هنر گیوه‌کشی در کردستان

به گزارش بولتن نیوز، گیوه پای پوشی قدیمی است که روزگاری، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می‌گرفت اما در سال‌های اخیر به سبب رواج کفش ماشینی و جایگزین شدن آن به جای پای افزارهای قدیمی در اکثر مناطق ایران رونق و اعتبار دیرین را از دست داده است.

صنعت‌گران شاغل نیز به‌علت کمی درآمد و کاهش تقاضا در این رشته به مشاغل دیگر رو آورده‌اند، اما زیبائی و تنوع و طرح‌های متعدد گیوه آنچنان است که هنوز هم متقاضیان فراوانی دارد و از استقبال قابل توجهی در فصول بهار و تابستان برخوردار است.

استان کردستان یکی از استان‌های منحصر به‌فرد کشور در مقوله‌ی جاذبه‌های فرهنگی است، چون در این استان برخلاف سایر مناطق کشور هنوز عوامل فرهنگی و تاریخی در زندگی مردم جاری است و با وجود پیشرفت‌های روزافزون صنعت و هجوم فرهنگ‌های بیگانه خوشبختانه فرهنگ بومی منطقه به‌علت داشتن ریشه‌های عمیق و باستانی، پویاتر از گذشته به حیات خود ادامه می‌دهد.

سادگی‌ ابزار کار و در دسترس‌ بودن‌ مواد اولیه‌ برای‌ تولید آن‌ هم‌چنین‌ وجود نیروی کار در دسترس‌، موجب‌ رواج‌ پیشه‌ گیوه‌کشی‌ در کردستان‌ به‌ویژه‌ در ناحیه‌ اورامانات‌ شده‌ است‌.

مراکز عمده‌ تولید گیوه‌ در کردستان‌، آبادی‌ اورامانات‌ و هجیج‌ است‌ و در قصبه‌ نودشه‌، گیوه‌کشی‌ از مشاغل‌ عمده‌ مردمان‌ محسوب‌ می‌شود.

وجود نیروی کار در دسترس‌، موجب‌ رواج‌ پیشه‌ گیوه‌کشی‌ در کردستان‌ به‌ویژه‌ در ناحیه‌ اورامانات‌ شده‌ است‌.

گیوه ‌نوعی‌ پای افزار است‌ که‌ رویه‌ آن را از ریسمان و نخ‌ پرگ یعنی ریسمان‌های پنبه‌ای بافته و زیر یا ‌ته آن را گاه از چرم و غالباً از لته‌ای به هم فشرده‌ و درهم‌ کشیده می‌سازند.

در تولید گیوه یا کلاش‌ سه‌ نوع‌ کار انجام‌ می‌شود، کار خانگی‌ که‌ شامل‌ بافت‌ رویه‌ گیوه‌ است‌ و به‌وسیله‌ زنان‌ و مردان‌ در اوقات‌ فراغت‌ انجام‌ می‌شود، کار کارگاهی‌ که‌ مربوط‌ به‌ ساختن‌ کف‌ و تخت‌ گیوه‌ و دوخت‌ رویه‌ به‌ آن‌ است‌ و مرحله‌ اتصال‌ رویه‌ و تخت‌ گیوه‌ که‌ آن‌ را «پرگامارونی» می‌نامند.

بخشی از مواد مورد مصرف گیوه‌بافان در محل و بخشی دیگر از نقاط دیگر تهیه می‌شود، پوست‌ گاو، پیه، نری گاو و نخ‌ تابیده از جمله موادی هستند که در محل تهیه می‌شود.

رنگ‌، پارچه‌ نازک‌ نخی، کتیرا و نخ‌ تابیده(قرقره) برای گیوه‌های تخت زیره‌ای‌ و برای گیوه‌های طرح جدید(تخت چرمی‌ و پلاستیکی) میخ پوست‌ دباغی‌ شده، پاشنه‌های لاستیکی، کف‌های لاستیکی، چسب، پوست‌، نری گاو، پارچه‌ نخی و موی بز از خارج از منطقه تهیه می‌شود.

کار گیوه‌کشی اغلب در دو مرحله کارگاهی‌ و خانگی انجام می‌شود، کارهای مربوط به‌ تخت‌گیوه که‌ کاری‌ مردانه‌ است‌ معمولاً در کارگاه و یا مغازه‌ها با ابزار گوناگون انجام می‌شود.

در ‌مناطق شهری کارهای مربوط به‌ رویه‌ گیوه توسط‌ زنان و در خانه‌ها انجام می‌شود، این‌ کار در ‌روستاها هم‌ به‌ دست‌ زنان و هم‌ به‌ دست‌ مردان در خانه، قهوه‌خانه‌ و اماکن‌ عمومی‌ در ایام ‌فراغت‌ انجام می‌شود.