سایه سنگین صدام همچنان در عراق است

حلقه زدن ده‌ها عراقی دور جسد مردی که هنوز به طور رسمی ثابت نشده عزت‌الدوری بوده یا خیر بیانگر تلاش و توجه آنها به بستن صفحه نظام حزب بعث است که طی چند دهه قدرت را به زور قبضه کرده و حمله آمریکا به عراق در سال 2003 موجب سرنگونی آن شد.

دولت عراق بیستم آوریل جسد عزت‌الدوری را در نزدیکی شهر تکریت در استان صلاح‌الدین از گردان‌های حزب‌الله تحویل گرفت. طی انتقال جسد به وزارت بهداشت ده‌ها جوان و خبرنگار برای دیدن جسد و گرفتن عکس از آن جمع شده بودند. فریاد عراقی‌ها و گفتن «مرگ بر بعثی‌ها» از سوی آنها به جدایی نمادین از مرحله دردناکی اشاره دارد طوری که حتی برخی از عراقی‌ها کفش‌های خود را به سمت جسد پرتاب کردند.

اما با این حال مرگ عزت الدوری به معنای پایان آثار حزبی نیست که بیش از سه دهه به عراق سیطره داشته است.

احسان الشمری در این باره می‌گوید: حزب بعث همچنان فعال است و کسانی که می‌گویند بعثی‌ها دیگر وجود ندارند حقیقت را انکار می‌کنند.

وی می‌گوید: با اینکه صدام و الدوری دیگر نیستند اما بسیاری از رهبران حزب بعث همچنان فعالند و برای مقابله با نظام سیاسی دموکرات عراق تلاش می‌کنند. در واقع هنوز زود است که بگوییم شبح صدام از عراق رخت بر بسته است. ما نیاز به دهه‌هایی داریم تا بتوانیم از آثار دوره صدام و اعضایی که از دولت وی بجا مانده‌اند خلاس شویم.

بعثی‌ها در خشونت‌های عراق از سال 2003 و همکاری با داعش نقش دارند.

درخصوص این مساله می‌توانیم به گزارش مجله اشپیگل آلمان که نوزدهم آوریل چاپ شد، استناد کنیم. این مجله از اسناد و مدارکی پرده برداشت که در آن سمیر عبد محمد الخلیفاوی، افسر سابق سازمان اطلاعات عراق استراتژی پیشروی و گسترش داعش را وضع کرده است.

این اسناد عراقی‌ها را قانع کرده که حقیقت موضوع احتمالاً تلاش برای دگرگون کردن نظام عراق و بازگشت مجدد حزب بعث به حکومت باشد. مقامات عراقی از سال 2003 برای کاهش تاثیر حزب بعث از طریق اقدامات زیادی از جمله منحل کردن ارتش و قانون مجازات و عدالت و ریشه‌کن کردن بعث تلاش کرده‌اند. این قوانین شامل 130 مورد است که بیش از 17 هزار تن از حزب بعث به طور رسمی از وظایف و حقوق بازنشستگی محروم شدند.

به رغم بازگشت تعدادی از افسران سابق بر سر فعالیت خود در ارتش اما بسیاری از دیگر افسران که کنار گذاشته شده‌اند از بدشانسی خود به دلیل روشی که در پیش گرفته‌اند، سخن می‌گویند.

در ماه آوریل اتفاقات دیگری مرتبط با صدام افتاد. یکی اینکه نیروهای عراقی در اوایل این ماه شهر تکریت زادگاه صدام را پس گرفتند و دوم در 18 همین ماه رافد جبوری، سخنگوی دفتر نخست‌وزیر عراق در پی منتشر شدن آهنگی که 15 سال پیش در مدح صدام خوانده بود، استعفا داد.

همچنان پیامدهای دوره صدام از طریق احساسات متناقض در میان عراقی‌ها منعکس می‌شود برخی از اینکه عضو نظام سابق بوده‌اند در رنج و عذاب به سر می‌برند و برخی برعکس از این مساله خشنودند و به خود افتخار می‌کنند.

أراس عابد، کرد عراقی 47 ساله می‌گویند: زمانی که نام صدام را در تلویزیون یا رادیو می‌شنوم به خود می‌لرزم. ترس نیست بلکه کینه از صدام است. از اینکه تنها و بدون خانواده‌ام زندگی می‌کنم بسیار ناراحتم.