مساله هسته ای ایران چگونه به یک بحران تبدیل شد؟

گروه بین الملل، گرت پورتر، نویسنده کتاب جنجال برانگیز «بحران ساختگی: داستان ناگفته تهدید هسته‌ای ایران» درگزارشی به بررسی اقدامات غربی ها در راستای بحران نشان دادن مساله هسته ای و استفاده از آن برای مقابله با ایران پرداخته است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از کانسرتیوم نیوز، «جنگ اطلاعات»، سلاحی با ارزش در مجموعه سلاح های ژئوپولیتیک آمریکا می باشد. آنطور که گرت پورتر گزارش کرده است، این روش شامل انتشار اطلاعات نادرست یا گمراه کننده برای افزایش فشار بر دشمن می باشد. انتشار اطلاعات اغلب با استفاده از سازمان های ظاهراً بی طرف، مثل سازمان ملل به عنوان پیش قدم انجام می گیرد. این روش ممکن است در برنامه هسته ای ایران نیز اتفاق افتاده باشد.
مدیر کل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی، هان بلیکس، در نقد بررسی پرونده ایران توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی، در مورد اسناد اطلاعاتی و گزارش هایی که مدعی ساخت سلاح های هسته ای توسط ایران بوده اند، ابراز شک و تردید فراوان کرده است و هشدار داده است که این احتمال وجود دارد که این گزارش ها تنها برای اعمال فشار دیپلماتیک بر تهران مورد استفاده قرار گرفته باشند.

در مصاحبه ای با نویسنده این مطلب، در آپارتمان خود در استکهلم در اواخر ماه گذشته، بلیکس، که از سال 1981 تا 1997 ریاست آژانس بین المللی انرژی اتمی را عهده دار بود، با انتقاد از ادبیات تکراری در زمان مدیریت فعلی آژانس، یوکیا آمانو، اشاره کرده است که ایران هنوز تحت سوء ظن ناشی از فعالیت های هسته ای شفاف نشده خود است.
بلیکس، زمانی که رئیس کمیسیون نظارت، تأیید و بازرسی سازمان ملل متحد (UNMOVIC) در خصوص سلاح های کشتار جمعی در عراق در سال های 2000 تا 2003 بود، با مقامات ایالات متحده درگیر شد. او گفت مدت طولانی است که در خصوص اطلاعاتی که برای متهم کردن ایران و عراق به داشتن برنامه فعال تولید سلاح هسته ای، استفاده می شوند، تردید دارد.
بلیکس، در بررسی اتهامات تسلیحاتی در این کشورها، گفت: «اغلب گفته ام که به همان اندازه که اطلاعات صحیح در اختیار داریم، اطلاعات دروغ هم وجود دارند».


بلیکس با اشاره به اتهامات مطرح شده در تحقیقات گذشته در خصوص سلاح های هسته ای ایران، که در گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی منتشر شده است، گفت: «چیزی که من را نگران می کند این است که این اتهامات که از اطلاعات سازمان های اطلاعاتی خارجی بدست آمده اند می توانند توسط سایر کشورها برای سوء ظن علیه ایران مورد استفاده قرار گیرند».
چنین اتهاماتی، با توجه به سخنان بلیکس، «می تواند به عنوان یک تاکتیک برای حفظ سوء ظن در مورد یک کشور به کار رفته و ایران را در موقعیت فعلی نگه دارند». او گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی، «باید محتاط باشد و به خود اجازه ندهد که به سمت چنین تاکتیک هایی کشیده شود».
بلیکس هشدار داد که به خطر انداختن استقلال آژانس بین المللی انرژی اتمی با اجبار آن به پذیرفتن اطلاعات تایید نشده، در نهایت به نفع کسانی که این اطلاعات را ارائه می کنند، نیست.
بلیکس گفت: کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی که این اطلاعات را در اختیار آژانس قرار می دهند، «علاقه بلند مدتی برای به دست گرفتن کنترل این سرویس بین المللی، که همواره به دنبال استقلال خود بوده است، داشته اند». « آنها می توانند در شورای امنیت منافع خود را دنبال کنند، اما پرونده های آژانس تا حد ممکن باید عینی و واقعی باشند».

در سال 2005، دولت جورج دبلیو بوش اسناد زیادی از برنامه مخفی تحقیق و توسعه سلاح های هسته ای ایران از سال 2001 تا 2003 را به آژانس ارائه داد. همچنین اسرائیل مجموعه ای از اسناد و گزارش های اطلاعاتی در رابطه با ادعای تولید سلاح های هسته ای توسط ایران را در سال 2008 و 2009 ارائه داد.
جانشین بلیکس به عنوان مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، محمد البرادعی، خاطرات خود مربوط به سال 2011 را با شک و تردید در مورد صحت هر دو مجموعه از اسناد اطلاعاتی بازگو می کند. البرادعی، در سال 2009، در مقابل فشارهای ایالات متحده و متحدان اروپایی آن برای انتشار «ضمیمه ای» به گزارش منظم آژانس بین المللی انرژی اتمی، بر اساس آن اسناد تایید نشده، مقاومت کرد.

اما آمانو با انجام این کار موافقت کرد و ضمیمه ای با عنوان «ابعاد نظامی احتمالی» از برنامه هسته ای ایران، در ماه نوامبر سال 2011، منتشر گردید. در طول مذاکرات جاری ایران و گروه 5+1 (آمریکا، انگلستان، روسیه، چین، فرانسه و آلمان)، از ایران خواسته شد تا در خصوص اسناد اطلاعاتی و گزارش های شرح داده شده در ضمیمه مزبور توضیحاتی ارائه دهد.
منشأ بخش زیادی از اسناد اطلاعاتی – که تحت عنوان «اسناد لپ تاپ» شناخته می شوند - از زمانیکه برای اولین بار در سال های 2004 و 2005 منتشر گردیدند، همچنان برای سال ها جای سوال بوده است. اما کارستن وویت، مقام ارشد سابق وزارت امور خارجه آلمان، در سال 2013 تایید کرد که گروهک تبعید شده مخالف ایران، مجاهدین خلق (MEK)، در سال 2004، مجموعه اصلی اسناد را به سرویس اطلاعاتی آلمان (BND) داده است.
سازمان مجاهدین خلق براساس گفته سیمور هرش، کانی براک و سابقه فاش شده عملیات های مخفی موساد، به عنوان مشتری سازمان اطلاعاتی خارجی اسرائیل معرفی شده است و در زمینه «مخفی» نمودن اطلاعاتی که نمی خواستند به اسرائیل نسبت داده شود، فعالیت می کند.
بلیکس به همراه دو مقام ارشد سابق دیگر از آژانس بین المللی انرژی اتمی از آژانس برای ارائه اسناد اطلاعاتی ذکر شده در ضمیمه پیوست در نوامبر 2011 انتقاد کرده اند.
رابرت کلی، رئیس تیم عراق در زمان بلیکس و البرادعی، و طارق رئوف، رئیس سابق دفتر هماهنگی سیاست امنیتی و امنیت آژانس، نوشته اند که ضمیمه مزبور آمیخته به «اغراق، کنایه و انتخاب دقیق کلمات» در بیان اطلاعات ارائه شده توسط کشورهای ناشناس عضو آژانس در خصوص اتهامات وارد شده پیرامون تاسیسات نظامی پارچین، بوده است.
بلیکس گفته است که او «منتقد» ادبیات اغراق آمیز آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با ایران است. زیرا آژانس «در موقعیتی نیست که در نبود مواد و فعالیتهای هسته ای مشخص، با اطمینان اظهار نظر نماید ...».

بلیکس اضافه کرده است که این تفکر که اگر ایران یا هر کشور دیگری همکاری بهتری داشت، آژانس بین المللی انرژی اتمی می توانست چنین اطمینانی را حاصل کند، «اشتباه» است.
بلیکس، به عنوان رئیس UNMOVIC، خاطر نشان می کند که «همواره برای من روشن بوده است که در یک منطقه بزرگ جغرافیایی، همیشه چیزهای کوچکی وجود دارند که می توانند پنهان بمانند، و شما هرگز نمی توانید به طور قطع تضمین نمایید که هیچ فعالیت اعلام نشده ای وجود ندارد».

او گفت: «در عراق به این نتیجه که هیچ چیزی وجود ندارد، نرسیدیم. ما 700 بازرسی در 500 سایت انجام دادیم و چیزی دیده نشد».
بلیکس تاکید کرد که او اهمیت به حداکثر رساندن بازرسی ها، و یا تصویب پروتکل الحاقی توسط ایران را زیر سوال نمی برد. او گفت: «فکر می کنم هرچه بیشتر بتوانید بازرسی انجام دهید، عدم اطمینان های کمتری باقی خواهند ماند».