نخست اینکه، ایران و آمریکا میخواهند در نهایت به چه چیزهایی برسند؟
آمریکا می خواهد مطمئن شود که برنامه هستهای ایران، تنها برای اهداف صلح آمیز و غیر نظامی است، با ضمانتهای کافی و نظارتی که مانع از تولید سوخت هستهای در سطح بالا برای تولید بمب اتمی شود. ایران اعلام کرده است که می خواهد سوخت هستهای مورد نیازش را برای اهداف دارویی، علمی و تولید انرژی، در داخل تولید کند. ایران اعلام کرده است که محدودیتهای خاص را در برنامه تولید سوخت هستهای می پذیرد به شرطی که حق حاکمیت آن را مورد توجه قرار دهد و در مقابل تحریمهای بینالمللی علیه تهران، لغو شود.
دوم، مهمترین موانع برای دستیابی به یک توافق چیست؟
ایران می خواهد یک برنامه غنی سازی اورانیوم در مقیاس صنعتی با 190 هزار دستگاه سانتریفیوژ داشته باشد. آمریکا می خواهد تعداد کنونی سانتریفیوژها که 19 هزار دستگاه است و 10 هزار دستگاه آن در حال فعالیت است، به کمتر از 5 هزار دستگاه کاهش یابد.
دو طرف همچنین بر سر مدت اجرای توافقنامه جامع نیز اختلاف نظر دارند، زمانی که همه تحریمها لغو شود و اینکه آیا پس از آن ایران آزاد خواهد بود تا ماشین آلات بیشتری را برای تولید سوخت، نصب کند یا نه. ایران اعلام کرده است که توافقنامه باید کمتر از 10 سال طول بکشد، در حالی که دولت اوباما این زمان را 20 سال اعلام کرده است. ایران خواستار آن است که اکثر تحریمها به سرعت لغو شود ولی آمریکا خواستار آن است که اکثر تحریمها زمانی که اعتبار این توافقنامه به پایان می رسد، لغو شود.
سوم، چرا نتانیاهو تا این حد مخالف شکل گیری توافقنامه است؟
اوباما قول داده است تا مانع دستیابی ایران به سلاح های هستهای شود. ولی وی قصد دارد تا به ایران اجازه دهد تا سوخت هستهای مورد نیاز خود را از طریق روندی که میتواند برای اهداف نظامی یا غیر نظامی، مورد استفاده قرار گیرد، تولید کند. نتانیاهو، دستیابی ایران به سلاح هستهای را تهدیدی علیه موجودیت اسرائیل می داند، بنابر این نگران آن است که هر توافقی به ایران اجازه دهد تا سوخت هسته ای را تولید کند و این مساله ایران را قادر خواهد کرد تا برنامه مخفی سلاح هستهای خود را دنبال کند.
چهارم، دستاوردهای توافق احتمالی چه خواهد بود؟
ایران، آمریکا و 5 قدرت جهانی شامل انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه، ظاهرا قصد دارند تا بر سر تعداد سانتریفیوژهایی که ایران می تواند از آنها بهره برداری کند، به توافق برسند و همچنین قصد دارند بر سر طراحی مجدد رآکتور آب سنگین اراک توافق کنند تا این رآکتور، پلوتونیوم کمتری تولید کند. آنها همچنین ظاهرا قصد دارند بر سر بازرسیهای سرزده که امکان دسترسی به تاسیسات هسته ای ایران را فراهم می کند، به توافق برسند تا بازرسان بین المللی نسبت به صلح آمیز باقی ماندن برنامه هستهای ایران، مطمئن شوند. این توافقنامه احتمالا 10 تا 20 سال طول خواهد کشید. برخی تحریم ها به سرعت لغو خواهد شد و برخی دیگر بعدا لغو میشود.
پنجم، کنگره چه نقشی بازی میکند؟
دموکرات های کنگره به اوباما تا 24 مارس فرصت دادهاند تا با ایران به یک توافق اصولی دست یابد. در آن نقطه، آنها به همکاران جمهوریخواه خود برای در نظر گرفتن تحریمهای بیشتر علیه ایران، خواهند پیوست. کسانی که از اعمال تحریمهای شدیدتر حمایت می کنند بر این باورند که این تحریمها برای مجبور کردن ایران به یک پیمان مورد توافق، لازم است ولی اوباما بر این باور است که تحریمهای بیشتر به مذاکرات ضربه خواهد زد. اوباما از کنگره خواسته است تا اعمال تحریمهای جدید را به پس از ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی به توافق جامع در ماه ژوئن، موکول کنند. بسیاری از نمایندگان کنگره که در تسلط جمهوریخواهان است، خواستار آن هستند که کنگره نیز بتواند نظر نهایی را در خصوص هر گونه توافقی با ایران بدهد. لغو بسیاری از تحریمها نیاز به رای کنگره آمریکا دارد.