اندیشکده شورای آتلانتیک گزارش داد:
زمینه برقراری صلح در سوریه چیست؟
یک اندیشکده آمریکایی با انتشار گزارشی راهبردی، با سرپوش گذاشتن بر جنایات آمریکا در سوریه و مقصر جلوه‌دادن اسد توصیه کرد که مقامات آمریکایی باید به فکر تغییر رژیم در این کشور باشند و پیشنهاد می‌دهد که نیرویی موسوم به نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه تشکیل شود تا به کمک آن دشمنانی که مانع برقراری ثبات و ایجاد نظم و قانون در سوریه هستند تار و مار شوند.
به گزارش بولتن نیوز، اندیشکده شورای آتلانتیک در گزارشی راهبردی با عنوان « زمینه‌سازی برای برقراری صلح در سوریه : تشکیل یک نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه » به ارزیابی راهکارهای موجود برای برقرار ثبات و صلح در این کشور پرداخت و نوشت: چهار سال قبل هنگامی که رئیس‌جمهور بشار اسد تصمیم گرفت تا اعتراضات را سرکوب کند سوریه حرکت به سمت جهنمی که در حال حاضر در این کشور ایجاد شده را آغاز کرد. پس از آنکه اسد با حمایت ایران و روسیه جهت سرکوب قیام گسترده علیه حاکمیت خود از قدرت نظامی بهره گرفت این سیر انحطاطی سرعت گرفت. اسد همه مخالفان خود را تروریست‌های مزدور آمریکا، اسرائیل، ترکیه و عربستان خواند و یک نبرد فرقه‌ای مبتنی بر جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت را آغاز کرد. این نبرد باعث شد تا مخالفان اسد به سمت سوریه سرازیر شوند: پسمانده‌های القاعده در عراق و جنگجویان خارجی از اقصی نقاط جهان. در ماه ژوئیه ۲۰۱۴ راهبرد بقای حکومت اسد به ثمر نشست و به ظهور دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در شرق سوریه و در مناطقی از عراق انجامید. اکنون اسد نومیدانه تلاش می‌کند تا خود را راه‌حل مشکلی معرفی کند که خودش مسبب آن بوده است.
■ اسد و داعش مشترکاً مانعی بر سر مشروعیت در سوریه هستند■
اکنون که آمریکا و ائتلاف ضد داعش که توسط این کشور ایجاد شده در حال تقلا و ستیز هستند یک مسئله روشن شده است: مادامی که یک حاکمیت مشروع در سوریه و عراق ایجاد نشده است داعش نابود نخواهد شد. داعش خلأ ایجاد شده در نتیجه فقدان مشروعیت را پر کرده است. مشروعیت سیاسی مستلزم حصول اجماع بر سر قواعد یک بازی سیاسی است. در عراق، برکناری نوری المالکی که طرفدار یک حکومت فرقه‌گرایانه مبتنی بر اکثریت فرقه‌ای بود گام اول در راستای ایجاد مشروعیت سیاسی بود آنهم در کشوری که از چندین فرقه و قومیت تشکیل شده است. در سوریه، نه حاکمیت سبوعانه خاندانی که به ریختن بمب‌های بشکه‌ای بر سر غیرنظامیان عادت دارد و نه حاکمیت وحشیانی (داعش) که مردم را سر می‌برند و زنده زنده می‌سوزانند هیچکدام به مشروعیت منتهی نمی‌شود. اسد و داعش مشترکاً مانعی بر سر مشروعیت در سوریه هستند. تا وقتی که این‌ها بر سر کار هستند مردم سوریه همچنان قربانی نفرت خواهند شد و همسایگان سوریه در معرض خطر قرار خواهند گرفت. تا وقتی که یک حاکمیت مشروع جایگزین اسد و داعش نشود این دو حتی اگر با استفاده از قوای نظامی تنبیه شوند از لحاظ سیاسی مرده محسوب نمی‌شوند.
■ مخالفان ملی‌گرای حکومت اسد محکوم به شکست است■
داعش توجه دولت «اوباما» را بار دیگر به سمت سوریه معطوف ساخته است. ائتلاف تحت رهبری آمریکا در سوریه برخلاف عراق فاقد قوای زمینی است، یعنی نیرویی که بتواند حملات هوایی بر ضد داعش را تکمیل کند. از آنجا که اسد و داعش عمدتاً از نبرد با یکدیگر دوری کرده‌اند و هر کدام امیدوار است که جزء دو طرفی باشد که در نهایت بقای خود را در سوریه حفظ می‌کنند، در نتیجه دولت آمریکا به این نتیجه رسید که یک نیروی زمینی ضد داعش را شاید بتوان با بهره‌گیری از مخالفان ملی‌گرای حکومت اسد تشکیل داد. ملی‌گرایان مسلح در حقیقت همزمان با داعش و نیروهای حکومت درگیر نبرد بوده‌اند. «اوباما» خواستار تصویب یک طرح آموزش و تجهیز شد که بر اساس آن حدود شانزده هزار جنگجوی ملی‌گرا در عرض سه سال آموزش می‌بینند تا به جنگ زمینی با داعش بروند و در عین حال با نیروهای حکومت اسد و جنگجویان خارجی که توسط ایران از لبنان و عراق به سوریه فرستاده‌شده‌اند بجنگند. این طرح به تصویب کنگره رسید. متأسفانه احتمال آن نمی‌رود که چنین نیرویی در برابر تهاجم حکومت اسد دوام بیاورد چه برسد به اینکه به شکست داعش کمک کند.
■ نیرویی متشکل از سه لشکر (پنجاه هزار پرسنل) برای برقراری صلح!■
سه کارشناس و ناظر برجسته وضعیت سیاسی و نظامی در سوریه ـ یعنی «فردریک سی هات» از مرکز خاورمیانه رفیق حریری شورای آتلانتیک، دکتر «باسما کدمانی» از برنامه موسوم به اصلاحات عربی، و «جفری وایت» از اندیشکده واشنگتن ـ گردهم آمده‌اند تا طرح جایگزین عملی برای طرح «آموزش و تجهیز» ارائه دهند. این مؤلفان پیشنهاد می‌دهند که نیرویی موسوم به نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه تشکیل شود تا به کمک آن دشمنانی که مانع برقراری ثبات و ایجاد نظم و قانون در سوریه هستند تار و مار شوند. برقراری ثبات و ایجاد نظم و قانون پیش‌شرط‌های قطعی یک فرآیند انتقالی منتهی به حاکمیت مشروع در سوریه هستند. مؤلفان گزارش نیرویی متشکل از سه لشکر (پنجاه هزار پرسنل) را مدنظر دارند که از قابلیت‌های رزمی و غیررزمی مؤثری برخوردار است؛ نیرویی که در نهایت پیرو اوامر یک نهاد فرماندهی ملی سوری است و پذیرای سربازان و افسران میهن‌پرستی است که می‌خواهند به جای خدمت به خاندان اسد در یک نیروی جایگزین خدمت کنند. در حقیقت شکل‌گیری و تجلی چنین نیرویی می‌تواند مبنای مذاکرات بر سر انتقال واقعی قدرت سیاسی قرار گیرد..
■ استفاده از مشاوره عناصر سوری■
صرف‌نظر از اینکه آمریکا طرح «آموزش و تجهیز» را در قالب فعلی به اجرا بگذارد یا اینکه از طرح معنادار تشکیل نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه تبعیت کند باید گفت که نقش سوری‌ها در زمینه راهنمایی و ارائه اطلاعات ضروری و مهم است. هر چیزی که شبیه یک حاکمیت مستعمره‌ای باشد فاقد مشروعیت بوده و نخواهد توانست به جذب اعضای جدید و باانگیزه کمک کند. همچنان که مخالفان سوری (که توسط واشنگتن و دیگران به عنوان نمایندگان مشروع مردم سوریه به رسمیت شناخته می‌شوند) آماده حکومت بر مناطق آزادشده سوریه می‌شوند آمریکا اکنون می‌تواند یک کارگروه مشورتی غیررسمی متشکل از چهره‌های سوری تشکیل دهد تا به فرآیند بررسی دقیق امور، ارسال پیام‌های راهبردی، و دیگر مسائل ارشادی مهم کمک کند. پس از آنکه مناطق مختلف سوریه آزادشده و تحت محافظت قرار گرفتند می‌توان یک دولت آزاد سوری تأسیس نموده و آن را به رسمیت شناخت و بدین ترتیب یک مبنای محکم جهت عضوگیری، آموزش، و تجهیز نیروی ایجاد ثبات در سوریه فراهم ساخت.
■ هیچگونه «راه‌حل نظامی» برای بحران سوریه وجود ندارد■
ایده‌های ارائه‌شده در این گزارش ارزش آن را دارند که به دقت مورد بررسی قرار گرفته و به طور سیستماتیک به اجرا در آیند. ایجاد یک حاکمیت مشروع دوای درد سوریه و ممانعت از فروپاشی کامل این کشور است. داعش را باید به بهره‌گیری از قوای نظامی در هم شکست و حکومت اسد باید متعهد شود که دولت انتقالی که تشکیل آن در ماه ژوئیه ۲۰۱۲ در ژنو مورد بحث قرار گرفت را بپذیرد. شاید هیچگونه «راه‌حل نظامی» برای بحران سوریه وجود نداشته باشد. اما یک راه‌حل سیاسی ـ دیپلماتیک که راه را برای برقراری یک حاکمیت مشروع هموار سازد نمی‌تواند بدون واقعیات نظامی که دیپلماسی را عملی و نتیجه‌بخش می‌سازند امکان‌پذیر شود. گزارش پیش روی مسیر حرکت به سمت جلو را به نحوی عالی به تصویر می‌کشد.
■ عضوگیری، آموزش، تجهیز و استقرار یک نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه■
این گزارش بر برنامه آموزش و تجهیز «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا جهت ادغام شورشیان ملی‌گرای سوری در قالب یک نیروی زمینی سوری و فرستادن این نیرو به جنگ با دولت اسلامی عراق و شام (داعش) تکیه کرده و گزینه بهتری را توصیه می‌کند: عضوگیری، آموزش، تجهیز و استقرار یک نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه که منحصراً متشکل از اتباع سوری است. این نیرو که می‌تواند بدنه اصلی ارتش آتی سوریه را تشکیل دهد مأموریت نظامی‌اش شکست دشمنانی خواهد بود که مانع برقراری ثبات در سوریه و ایجاد یک دولت مشروع و فراگیر در سرتاسر کشور هستند. در حالت ایده‌آل، ایجاد یک نیروی چابک ملی جهت ایجاد ثبات در سوریه که از حمایت نظامی متحدان برخوردار باشد و از یک ستاد فرماندهی ملی سوری تبعیت کند به ایجاد شرایط مورد نیاز جهت برگزاری مذاکرات معنادار بر سر فرآیند گذار سیاسی کمک خواهد کرد. نیروی مذکور از این قابلیت برخوردار خواهد بود که نیاز به نبرد نظامی در سرتاسر کشور را برطرف سازد. با این حال، برای آنکه نیروی ایجاد ثبات از چنین تأثیر مفید و سودمندی برخوردار باشد ضروری است که نیروی مذکور تحت حمایت قرار گیرد تا بتواند تحت هدایت سیاسی سوری‌ها به پیروزی نظامی دست یابد.
■ ایجاد یک منطقه تحت حفاظت در داخل سوریه■
در این گزارش توصیه می‌شود که یک نیروی پیاده‌نظام موتوریزه متشکل از سه لشکر تشکیل شود، نیرویی که مجموعاً دارای حدود پنجاه هزار پرسنل باشد. این بدان معنا نیست که برای ایجاد چنین نیرویی سازوکارهای عضوی گیری حاضر و آماده هستند. این امر همچنین بدان معنا نیست که یک نیروی پنجاه هزار نفری ـ حتی نیرویی که از حمایت هوایی متحدان برخوردار باشد ـ قادر خواهد بود بر نیروهایی که در حال حاضر مشغول ویران کردن سوریه هستند غلبه کند، نیروهایی که در رأسشان داعش و حکومت بشار اسد قرار دارند. برنامه‌ریزی جهت جذب پنجاه هزار نیرو مستلزم آن است که ایجاد یک منطقه تحت حفاظت در داخل سوریه مدنظر قرار گیرد. در این منطقه حفاظت‌شده می‌توان به طور مستقیم به واحدهای ملی‌گرا و آن گروه از جمعیت مذکر سوری دسترسی پیدا کرد که پیشاپیش در قالب خدمت سربازی آموزش‌های نظامی را فراگرفته‌اند. تحقق یک نیروی پنجاه هزار نفری و حتی بیشتر مستلزم آن است که رسالت سیاسی نیروی ثبات ـ یعنی رسالت مبتنی بر ملی‌گرایی، صلح، ثبات، فراگیری، حاکمیت قانون، آشتی، و بازسازی کشور ـ افسران و سربازانی را جذب خود کند که در حال حاضر در ارتش بشار اسد خدمت می‌کنند و همچنین بر جنگجویان جوانی تأثیر بگذارد که نه به خاطر ایدئولوژی بلکه به خاطر وعده‌های مادی جذب سازمان‌های جهادی شده‌اند.
■ این نیرو باید از یک ستاد فرماندهی ملی سوری تبعیت کند■
نیرویی که در این گزارش شرح آن می‌آید از قابلیت‌های چشمگیر نظامی و غیرنظامی و همچنین توان رزمی بالا برخوردار خواهد بود. در حقیقت محافظت از غیرنظامیان که در تاکتیک‌های سبوعانه حکومت اسد و داعش جایی ندارد یکی از رسالت‌های عمده نیروی ایجاد ثبات خواهد بود و این امر مستلزم تعلیم و آموزش همه سطوح نیروی پیشنهادی است. با این حال، این نیرو در نهایت نیرویی خواهد بود که در راستای کسب پیروزی نظامی آرایش می‌یابد.
نیروی ایجاد ثبات در نهایت باید فراتر از یک نیروی سوری صرف باشد. این نیرو باید از یک ستاد فرماندهی ملی سوری تبعیت کند که جهت‌گیری سیاسی و راهبردی را مشخص می‌سازد. چنین چیزی البته دردسرآفرین خواهد بود. در ماه دسامبر ۲۰۱۲ آمریکا و دیگر کشورها ائتلاف ملی سوریه را به عنوان نماینده مشروع مردم سوریه به رسمیت شناختند. اما رویکرد آمریکا در قبال ائتلاف ملی سوریه باعث شد تا بازیگران منطقه‌ای در این ائتلاف تفرقه ایجاد کرده و آن را به جناح‌های ناکارآمد و رقیب تبدیل کنند. حمایت نصف ه نیمه آمریکا از مخالفان سوری و عدم حمایت این کشور از ایجاد یک حاکمیت میانه‌رو سوری در مناطق محافظت‌شده باعث شد تا ائتلاف ملی سوریه و دولت موقت وابسته به آن تنها و سرخورده در تبعید باقی بمانند و در آنجا قربانی نقشه‌های شوم بازیگران منطقه‌ای شوند.
■ مخالفان سوری در وضعیتی نیستند که یک ستاد فرماندهی ملی را تشکیل دهند■
مخالفان سوری اکنون در وضعیتی نیستند که یک ستاد فرماندهی ملی را تشکیل دهند. با این وجود، کسانی که نیروی ایجاد ثبات را به وجود خواهند آورد ـ یا حتی کسانی که با مفهوم فعلی آموزش و تجهیز همسو هستند ـ نیازمند کسب اطلاعات منسجم‌تر و معقول‌تر درباره سوریه هستند. نیروی تشکیل شده، چه نیروی ایجاد ثبات و چه یک نیروی کوچک‌تر، برای آنکه از مشروعیت برخوردار شود نیازمند هویت سوری و دستورالعمل‌های سوری است. اگرچه داوطلبان سوری عضویت در نیروی جدید بی‌شک شاید در قالب یک نیروی شبه‌نظامی خارجی در راستای منافع خارجیان جنگیده باشند، اما فرآیند تشکیل این نیرو حول محور مسائل مرتبط با انگیزه، روحیه، وفاداری، و اعتمادپذیری خواهد بود.
تا وقتی که یک ستاد فرماندهی ملی، شاید در قالب ایجاد دولت در یک منطقه حفاظت‌شده در داخل سوریه، شکل نگرفته است گزارش پیش روی قویاً توصیه می‌کند که یک کارگروه مشورتی سوری غیررسمی و موقت ایجاد شود تا به اجرا کنندگان طرح آموزش و تجهیز مشاوره دهد و ارتباط میان اجرا کنندگان طرح و سوری‌ها را در سطوح مختلف سهولت بخشد. مقامات دولت آمریکا به لطف برخورداری از یک تجربه چهارساله می‌توانند به آسانی ده‌ها سوری را شناسایی کنند که قادرند هوشمندانه عمل کرده و شکاف میان مخالفانِ به زحمت افتاده سوری و ستاد فرماندهی ملی را پر کنند، ستادی که قبل از شکل‌گیری کامل نیروی ایجاد ثبات از طریق دیپلماسی فعالانه، تعاملی و کارآمد آمریکا ایجاد خواهد شد.
■ آمریکا خود را برای یک کشمکش سخت و طولانی در سوریه آماده کند■
این گزارش قویاً توصیه می‌کند که آمریکا خود را از لحاظ دیپلماتیک برای یک کشمکش سخت و طولانی در سوریه آماده کند. حمله آمریکا به سوریه و تصرف این کشور به هیچوجه مطرح نیست: چنین استدلالی با این وجود همواره توسط مردان پوشالی مطرح شده است.
اما امیدواری مبنی دریافت امداد غیبی از طرف روسیه یا فرستاده ویژه سازمان ملل نیز واقع‌گرایانه نیست. ایجاد تنفر در میان مردم، بی‌ثباتی منطقه، و تهدید تروریسم در سطح جهانی از جمله پیامدهای مشترک اقدامات حکومت اسد و داعش بوده‌اند. جایگزینی این دو روی سکه جنایت با یک حاکمیت مشروع و فراگیر وظیفه خود سوری‌هاست. آمریکا و هم‌پیمانان و شرکا نیز می‌توانند به این امر کمک کنند.
■ فشار بر متحدان سوریه■
ایجاد، استقرار و حمایت از نیروی ایجاد ثبات از دیدگاه این گزارش در راستای ایجاد شرایط لازم جهت شکست داعش، سرنگونی حکومت قومی ـ قبیله‌ای سوریه که تاکتیک‌هایش سوریه راه به پناهگاه خلیفه‌های قلابی تبدیل کرده، و ایجاد فرصتی برای سوری‌ها جهت حکومت بر خود و برقراری حاکمیت قانون لازم و ضروری است. برخلاف برنامه موسوم به آموزش و تجهیز، تشکیل نیروی ایجاد ثبات می‌تواند باعث ایجاد یک تغییر چشمگیر در میدان نبرد شده و شاید شرکای کلیدی نظیر ایران، روسیه، و حکومت اسد را متقاعد سازد که مذاکرات معنادار بر سر فرآیند گذار سیاسی یک گزینه جذاب برای همه است.
■ اسد و داعش مشترکاً مانعی بر سر مشروعیت در سوریه هستند■
اکنون که آمریکا و ائتلاف ضد داعش که توسط این کشور ایجاد شده در حال تقلا و ستیز هستند یک مسئله روشن شده است: مادامی که یک حاکمیت مشروع در سوریه و عراق ایجاد نشده است داعش نابود نخواهد شد. داعش خلأ ایجاد شده در نتیجه فقدان مشروعیت را پر کرده است. مشروعیت سیاسی مستلزم حصول اجماع بر سر قواعد یک بازی سیاسی است. در عراق، برکناری نوری المالکی که طرفدار یک حکومت فرقه‌گرایانه مبتنی بر اکثریت فرقه‌ای بود گام اول در راستای ایجاد مشروعیت سیاسی بود آنهم در کشوری که از چندین فرقه و قومیت تشکیل شده است. در سوریه، نه حاکمیت سبوعانه خاندانی که به ریختن بمب‌های بشکه‌ای بر سر غیرنظامیان عادت دارد و نه حاکمیت وحشیانی (داعش) که مردم را سر می‌برند و زنده زنده می‌سوزانند هیچکدام به مشروعیت منتهی نمی‌شود. اسد و داعش مشترکاً مانعی بر سر مشروعیت در سوریه هستند. تا وقتی که این‌ها بر سر کار هستند مردم سوریه همچنان قربانی نفرت خواهند شد و همسایگان سوریه در معرض خطر قرار خواهند گرفت. تا وقتی که یک حاکمیت مشروع جایگزین اسد و داعش نشود این دو حتی اگر با استفاده از قوای نظامی تنبیه شوند از لحاظ سیاسی مرده محسوب نمی‌شوند.
■ مخالفان ملی‌گرای حکومت اسد محکوم به شکست است■
داعش توجه دولت «اوباما» را بار دیگر به سمت سوریه معطوف ساخته است. ائتلاف تحت رهبری آمریکا در سوریه برخلاف عراق فاقد قوای زمینی است، یعنی نیرویی که بتواند حملات هوایی بر ضد داعش را تکمیل کند. از آنجا که اسد و داعش عمدتاً از نبرد با یکدیگر دوری کرده‌اند و هر کدام امیدوار است که جزء دو طرفی باشد که در نهایت بقای خود را در سوریه حفظ می‌کنند، در نتیجه دولت آمریکا به این نتیجه رسید که یک نیروی زمینی ضد داعش را شاید بتوان با بهره‌گیری از مخالفان ملی‌گرای حکومت اسد تشکیل داد. ملی‌گرایان مسلح در حقیقت همزمان با داعش و نیروهای حکومت درگیر نبرد بوده‌اند. «اوباما» خواستار تصویب یک طرح آموزش و تجهیز شد که بر اساس آن حدود شانزده هزار جنگجوی ملی‌گرا در عرض سه سال آموزش می‌بینند تا به جنگ زمینی با داعش بروند و در عین حال با نیروهای حکومت اسد و جنگجویان خارجی که توسط ایران از لبنان و عراق به سوریه فرستاده‌شده‌اند بجنگند. این طرح به تصویب کنگره رسید. متأسفانه احتمال آن نمی‌رود که چنین نیرویی در برابر تهاجم حکومت اسد دوام بیاورد چه برسد به اینکه به شکست داعش کمک کند.
سه کارشناس و ناظر برجسته وضعیت سیاسی و نظامی در سوریه ـ یعنی «فردریک سی هات» از مرکز خاورمیانه رفیق حریری شورای آتلانتیک، دکتر «باسما کدمانی» از برنامه موسوم به اصلاحات عربی، و «جفری وایت» از اندیشکده واشنگتن ـ گردهم آمده‌اند تا طرح جایگزین عملی برای طرح «آموزش و تجهیز» ارائه دهند. این مؤلفان پیشنهاد می‌دهند که نیرویی موسوم به نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه تشکیل شود تا به کمک آن دشمنانی که مانع برقراری ثبات و ایجاد نظم و قانون در سوریه هستند تار و مار شوند. برقراری ثبات و ایجاد نظم و قانون پیش‌شرط‌های قطعی یک فرآیند انتقالی منتهی به حاکمیت مشروع در سوریه هستند. مؤلفان گزارش نیرویی متشکل از سه لشکر (پنجاه هزار پرسنل) را مدنظر دارند که از قابلیت‌های رزمی و غیررزمی مؤثری برخوردار است؛ نیرویی که در نهایت پیرو اوامر یک نهاد فرماندهی ملی سوری است و پذیرای سربازان و افسران میهن‌پرستی است که می‌خواهند به جای خدمت به خاندان اسد در یک نیروی جایگزین خدمت کنند. در حقیقت شکل‌گیری و تجلی چنین نیرویی می‌تواند مبنای مذاکرات بر سر انتقال واقعی قدرت سیاسی قرار گیرد..
■ استفاده از مشاوره عناصر سوری■
صرف‌نظر از اینکه آمریکا طرح «آموزش و تجهیز» را در قالب فعلی به اجرا بگذارد یا اینکه از طرح معنادار تشکیل نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه تبعیت کند باید گفت که نقش سوری‌ها در زمینه راهنمایی و ارائه اطلاعات ضروری و مهم است. هر چیزی که شبیه یک حاکمیت مستعمره‌ای باشد فاقد مشروعیت بوده و نخواهد توانست به جذب اعضای جدید و باانگیزه کمک کند. همچنان که مخالفان سوری (که توسط واشنگتن و دیگران به عنوان نمایندگان مشروع مردم سوریه به رسمیت شناخته می‌شوند) آماده حکومت بر مناطق آزادشده سوریه می‌شوند آمریکا اکنون می‌تواند یک کارگروه مشورتی غیررسمی متشکل از چهره‌های سوری تشکیل دهد تا به فرآیند بررسی دقیق امور، ارسال پیام‌های راهبردی، و دیگر مسائل ارشادی مهم کمک کند. پس از آنکه مناطق مختلف سوریه آزادشده و تحت محافظت قرار گرفتند می‌توان یک دولت آزاد سوری تأسیس نموده و آن را به رسمیت شناخت و بدین ترتیب یک مبنای محکم جهت عضوگیری، آموزش، و تجهیز نیروی ایجاد ثبات در سوریه فراهم ساخت.
■ هیچگونه «راه‌حل نظامی» برای بحران سوریه وجود ندارد■
ایده‌های ارائه‌شده در این گزارش ارزش آن را دارند که به دقت مورد بررسی قرار گرفته و به طور سیستماتیک به اجرا در آیند. ایجاد یک حاکمیت مشروع دوای درد سوریه و ممانعت از فروپاشی کامل این کشور است. داعش را باید به بهره‌گیری از قوای نظامی در هم شکست و حکومت اسد باید متعهد شود که دولت انتقالی که تشکیل آن در ماه ژوئیه ۲۰۱۲ در ژنو مورد بحث قرار گرفت را بپذیرد. شاید هیچگونه «راه‌حل نظامی» برای بحران سوریه وجود نداشته باشد. اما یک راه‌حل سیاسی ـ دیپلماتیک که راه را برای برقراری یک حاکمیت مشروع هموار سازد نمی‌تواند بدون واقعیات نظامی که دیپلماسی را عملی و نتیجه‌بخش می‌سازند امکان‌پذیر شود. گزارش پیش روی مسیر حرکت به سمت جلو را به نحوی عالی به تصویر می‌کشد.
■ عضوگیری، آموزش، تجهیز و استقرار یک نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه■
این گزارش بر برنامه آموزش و تجهیز «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا جهت ادغام شورشیان ملی‌گرای سوری در قالب یک نیروی زمینی سوری و فرستادن این نیرو به جنگ با دولت اسلامی عراق و شام (داعش) تکیه کرده و گزینه بهتری را توصیه می‌کند: عضوگیری، آموزش، تجهیز و استقرار یک نیروی ملی ایجاد ثبات در سوریه که منحصراً متشکل از اتباع سوری است. این نیرو که می‌تواند بدنه اصلی ارتش آتی سوریه را تشکیل دهد مأموریت نظامی‌اش شکست دشمنانی خواهد بود که مانع برقراری ثبات در سوریه و ایجاد یک دولت مشروع و فراگیر در سرتاسر کشور هستند. در حالت ایده‌آل، ایجاد یک نیروی چابک ملی جهت ایجاد ثبات در سوریه که از حمایت نظامی متحدان برخوردار باشد و از یک ستاد فرماندهی ملی سوری تبعیت کند به ایجاد شرایط مورد نیاز جهت برگزاری مذاکرات معنادار بر سر فرآیند گذار سیاسی کمک خواهد کرد. نیروی مذکور از این قابلیت برخوردار خواهد بود که نیاز به نبرد نظامی در سرتاسر کشور را برطرف سازد. با این حال، برای آنکه نیروی ایجاد ثبات از چنین تأثیر مفید و سودمندی برخوردار باشد ضروری است که نیروی مذکور تحت حمایت قرار گیرد تا بتواند تحت هدایت سیاسی سوری‌ها به پیروزی نظامی دست یابد.
■ ایجاد یک منطقه تحت حفاظت در داخل سوریه■
در این گزارش توصیه می‌شود که یک نیروی پیاده‌نظام موتوریزه متشکل از سه لشکر تشکیل شود، نیرویی که مجموعاً دارای حدود پنجاه هزار پرسنل باشد. این بدان معنا نیست که برای ایجاد چنین نیرویی سازوکارهای عضوی گیری حاضر و آماده هستند. این امر همچنین بدان معنا نیست که یک نیروی پنجاه هزار نفری ـ حتی نیرویی که از حمایت هوایی متحدان برخوردار باشد ـ قادر خواهد بود بر نیروهایی که در حال حاضر مشغول ویران کردن سوریه هستند غلبه کند، نیروهایی که در رأسشان داعش و حکومت بشار اسد قرار دارند. برنامه‌ریزی جهت جذب پنجاه هزار نیرو مستلزم آن است که ایجاد یک منطقه تحت حفاظت در داخل سوریه مدنظر قرار گیرد. در این منطقه حفاظت‌شده می‌توان به طور مستقیم به واحدهای ملی‌گرا و آن گروه از جمعیت مذکر سوری دسترسی پیدا کرد که پیشاپیش در قالب خدمت سربازی آموزش‌های نظامی را فراگرفته‌اند. تحقق یک نیروی پنجاه هزار نفری و حتی بیشتر مستلزم آن است که رسالت سیاسی نیروی ثبات ـ یعنی رسالت مبتنی بر ملی‌گرایی، صلح، ثبات، فراگیری، حاکمیت قانون، آشتی، و بازسازی کشور ـ افسران و سربازانی را جذب خود کند که در حال حاضر در ارتش بشار اسد خدمت می‌کنند و همچنین بر جنگجویان جوانی تأثیر بگذارد که نه به خاطر ایدئولوژی بلکه به خاطر وعده‌های مادی جذب سازمان‌های جهادی شده‌اند.
■ این نیرو باید از یک ستاد فرماندهی ملی سوری تبعیت کند■
نیرویی که در این گزارش شرح آن می‌آید از قابلیت‌های چشمگیر نظامی و غیرنظامی و همچنین توان رزمی بالا برخوردار خواهد بود. در حقیقت محافظت از غیرنظامیان که در تاکتیک‌های سبوعانه حکومت اسد و داعش جایی ندارد یکی از رسالت‌های عمده نیروی ایجاد ثبات خواهد بود و این امر مستلزم تعلیم و آموزش همه سطوح نیروی پیشنهادی است. با این حال، این نیرو در نهایت نیرویی خواهد بود که در راستای کسب پیروزی نظامی آرایش می‌یابد.
نیروی ایجاد ثبات در نهایت باید فراتر از یک نیروی سوری صرف باشد. این نیرو باید از یک ستاد فرماندهی ملی سوری تبعیت کند که جهت‌گیری سیاسی و راهبردی را مشخص می‌سازد. چنین چیزی البته دردسرآفرین خواهد بود. در ماه دسامبر ۲۰۱۲ آمریکا و دیگر کشورها ائتلاف ملی سوریه را به عنوان نماینده مشروع مردم سوریه به رسمیت شناختند. اما رویکرد آمریکا در قبال ائتلاف ملی سوریه باعث شد تا بازیگران منطقه‌ای در این ائتلاف تفرقه ایجاد کرده و آن را به جناح‌های ناکارآمد و رقیب تبدیل کنند. حمایت نصف ه نیمه آمریکا از مخالفان سوری و عدم حمایت این کشور از ایجاد یک حاکمیت میانه‌رو سوری در مناطق محافظت‌شده باعث شد تا ائتلاف ملی سوریه و دولت موقت وابسته به آن تنها و سرخورده در تبعید باقی بمانند و در آنجا قربانی نقشه‌های شوم بازیگران منطقه‌ای شوند.
■ مخالفان سوری در وضعیتی نیستند که یک ستاد فرماندهی ملی را تشکیل دهند■
مخالفان سوری اکنون در وضعیتی نیستند که یک ستاد فرماندهی ملی را تشکیل دهند. با این وجود، کسانی که نیروی ایجاد ثبات را به وجود خواهند آورد ـ یا حتی کسانی که با مفهوم فعلی آموزش و تجهیز همسو هستند ـ نیازمند کسب اطلاعات منسجم‌تر و معقول‌تر درباره سوریه هستند. نیروی تشکیل شده، چه نیروی ایجاد ثبات و چه یک نیروی کوچک‌تر، برای آنکه از مشروعیت برخوردار شود نیازمند هویت سوری و دستورالعمل‌های سوری است. اگرچه داوطلبان سوری عضویت در نیروی جدید بی‌شک شاید در قالب یک نیروی شبه‌نظامی خارجی در راستای منافع خارجیان جنگیده باشند، اما فرآیند تشکیل این نیرو حول محور مسائل مرتبط با انگیزه، روحیه، وفاداری، و اعتمادپذیری خواهد بود.
تا وقتی که یک ستاد فرماندهی ملی، شاید در قالب ایجاد دولت در یک منطقه حفاظت‌شده در داخل سوریه، شکل نگرفته است گزارش پیش روی قویاً توصیه می‌کند که یک کارگروه مشورتی سوری غیررسمی و موقت ایجاد شود تا به اجرا کنندگان طرح آموزش و تجهیز مشاوره دهد و ارتباط میان اجرا کنندگان طرح و سوری‌ها را در سطوح مختلف سهولت بخشد. مقامات دولت آمریکا به لطف برخورداری از یک تجربه چهارساله می‌توانند به آسانی ده‌ها سوری را شناسایی کنند که قادرند هوشمندانه عمل کرده و شکاف میان مخالفانِ به زحمت افتاده سوری و ستاد فرماندهی ملی را پر کنند، ستادی که قبل از شکل‌گیری کامل نیروی ایجاد ثبات از طریق دیپلماسی فعالانه، تعاملی و کارآمد آمریکا ایجاد خواهد شد.
■ آمریکا خود را برای یک کشمکش سخت و طولانی در سوریه آماده کند■
این گزارش قویاً توصیه می‌کند که آمریکا خود را از لحاظ دیپلماتیک برای یک کشمکش سخت و طولانی در سوریه آماده کند. حمله آمریکا به سوریه و تصرف این کشور به هیچوجه مطرح نیست: چنین استدلالی با این وجود همواره توسط مردان پوشالی مطرح شده است.
اما امیدواری مبنی دریافت امداد غیبی از طرف روسیه یا فرستاده ویژه سازمان ملل نیز واقع‌گرایانه نیست. ایجاد تنفر در میان مردم، بی‌ثباتی منطقه، و تهدید تروریسم در سطح جهانی از جمله پیامدهای مشترک اقدامات حکومت اسد و داعش بوده‌اند. جایگزینی این دو روی سکه جنایت با یک حاکمیت مشروع و فراگیر وظیفه خود سوری‌هاست. آمریکا و هم‌پیمانان و شرکا نیز می‌توانند به این امر کمک کنند.
■ فشار بر متحدان سوریه■
ایجاد، استقرار و حمایت از نیروی ایجاد ثبات از دیدگاه این گزارش در راستای ایجاد شرایط لازم جهت شکست داعش، سرنگونی حکومت قومی ـ قبیله‌ای سوریه که تاکتیک‌هایش سوریه راه به پناهگاه خلیفه‌های قلابی تبدیل کرده، و ایجاد فرصتی برای سوری‌ها جهت حکومت بر خود و برقراری حاکمیت قانون لازم و ضروری است. برخلاف برنامه موسوم به آموزش و تجهیز، تشکیل نیروی ایجاد ثبات می‌تواند باعث ایجاد یک تغییر چشمگیر در میدان نبرد شده و شاید شرکای کلیدی نظیر ایران، روسیه، و حکومت اسد را متقاعد سازد که مذاکرات معنادار بر سر فرآیند گذار سیاسی یک گزینه جذاب برای همه است.
منبع: اشراف
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
