آیا ترکیه خواهان تجزیه سوریه است؟

گروه بین الملل، ارتش ترکیه توانست با هماهنگی واحدهای حفاظت مردمی کرد (YPG) سربازان خود را با موفقیت از مقبره سلیمان شاه در سوریه خارج کند. این عملیات بحث های فراوانی را در ترکیه برانگیخته است. خیلی ها در رسانه های اجتماعی تخلیه سربازان ترک و انتقال مقبره به مکانی امن تر را ستودند، اما دیگران آن را نشانه دیگری از ضعف ترکها در سوریه دانستند. بعضی ها می پرسیدند: «چگونه ترکیه ای که نیاز به چنین عملیات بزرگی برای تخلیه سربازان خود داشت، می تواند نقشی موثر در سوریه بازی کند؟» البته، بعضی ها از هماهنگی آشکار با «واحدهای حفاظت مردمی» کرد ناراحت بودند، امری که از دید آنها به مثابه به رسمیت شناختن تلویحی حرکت کردها به سمت ایجاد یک دولت خودمختار در شمال سوریه است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، ماموریت نیروهای ویژه ارتش ترکیه در حفاظت از مقبره سلیمان شاه در سوریه دو روز پیش خاتمه یافت، زمانی که این نیروها توسط یک واحد ارتش ترکیه که شبانه وارد سوریه شده بود تخلیه شدند.

افکار عمومی ترکیه زمانی از این عملیات آگاه شد که نخست وزیر داووداوغلو، به همراه ژنرال نزهت اوزل و وزیر دفاع عصمت ییلماز اعلام کردند که با افزایش درگیری ها در حومه مقبره و افزایش تهدیدات ناشی از داعش، ترکیه باید اقداماتی مطابق با قوانین بین المللی انجام می داد.

داووداوغلو گفت: «عملیات تخلیه حدود سال 9 شب گذشته (21 فوریه) انجام شد. نیروهای ما از دو مسیر از مرز عبور کردند. یک دسته از نیروها به پاسگاه مقبره سلیمان شاه (در 33 کیلومتری مرز ترکیه) رفتند و دسته دیگر به منطقه اشمه در سوریه رفتند تا کنترل بخشی از زمین ها را در دست گیرند و پرچم ما را بر آنجا افراشتند. تمام این اقدامات از ستاد مشترک ارتش با حضور من هدایت شد. ما با 39 تانک، 57 خودروی زرهی و 572 نیرو وارد سوریه شدیم. واحد ما ساعت 12 :30 دقیقه نیمه شب به پاسگاه مقبره شاه سلیمان رسید. در آنحا یک مراسم مذهبی برای قبرها انجام شد. هرچیزی که ارزش معنوی داشت از آنجا برداشته شد و آخرین سرباز ما ساعت 4:45 دقیقه صبح آنجا را ترک کرد. پرچم ما از مقبره برداشته شد.»

مکان سابق مقبره سلیمان شاه

داووداوغلو یادآور شد که این مقبره که دوبار در سال 1939 و 1975 منتقل شده است، اکنون به منطقه اشمه، که دیگر جزو قلمرو ترکیه محسوب می شود منتقل خواهد شد. اشمه حدود 200 متر از مرز ترکیه فاصله دارد، نزدیک شهر ترکی سوروک. این منطقه تحت کنترل حزب اتحاد دمکراتیک کرد (PYD) است که روابط متغیری با ترکیه داشته است. اکنون امنیت این منطقه جدید به طور مشترک به همراه کردهای سوریه تامین می شود. داووداوغلو گفت: «ما از هیچ کشوری اجازه نگرفتیم و نیروهای ائتلاف را بعد از شروع عملیات، از آن مطلع ساختیم.»

یک مقام امنیتی ارشد که می خواست ناشناس باقی بماند می گوید: «این تصمیمی صحیح بود، اما از لحاظ سیاسی دیرهنگام بود. تنها یکی از نفرات در این عملیات موفق بر اثر حادثه ای کشته شد.» وی افزود: «ما می دانستیم که در روزهای اخیر تحرکات و هراس افکنی های داعش در حومه مقبره افزایش یافته است. برای مثال در روزهای گذشته برق مقبره قطع شده بود. سپس آنها سربازان را تهدیدکرده بودند که پرچم ترکیه را پایین بکشند. ما می دانستیم که آنها خیلی به مقبره نزدیک شده اند، چون این مکان تحت حفاظت دائمی قرار داشت.»

یکی از مقامات نظامی دیگر گفت که در روزهای اخیر، افزایش اشاره ها به مقبره و سربازان ترک حاضر در آنجا در رسانه ها باعث افزایش حساسیت ترکیه به این مساله شده بود و مسئولان کشور نگران شده بودند.

اعضای ارتش ترکیه در حال نصب پرچم ترکیه در منطقه اشمه سوریه

این واحد ارتش ترکیه از طریق شهر کردی کوبانی وارد سوریه شده بود. براساس گزارشها واحدهای حفاظت مردمی (YPG) کرد به تامین امنیت مسیر نیروهای ترک پرداختند، هرچند این مساله به صورت رسمی اعلام نشده است.

براساس گفته حسیپ کاپلان، معاون حزب دموکراسی خلق (HDP) طرفدار کردها، این خیلی جالب است که نیروهای امنیتی ترک، بعد از 30 سال مبارزه با کردها، برای نخستین بار به همراه آنها وارد یک عملیات نظامی مشترک شدند. کاپلان گفت: «این می تواند نقطه عطفی باشد که نشاندهنده نقشی است که نیروهای کرد می توانند در تامین امنیت مرزهای ترکیه ایفا کنند.»

ظاهرا علاوه بر نیروهای ترک حاضر در مقبره، سه تابوت سنگی شامل بقایای سلیمان شاه و دو نگهبان وی و دیگر اشیای تاریخی نیز از آنجا برده شده اند. ساختمان تخریب شد تا داعش نتواند برای تبلیغات خود از آن استفاده کند. یک قطعه زمین 10 جریبی در اشمه، جایی که مقبره در آن قرار داده خواهد شد، از یک کرد سوری خریداری شده است. شایعاتی در آنکارا وجود دارند که مقامات PYD به پیدا کردن این زمین و مذاکره برای خرید آن کمک کرده اند.

واحد های ارتش در حال بازگشت به ترکیه

درون ترکیه که هم اکنون نیز به شدت دو قطبی شده است، در مورد این عملیات اختلافاتی وجود داشت. خیلی ها در رسانه های اجتماعی تخلیه سربازان ترک و انتقال مقبره به مکانی امن تر را ستودند، اما دیگران آن را نشانه دیگری از ضعف ترکها در سوریه دانستند. بعضی ها می پرسیدند: «چگونه ترکیه ای که نیاز به چنین عملیات بزرگی برای تخلیه سربازان خود داشت، می تواند نقشی موثر در سوریه بازی کند؟» البته، بعضی ها از هماهنگی آشکار با PYD ناراحت بودند، امری که از دید آنها به مثابه به رسمیت شناختن تلویحی حرکت کردها به سمت ایجاد یک دولت خودمختار در شمال سوریه است.

اکنون که این مقبره رها شده است، ترکیه احتمالا با فشار بیشتری از سوی ائتلاف بین المللی رو به رو خواهد شد. کارشناسان در آنکارا می گویند که این فشار مطمئنا اعمال خواهد شد. اکنون به خوبی مشخص است که آمریکا به دنبال استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیگ برای انجام ماموریت های عملیاتی است.

واحدهای حفاظت مردمی کرد

انتقال مقبره و تخلیه نظامیان محافظ آن بعد از 11 ماه انزوا، تحول مهمی در سیاست های داخلی و منطقه ای ترکیه محسوب می شود.

اکنون همه به دنبال یافتن پاسخ برای چنین سوالاتی خواهند بود: «آیا این اقدام به معنی نقش برجسته ترکیه در مبارزه با داعش است؟» و «این اقدام چه تاثیری بر برداشت ها از نگرش ترکیه نسبت به PYD دارد؟»، به خصوص بعد از اینکه آنکارا از انور مسلم، نخست وزیر خودخوانده کوبانی دعوت کرده که به آنکارا بیاید تا در طول عملیات حاضر باشد، بدون شک به منظور جلوگیری از بروز مشکلاتی در مورد هماهنگی یا سوء تفاهم بین ارتش ترکیه و واحدهای حفاظت مردمی در محل عملیات.

گروه PYD بعد از ظهر 22 فوریه در پیامی در توییتر نوشت: «مقبره سلیمان شها با هماهنگی با واحدهای حفاظت مردمی تخلیه شد. این عملیات از 4 روز پیش با ارتش ترکیه طرح ریزی شده بود.» این پیام مطمئنا بحث های جدی در ترکیه برخواهد انگیخت.