مسیر سیاسی ترکیه تحت رهبری داوود اوغلو

گروه بین الملل، "احمد داوود اوغلو که اکنون نخست وزیر ترکیه است، سال‌ها در مقام وزیر امور خارجه دولت اردوغان تلاش کرد تا با کشورهای خاورمیانه روابطی دوستانه برقرار کند اما این رویکرد داوود اوغلو با فرارسیدن قیام‌های بهار عربی در سال 2010 چرخشی 180 درجه‌ای پیدا کرد."

به گزارش بولتن نیوز، پایگاه کریستین ساینس مانیتور در تحلیلی درباره نقش احمد داوود اوغلو در سیاست خارجه دولت اردوغان می‌نویسد:

«در هشت سال نخست روی کار بودن حزب عدالت و توسعه متعلق به رجب طیب اردوغان در ترکیه به نظر می‌رسید این کشور با اطمینان قصد برقراری روابط نزدیک‌تر هم با شرق و هم با غرب را دارد.

در سال 2005، سه سال پس از حاکم شدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه، این کشور وضعیت کاندیدای پیوستن به اتحادیه اروپا را به دست آورد. این کشور همزمان مشغول برقرار کردن روابط قدرتمندتر با کشورهای خاورمیانه و آفریقا بود؛ کشورهایی که دولتهای قبلی ترکیه چندان اعتنایی به آن‌ها نداشتند.

فلسفه آنکارا داشتن "مشکل صفر با همسایگان" بود. در این راستا ترکیه می‌خواست حتی با رقبای سنتی خود نظیر بشار اسد، رییس جمهوری سوریه روابط دوستانه برقرار کند. پس از شکوفا شدن اقتصاد ترکیه در دوره اردوغان، تجارت این کشور با خاورمیانه از حجم کلی شش درصد در سال 2002 به 16 درصد در سال 2010 رسید و از مبلغ 3.9 میلیارد دلار به 23.6 میلیارد دلار افزایش یافت.

معمار این سیاست خارجی جامع دولت اردوغان، احمد داوود اوغلو بود. وی که ابتدا به عنوان مشاور ویژه اردوغان کار خود را آغاز کرد، از سال 2009 تا زمان رسیدن به نخست وزیری در ماه اوت سال گذشته میلادی، وزیر امور خارجه ترکیه بود.

داوود اوغلو، استاد سابق روابط بین‌الملل در دانشگاه مرمره استانبول است و مطالب زیادی درباره امور خارجه نوشته است. به رغم آن‌که او در دولت اردوغان این نوع از عملگرایی را نشان داد، اما در مطالبی که او پیش‌تر به عنوان استاد دانشگاه منتشر کرده، یک ایدئولوژی کاملا مخالف با وضعیت امور منطقه را پیشنهاد داده است.

وی استدلال کرده بود که ترکیه باید از همگرایی عمیق‌تر با غرب اجتناب کند و به جای آن رهبر جهان اسلام شود. از نظر داوود اوغلو، حکومت‌های ملی‌گرای عرب و کشورهای پادشاهی حوزه خلیج فارس در خاورمیانه به علت فقدان مشروعیت محکوم به شکست هستند.

داوود اوغلو توضیح داده بود که جانشینان طبیعی این حکومت‌ها جنبش‌های اخوان‌المسلمین هستند که حزب عدالت و توسعه روابطی دیرینه با آن‌ها داشته است.

بهلول اوزکان، یکی از دانشجویان سابق داوود اوغلو که اکنون استادیار دانشگاه مرمره است، اظهار کرد:‌ داوود اوغلو می‌خواهد ترکیه رهبر خاورمیانه باشد. او می‌خواهد کشورهای اسلامی از مراکش گرفته تا ترکیه را تحت یک هویت اسلامی متحد کند.

اوزکان گفت: تعامل حزب عدالت و توسعه با حکومت‌هایی نظیر حکومت بشار اسد در سوریه بر مبنای الگوی موسوم به "اوست پولتیک"، دکترین رهبران آلمان غربی پیش از سقوط دیوار برلین بوده است. آلمان غربی براساس این دکترین سعی در تعامل با همتای شرقی خود داشت زیرا معتقد بود که روابط اقتصادی نهایتا تاثیر بیشتری در تضعیف کمونیسم به نسبت منزوی ساختن خواهند داشت.

داوود اوغلو و اردوغان به دنبال قیام‌های بهار عربی در اواخر سال 2010 اعتقاد پیدا کردند که زمان فروریزی دیوار برلین آن‌ها نیز فرا رسیده است. آنها شروع به حمایت قاطعانه از جنبش‌های مرتبط با اخوان‌المسلمین در کشورهای سوریه، مصر، لیبی و تونس کردند.

اوزکان خاطرنشان کرد: هنگامی که حسنی مبارک، دیکتاتور مخلوع مصر سقوط کرد، داوود اوغلو نتیجه گرفت که اکنون زمان تغییر دادن رویکرد ترکیه فرا رسیده و سیاست عملگرایانه مشکل صفر با همسایگان توسط دولت ترکیه متوقف شد.

وی گفت: ترکیه چرخشی 180 درجه‌ای پیدا کرد و شروع به اعمال یک سیاست خارجی کاملا ایدئولوژیک کرد. »