را می طلبد اما به آن می توان از چشم انداز ادبیات سیاسی نیز نگاه کرد.» مطهرنیا دین را «بخش خداپرورده حیات» و فرهنگ را «بخش انسان پرداختــه حیات» می داند و در این رابطه به خبرنگار ابتکار می گوید: «کارکرد فرهنگ آن است که بتواند گزاره های صادق دینی را در جوامع گوناگون، منطبق با گزاره های پذیرفته شده انسان پرداخته ای چون عفاف شکل دهد؛ لذا حجاب در هر کشور و محدوده ای از کشورها، و در هر جغرافیا، شیوه های متفاوتی را اقتضا می کند و شکل های گوناگونی به همراه دارد.» این استاد دانشگاه هم چنین معقتد است: «در ادبیات سیاسی ما، آن چه قابل وثوق است و می توان به آن تکیه کرد، حجاب و حفظ آن از سوی دیپلمات ها به عنوان احترام به فرهنگ کشور مقصد است، و اگر این احترام دوجانبه انگاشته شود، باید تساهل و تسامح در برابر مهمان در منظر ادبیات سیاسی ما مورد توجه قرار گیرد.»

وی با بیان این که «نگرش های رادیکال و تندروانه در زمینه های گوناگون، همواره هزینه آور بوده اند» اظهار کرد: «در دیپلماسی ما باید حداقل حجاب را مورد تایید قرار داده، و از سخت گیری هایی که از منظر فرهنگی خود در قالب تعریف حجاب در دین داریم، با تساهل و تسامح عبور کنیم.»اما مسئله حجاب زنان دیپلمات تنها محدود به جغرافیای ایران نمی شود. کاترین اشتون مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا که در مذاکرات هسته ای ایران سال های مختلف نقش مهمی ایفا کرد از جمله زنان دیپلماتی است که حجاب و نوع پوشش مورد توجه رسانه ها و مردم ایران قرار گرفت. با اینکه مــــذاکرات هسته ای در خارج از ایران در جریان بود اما واکنش های زیادی نسبت به نوع پوشش اشتون وجود داشت.بنابر شنیده ها در برهه ای از مذاکرات اشتون نسبت به دستکاری در نوع پوشش خود در رسانه های ایران معترض شده است.با این حال کاترین اشتون در طول مدت مذاکرات هسته ای با دیپلمات های ایرانی هرچند از حجاب روسری استفاده نکرد اما پوشش متعارفی داشت.

پافشاری بر حجاب اقدامی افراطی نیست

محمد حسن قدیری ابیانه، سفیر سابق کشورمان در مکزیک و استرالیا، دیدگاه دیگری دارد.ابیانه می گوید: «پافشاری بر حجاب در ایران افراطی نیست، اسلامی است؛ مگر این که کسی ادعا داشته باشد که اسلام افراط است. خارجی ها هم می دانند که باید حجاب را در ایران رعایت کنند. رعایت هم می کنند؛ کار خوبی هم می کنند!» وی در پاسخ به این سوال که:«نحوه رعایت حجاب آیا یک نشانه دیپلماتیک محسوب می شود؟»می گوید: «بله، در قانون کشور ما شرط دادن ویزا رعایت حجاب است. آن ها باید این قانون را رعایت کنند چون این قانون، قانون الهی است.» وی هم چنین چرایی حجاب و انگیزه زنان دیپلمات از سفر به ایران را با هم مقایسه می کند و معتقد است: « فلسفه حجاب این است که افراد اندام و زیبایی هایشان را برای تحریک به نمایش نگذارند و جذابیت فیزیکی به ارزش اجتماعی تبدیل نشود. این [قانون] از مزایای کشور ما است. طبیعتاً مقامات کشورهای خارجی که به ایران سفر می کنند، با این انگیزه سفر نمی کنند؛ آن ها به دنبال گسترش روابط هستند و قصد دارند مذاکره و معامله کنند و پذیرفته اند که حجاب را رعایت کنند.»

پرنگ شدن حاشیه

محمد جواد حق شناس، دانش آموخته روابط بین الملل در مقطع دکتری و فعال سیاسی، در همین رابطه می گوید: «من فکر می کنم که در این حوزه، پُررنگ شدن حاشیه ها و غلبه حاشیه بر متن، متضمن منافع ملی کشور نباشد. علی القاعده یک چارچوب کلان در قالب پروتکل ها بیان می شود و طبیعتاً متناسب با پروتکل طرف مقابل، سعی می شود به فرهنگ طرف مقابل هم توجه شود.» این استاد دانشگاه با اشاره به مشخص نبودن روش رعایت پروتکل حجاب، می افزاید: «در این پروتکل ها اشاره نمی شود که برای حجاب، یک زن دیپلمات دقیقاً از چه پوششی یا از چه روشی باید استفاده کند. کسی می تواند این پروتکل را با گذاشتن کلاه رعایت کند و دیگری با چادر، روسری و یا شال. ما دیده ایم که برخی هنرمندها برای حفظ شئونات حتی گاه از کلاه گیس استفاده می کنند و این امر در کشور خودمان هم مسبوق به سابقه است.» وی هم چنین به کم رنگ جلوه یافتن مسائل مهم روابط ما با کشورها در سایه حواشی دیپلماسی اشاره می کند و ادامه می دهد: «متاسفانه در سیاست خارجی مان اندکی شاهد غلبه حواشی بر متن شده ایم. کسانی که حاشیه را پررنگ می کنند به نظر می رسد بیش تر درگیر بهانه هایی هستند تا مسائل بزرگ تر در روابط ایران با کشورهای دیگر تحت الشعاع قرار بگیرد. به هر حال ما می بینیم زنان دیپلمات چارچوب ما را رعایت می کنند و گاهی هم که کسی تخطی می کند، تذکری می گیرد و مسئله حل می شود. ما با وجود این حاشیه ها در دیپلماسی، در حوزه های اصلی روابط با کشورها دچار فراموشی می شویم و حاشیه ساختن از نوع پوشش زنان دیپلمات می تواند منافع کشور را تحت الشعاع قرار دهد.»

دیدگاه
جعفر قنادباشی، تحلیل گر مسائل خارجی

فرهنگ کشورها در دیپلماسی نقش دارد و دیپلماسی به خصوص در زمینه رفتار دیپلمات ها و تشریفات دیپلماتیک نمی تواند بدون توجه به فرهنگ کشورها باشد. مثلاً در فرانسه به عنوان یک کشور غربی که سال های سال است اصول دیپلماتیک را به کار می برد و در واقع می توان آن را یک الگو برای خیلی از کشورهای جهان سوم دانست، می بینیم که فرهنگ فرانسوی و آداب فرانسوی، نوع پوشش، و حتی نوع نوشیدنی ها در آن دیپلماسی منظور می شود. چنان چه کشوری به فرهنگ ما احترام بگذارد، طبیعتاً ما هم به همان اندازه نسبت به آداب و رسوم آن ها احترام خواهیم گذاشت. این نیست که موردی خاص را ما به تنهایی اجرا کنیم و آن ها اجرا نکنند و این احترام متقابل حتی موجب نزدیکی روابط فرهنگ ها و کشورها می شود و این احترام به ابزاری دیپلماتیک برای نزدیکی کشورها تبدیل شده؛ می بینیم که در بسیاری از جشنواره های فرهنگی سعی می شود پیش از رابطه سیاسی، تبادل فرهنگی صورت بگیرد.در داخل باید در نظر بگیریم که با چه کشوری روبه رو هستیم و خود در چه جایگاهی هستیم و سپس توقع خود را تنظیم کنیم.