محمد بدیر تحلیلگر لبنانی در روزنامه الاخبار نوشت که نتانیاهو قبل از عزیمت به آمریکا سخنرانی خود در برابر کنگره را "مهم و سرنوشتساز و حتی تاریخی" توصیف کرد. چندی پیش به در مورد دیدگاه های خود در زمینه اهمیت این سخنرانی گفت که کنگره آمریکا را آخرین پناهگاه رژیم اسرائیل برای ممانعت از امضای توافق بد با ایران در زمینه برنامه هستهای این کشور می داند. نتانیاهو اصرار دارد که با وجود هزینههای سیاسی گستردهای که این مأموریت با آن مواجه است به این آخرین قلعه پناه ببرد.
در داخل اسرائیل تقریباً تمامی رؤسای احزاب با سخنرانی که نتانیاهو قرار است به نمایندگی از تمامی اسرائیلیها و ملت یهودی در برابر کنگره انجام دهد، مخالفت کردهاند. همچنین بیش از 180 مسئول امنیتی سابق دو روز پیش اعلام کردند که این سخنرانی بازدارندگی اسرائیل و ائتلاف استراتژیک این کشور با آمریکا را از بین خواهد برد. باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به صورتی استثنایی و صریح به این سخنرانی اعتراض کرده و محافل کاخ سفید آن را تجاوزی آشکار و وقیحانه در امور سیاسی داخلی آمریکا نامیدهاند. مشاور امنیت ملی آمریکا نیز معتقد است که این سخنرانی تاثیرات ویرانگری بر روابط واشنگتن و تل آویو خواهد داشت.
جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا که بر اساس موقعیت خود رئیس مجلس سنای این کشور نیز به شمار میرود، یک سفر خارجی برای خود ترتیب داده تا در سخنرانی نتانیاهو حضور نداشته باشد، این در حالی است که دهها تن از اعضای دموکرات در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا این سخنرانی را تحریم کردهاند. گفته میشود که این اتفاق مشاجره بین "ران درمر" سفیر اسرائیل در واشنگتن با "جان بینر" رئیس مجلس نمایندگان آمریکا ایجاد کرده است، همان کسی که اخیراً اعتراف کرد که بدون مشورت با ساختار دموکراتها در داخل کنگره آمریکا از نتانیاهو برای سخنرانی دعوت کرده است.
به طور خلاصه می توان گفت سخنرانی امروز نتانیاهو شکستن تمامی قواعد بازی موجود بین واشنگتن و تلآویو به شمار می رود. نخست وزیر رژیم اسرائیل تمامی پروتکل های رعایت شده بین دو طرف را نقض میکند و باعث اختلاف و چالش بین تل آویو و کاخ سفید و ایجاد بحرانی خطرناک وعمیق با آن می شود. شکافهای زیادی در عرصه سیاست داخلی آمریکا به وجود آمده و یهودیان این کشور و سازمانهای یهودی در اوضاع سختی قرار گرفتند، اما با تمام این احوال این سؤال مطرح است که چرا نتانیاهو تمام این دلایل را برای عقب نشینی از سخنرانی خود کافی نمیداند؟ پاسخ این است که نتانیاهو به اسرائیلیها تعهد داده است که: وظیفه من بهعنوان نخست وزیر این است که هر اقدامی را برای ممانعت از امضای توافق خطرناک که به ایران اجازه میدهد طی چند سال، قدرت تولید دهها بمب هستهای را به دست آورد، انجام دهم. نتانیاهو میگوید که سخنرانی در برابر کنگره و هزینهها و ضررهای مترتب بر آن را با وجود اطلاع پیشین از آنها به همین علت انجام خواهد داد، حال سوال این است که فواید این "فداکاری" استثنایی چیست؟
بر اساس اعلام نتانیاهو، وی به دنبال آن است که اکثریت مطلقی در کنگره برای مخالفت با توافق با ایران ایجاد کند که دو سوم اعضای آن را شامل شود و آن ها بتوانند تصمیمات ریاست جمهوری در مورد توقف اعمال تحریمهای بیشتر در تهران را وتو کنند، اقدامی که قطعاً باعث انفجار در روند مذاکرات خواهد شد. البته ارزیابی های ناظران نشان میدهد که احتمال تأثیر گذاری سخنرانی نتانیاهو در این روند تقریباً صفر است. سخنان نتانیاهو از قبل مشخص است و موضوع تازهای نخواهد داشت. حتی جزئیات این سخنان نیز که نزدیکان نتانیاهو مدعی هستند مسائلی را در مورد توافق با جمهوری اسلامی مطرح خواهد کرد، برای همه واضح است. بنابراین سخنان نتانیاهو وزنی معادل سخنان مارتین لوترکینگ یا سخنرانی گیتسبرگ آبراهام لینکولن یا سخنرانی آزادی های چهارگانه فرانکلین روزولت را نخواهد داشت. بنابراین به احتمال فراوان سخنرانی امروز نتانیاهو در کنگره، خط و نشان کشیدن دیگری بر ضد ایران است. وی با وقاحت تلاش خواهد کرد که از طریق این سخنرانی سیاست های مشخصی را به رئیس جمهور آمریکا تحمیل کنند، اتفاقی که بنا به تحلیل ناظران تأثیر معکوس خواهد داشت، چرا که فرصت دستیابی به اکثریت مورد نظر نتانیاهو در کنگره بسیار کم است و تأیید چنین سخنانی قطعاً میتواند اقدامی تحریک آمیز نه تنها بر ضد رئیس جمهور بلکه بر ضد تمامی ساختار کاخ سفید باشد.
قطعاً نتانیاهو از سخنرانی خود انگیزههای انتخاباتی دارد، چرا که تنها 2 هفته به برگزاری انتخابات عمومی در اسرائیل باقی مانده است و وی سعی سریع خواهد کرد در این زمینه از آن بهره برداری کند. نتانیاهو میخواهد خود را یک رهبر اسرائیلی بداند که دنیا و حتی مهمترین هم پیمان استراتژیک خود را به چالش میکشد تا خطر موجودیتی که توافق غربی- ایرانی برای امنیت اسرائیل دارد را مورد توجه و هشدار قرار دهند. مهمتر از همه اینکه سخنرانی نتانیاهو از تلاش مفتضحانهای برای سرپوش گذاشتن بر شکست وی در انجام مأموریتی تلقی میشود که وی یک بار آن را مأموریت حیاتی خوانده است، این مأموریت جلوگیری از دستیابی تهران به توانمندیهای هستهای است. وی در سخنان ناامیدانه خود تلاش خواهد کرد تا این حقیقت را مخفی نگه دارد که بازی را در تقابل با تهران باخته است، وی میخواهد افکار عمومی دنیا را از بازخواست در مورد این شکست منحرف سازد. او در این راستا در طول سالهای متمادی به گزینههای نظامی در مقابله با پروژه هستهای ایران اشاره کرده و میلیاردها دلار برای آماده سازی این گزینه به ضرر هزینههای اجتماعی موجود در بندهای بودجه اسرائیل پرداخت کرده است. وی بارها نفس دنیا را در سینه حبس کرده و این اقداماتش نقش تأثیرگذاری در مجبور کردن غرب به اتخاذ سیاستهای جدی بر ضد تهران بین سالهای 2010 تا 2013 داشته است. نکته مهم این است که نتانیاهو در اسرائیل در سال 2009 به قدرت رسید و بنا بر ارزیابیهایی اطلاعاتی این رژیم ، ایران در آن زمان 5 سال با تولید بمب هستهای فاصله داشت، اما امروز 6 سال پس از آن روزگار، وی در همان موقعیت اولیه قرار دارد و به آمریکا سفر میکند، این در حالی است که ایران در آستانه تبدیل شدن به یک دولت هستهای قرار دارد و اگر تصمیم به ساخت بمب هستهای بگیرد، فن آوری کامل آن را در اختیار دارد. این همان چیزی بود که گزارش کمیته خدمات مسلحانه در مجلس سنای آمریکا چند روز پیش بر آن تأکید کرد.
تمامی این اتفاقات در دوران مسئولیت نتانیاهو رخ داده و گزینههای وی برای توقف پروژه هستهای ایران از کوبیدن بر طبل جنگ گرفته تا توسل به سخنرانی ناامیدانه در برابر قانونگذاران آمریکایی جهت قانع کردن آنها به اعتراض به توافق هستهای ناکارآمد جلوه میکند و در واقع اذعان به موقعیت هستهای جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود. در این راستا نتانیاهو موفق شده برنامه هستهای ایران را از یک مشکل غربی – ایرانی و به ویژه آمریکایی- ایرانی به مشکلی اسرائیلی – ایرانی یا مشکلی اسرائیلی - آمریکایی تبدیل کند.
به نظر میرسد تلاش های نتانیاهو در توسل به واشنگتن جهت به تعطیلی کشاندن توافق با تهران مانند کسی است که میخواهد از پلی عبور کند که پیشتر با اصرار و تصمیم گیری خود آن را سوزانده است، وی ورود به مذاکرات جدی با فلسطینیها حتی با عنوان معامله ضمنی پیشنهاد شده در دوره اول نخست وزیری اش را رد کرد، این در حالی است که آمریکا در آن زمان آماده بود در مقابل عقبنشینی هایی از سوی تلآویو در زمینه حل موضوع فلسطین، مطالباتی این رژیم درباره برنامه هستهای ایران را تأمین کند، اما نتانیاهو در برابر چشمان افکار عمومی دنیا به ادامه شهرک سازی اصرار ورزید و 2 جنگ بر ضد نوار غزه آغاز کرد. وی اروپاییها را مسخره کرد و آمریکا را به چالش کشید ، اما الان بار دیگر به واشنگتن رفته تا نسبت به نادیده گرفته شدن خطرات امنیتی بر ضد اسرائیل از سوی جهان شکایت کند. به احتمال فراوان سخنرانی امروز نتانیاهو آخرین دفاعیات یک وکیل شکست خورده در برابر دادگاه قبل از صدور حکم نهایی محکومیت اسرائیل یا تبرئه رقیبش یعنی ایران به شمار میرود.