آیا شورش جوانان قدس می تواند به یک قیام تبدیل شود؟

گروه بین الملل، در پی تلاش ناکام برای ترور خاخام یهودا گلیک و کشته شدن معتز حجازی، سرعت تحولات در قدس بالا گرفته است. روند وقایع دوباره عوض شده است، به خصوص بعد از اینکه مقامات اسراییلی برای نخستین بار از سال 1967 مسجد الاقصی را به مدت یک روز بستند. این مسجد دیروز (سی و یکم اکتبر) به صورت موقت برای بزرگسالان بالای 50 سال باز شد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، این تحولات پس از آن سرعت گرفت که اسراییل تمهیدات امنیتی در قدس را تشدید کرد و در پاسخ به درگیری ها با پلیس اسراییل در شهر، سیاست «مجازات دسته جمعی» را علیه فلسطینیان را به اجرا گذارد.

دولت خودگران تصمیم اسراییل مبنی بر بستن موقت الاقصی را محکوم و آن را به مثابه اعلان جنگ دانست، در حالی که اسراییل و شهرک نشینان دولت خودگردان را متهم به حضور در پشت صحنه این حوادث می کنند. اما رییس جمهور فلسطین محمود عباس قبل از تیراندازی به گلیک در مصاحبه ای با کانال 10 تلویزیون اسراییل اعلام کرده بود که وی با وقوع شورش فلسطینیان در قدس مخالف بوده است.

از زمان گروگانگیری و قتل محمد ابوخدیر در دوم جولای، قدس شاهد درگیری های مختلفی بوده است.

حنا عمیره، یکی از اعضای کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین در شهر قدس گفت که درگیری ها در قدس در نتیجه واکنش مردمی به اعمال سیاست مجازات دسته جمعی ضد مردم و اماکن مقدس است.

فخری ابودیاب، عضو کمیته دفاع از سیلوان گفت که شورش در قدس نتیجه انباشت ناراحتی ها و رفتارهای ناشی از سیاست اشغالگری در شهر مانند ظلم و ستم، نبود راهکار سیاسی و توسعه شهرک سازی هاست.

گرچه چهار ماه از قتل ابوخدیر می گذرد، اما هنور هم درگیری ها با حضور جوانان، گرچه جسته و گریخته اما ادامه دارد.

مصباح ابو صبیح فعال جوان ساکن قدس می گوید که شدت درگیری ها مدام در حال تغییر است؛ پس از مرگ ابوخدیر این درگیری ها به اوج رسید و بعد از کاهش شدت آنها، پس از شهادت افراد جدید دوباره افزایش می یافت.

وی معتقد است که درگیری ها دوره ای هستند چون مربوط به تحولات شهر هستند، اما جاهایی وجود دارند که در آن درگیری ها گاه و بیگاه اتفاق می افتند، مانند منطقه عیساویه و سیلوان، و نیز مناطق صدیعه، باب حتا، راس المود و تور در شهر قدیمی قدس.

فلسطینیان در تظاهرات ضد اسراییلی به خاطر اعمال محدودیت رفت و آمد به مسجد الاقصی، شهر هبرون در کرانه باختری، دیروز سی و یکم اکتبر 2014

ابودیاب گفت که این شورش توسط جوانان 14 تا 20 ساله ای هدایت می شود که از تمام ابزارهای ممکن برای مقاومت در برابر اشغالگری استفاده می کنند. آنها از تهدیدات پیش روی شهر و آینده خودشان آگاه هستند، و به خوبی از ماهیت نبرد با اسراییلی ها آگاه هستند.

درگیری ها خودبخودی هستند و از نبود رهبری ملی رنج می برند، که این امر سوالاتی در مورد احتمال ادامه آنها در سایه تشدید تمهیدات امنیتی توسط نیروهای اسراییلی پدید می آورد.

ابوصبیح گفت که هیچ کسی از اعتراضات خیابانی حمایت نمی کند یا آنها را هدایت نمی کند. به همین خاطر است که در بعضی مناطق ناآرامی رخ می دهد و در مناطق دیگر اوضاع آرام است. وی می گوید:« هیچ رهبری وجود ندارد که شرایط را مدیریت کند. نبود رهبری موجب بی نظمی اعتراض ها شده است، و باعث شده که این اعتراض ها تاثیر زنجیره واری نداشته باشند.»

ابوصبیح افزود:« نبود رهبری و فشار نیروی های امنیتی اسراییلی موجب توقف قیام در قدس نخواهد شد.» وی به مقاومت در برابر پروژه های اسراییل از جمله تقسیم مسجد الاقصی اشاره داشت.

عمیره گفت:«اعتراض علیه اقدامات اشغالگرانه تا زمانی که اسراییل به سیاست هایش در قدس ادامه دهد همچنان وجود خواهد داشت.»

عمیره افزود که ایجاد یک رهبری ملی در قدس مشکل است. وی گفت:« من نمی توانم شرایط کنونی را با اوضاع در زمان نخستین انتفاضه مقایسه کنم که در آن زمان یک فرماندهی یکپارچه وجود داشت، چوت شرایط متفاوت هستند، و این امر وابسته به نیروهای سیاسی است.»

با این وجود، جمال امرو، یکی از کارشناسان مسائل قدس دیدگاه مخالفی دارد:« اگر تصمیمی در بالاترین سطوح رهبری فلسطینیان مبنی بر افزایش روحیه شهروندان قدس گرفته نشود، و اگر در جایی درگیری به منظور خالی شدن فشار فلسطینیان صورت نگیرد، در این صورت شهر مدت زیادی دوام نخواهد آورد.» وی گفت:« تا رمانی که قدس در چنگ نیروهای امنیتی و محاصره است، به مدت زیادی دوام نخواهد آورد،» ختی اگر تحولات موجب تشدید شورشها شوند.

فعال فلسطینی ابو صبیح از تلاش مقامات برای خفه کردن و خاموش کردن شورشها در قدس ابراز نگرانی کرد. وی گفت:« نشانه هایی وجود دارند مبنی بر اینکه دولت خودگردان در حال مداخله به منظور پایان دادن به ناآرامی ها در قدس است.»

نبیل امرو، یکی از رهبران فتح و عضو شورای مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین، در یک مقاله در روزنامه ای تایید کرد که دولت خودگردان، سازمان آزادیبخش فلسطین و طرف های فلسطینی در حمایت ار قدس غفلت می کنند.

نگرانی های اسراییل در مورد این درگیری ها آشکار است. این نگرانی ها بعد از تیراندازی به گلیک تشدید شده اند. روزنامه اسراییلی معاریو به نقل از وزرای کابینه نوشت که نتانیاهو قدس را از دست داده است. شهردار قدس سه روز پیش دستوری مبنی بر اعمال مجازات ضد جوانانی که با پلیس اسراییل درگیر می شوند صادر کرد و فلسطینیان را تحت فشار قرار داد تا با این جوانان مقابله کنند.

رسانه های خبری عبری زبان تمرکز خود را روی تحولات پرسرعت قدس قرار داده اند، و خبرنگاران مهم اسراییلی این رخدادها را یک «قیام خاموش» می دانند. در همین حال، دو محقق اسراییلی در مورد انفجار اوضاع در قدس در سایه افزایش تمهیدات امنیتی اسراییل و تکیه صرف به استفاده از زور هشدار داده اند. روزنامه اسراییلی یدیعوت آحارونوت دیروز گزارش داد که بحران در قدس مذهبی شده است و این مساله شاید در خاورمیانه گسترش پیدا کند.

امرو گفت:« ناآرامی های قدس اسراییل را می ترساند و آزار می دهد چون این مساله نشاندهنده ناتوانی آن را در رام کردن جمعیت، تغییر هویت و یهودی سازی فرهنگ آنها از طریق عادی سازی و ادغام آنها در جامعه اسراییل است.»

وی افزود که اقدامات انجام شده توسط اسراییلی ها در قدس باعث شده که قدسی ها بفهمند که «از همه بدبخت تر هستند و باید با اشغال بجنگند، چیزی که اسراییل را متعجب کرده است، اسراییلی که تصور می کرد قدسی ها آرام گرفته اند و پروژه عادی سازی به موفقیت رسیده است.»

در همین حال، آنتون شلهات، مدیر مرکز مطالعات اسراییل مدر می گوید که نگرانی اسراییلی ها ناشی از اهمیت قدس در بحران اعراب و اسراییل و خودداری اسراییل از اعطای هرگونه امتیازی در مورد این مساله در میز مذاکرات است.

شلهات گفت که اسراییل نبرد قدس را مادر تمام نبردها می داند. وی می گوید:« این درگیری ها چالشی برای طرح های فوری و استراتژیک اسراییل در شهر است، طرح هایی که براساس تحمیل خواسته ها از طریق مصادره زمین ها، شهرک سازی و اخراج فلسطینیان پیش برده می شوند.»

براساس گفته شلهات، اقدامات اسراییل در قدس بازتابی از اندیشه های نتانیاهو برای دولتش است، اندیشه هایی که تمام احزاب بر آن توافق دارند و بر پایه خودداری اسراییل از حل و فصل مشکلات با فلسطینیان و تسریع گام ها با هدف تحمیل خواسته ها و عملی ساختن این اندیشه هاست.

جو عمومی در اسراییل نشان می دهد که دولت نتانیاهو به پیاده سازی پروژه های خود در قدس می دهد چون موجب حمایت از شهرک نشیان می شود، که این امر به معنی وخامت بیشتر اوضاع در شهر و ادامه درگیری های پراکنده توسط جوانان است. این درگیری ها احتمالا در نقطه ای به قیام تبدیل خواهند شد، اما هیچ کس نمی تواند تصور کند که شعاع این ناآرامی ها به کجا خواهد رسید.