دوسالانۀ عکس پاسخگوی همه ژانرها نیست

گروه هنرهای تجسمی، دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس ایران با اشاره به رویکرد هنری این دوره از دوسالانه تأکید کرد که دوسالانه عکس ایران وظیفه پاسخگویی به همه ژانرهای عکاسی را ندارد با این حال همه عکاسان می توانند طبق تعریف ارائه شده در بخش فتوآرت آثارشان را ارائه کنند.

به گزارش بولتن نیوز، نشست خبری سیزدهمین دوسالانه ملی عکس ایران روز یکشنبه 4 آبان‌ماه با حضور اسماعیل عباسی دبیر این دوسالانه، مسعود زندهروح کرمانی رییس انجمن عکاسان ایران و عضو شورای هنری و برنامه ریزی این دوسالانه و محمدمهدی رحیمیان مدیر روابط عمومی انجمن عکاسان ایران در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.

سپردن دوسالانه عکس از تولید محتوا تا اجرا به انجمن عکاسان ایران

آغازگر این مراسم مسعود زندهروح کرمانی بود که در سخنانی به چگونگی واگذاری این دوسالانه به انجمن  عکاسان ملی ایران اشاره کرد و گفت: بعد از 2 دوره موفق شدیم با تعامل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد با انجمن عکاسان ایران، دوسالانه عکس را به موزه هنرهای معاصر تهران بازگردانیم و امیدواریم که این حرکت سرآغازی باشد برای سایر انجمنهای هنری که بتوانند دوسالانههای تخصصی خود را به شکل مستقل و با برنامه ریزیهای خود برگزار کنند.

وی با اشاره به جلسات متعددی که برای رسیدن به این تعامل با مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد برگزار شده است، یادآور شد: در جلسات مداوم با مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد، تفاهم نامهای میان دفتر هنرهای تجسمی و انجمن عکاسان ایران شکل گرفت که بر اساس آن برگزاری دوسالانه از تولید محتوا تا اجرا به انجمن عکاسان ایران واگذار شد و پس از آن هیأت مدیره انجمن جلسات مختلفی را در این زمینه برگزار کرد تا افرادی را برای شورای هنری و برنامه ریزی این دوسالانه از میان استادان و عکاسان مختلف انتخاب کند. در نهایت اسماعیل عباسی، عباس میرهاشمی، مجید مسچی، مهدی مقیمنژاد، نادر داوودی، ساعد نیکذات از سوی انجمن در ترکیب این شورا قرار گرفتند و از سیاهکارزاده مدیر موسسه توسعه هنرهای تجسمی و حسین نوروزی به عنوان نماینده مرکز هنرهای تجسمی به این شورا اضافه شدند.

زندهروح کرمانی در ادامه به چگونگی ارائه فراخوان این دوره از دوسالانه اشارهای کرد و ادامه داد: شورای هنری تعریف و نگرش خود را درباره این دوره از دوسالانه در فراخوان ارائه کرده است تا عکاسان بتوانند به شکل مدون آثار خود را به این دوره ارسال کنند.

او همچنین درباره به تعویق افتادن زمان برگزاری این دوسالانه به بهمن ماه هم توضیح داد: روز شنبه 3 آبانماه مهلت ثبتنام در این دوسالانه به اتمام رسید اما با توجه به اینکه موزه هنرهای معاصر تهران میزبان نمایشگاه «نو سنتگرایی در هنر معاصر ایران» است به پیشنهاد مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی و با توافق دبیر دوسالانه قرار شد که زمان برگزاری این دوسالانه در موزه هنرهای معاصر تهران یک ماه جابجا شود و به یکم بهمن تغییر پیدا کند. بنابراین مهلت ارسال آثار برای عکاسان باز هم فراهم شده است.

رویکرد دوسالانه سیزدهم عکس به سمت آرت فتوگرافی/ تعریف بخشهای دوسالانه

اسماعیل عباسی دبیر سیزدهمین دوسالانه ملی عکس ایران در ادامه این نشست درباره چگونگی برنامهریزی برای این دوره از دوسالانه عکس بیان کرد: شورای برنامهریزی دوسالانه امسال بحثهای بسیاری را درباره چگونگی ارائه فراخوان و برگزاری دوسالانه مطرح کرد و با توجه به سوابق این دوسالانه نوساناتی در تصمیم گیری درباره چگونگی برگزاری دوسالانه و رویکرد آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در نهایت شورای برنامه ریزی تصمیم گرفت که دوسالانه را در 2 بخش «آرت فتوگرافی» و «خلاقانه» برگزار کند.

او با اشاره به رویکرد هنری در این دوره از دوسالانه عکس اضافه کرد: از دوسالانه نهم عکس مشی دوسالانه به عکاسی هنری متمایل شد اما واقعیت این است که شوراها با توجه به این که همیشه تلاش کرده اند همه شاخه ها و ژانرهای عکاسی با همه سلایق و علایق جامعه عکاسان در دوسالانه حضور داشته باشد، هیچ وقت این جسارت را پیدا نکرد که به پیشواز این اتفاق برود، این در حالی است که رویکرد دوسالانه های عکس در دنیا هنری است.

عباسی با بیان این که شورای هنری رویکردهای مختلف این دوسالانه را در فراخوان تبیین و تعریف کرده است متذکر شد: بخش نخست این دوسالانه که به آرت فتوگرافی اختصاص دارد، به  آثاری گفته می شود که ساختاری پروژه ای و هدفمند دارد، ایده محور است و به مفهوم معینی که از ذهنیت عکاس نشأت می گیرد، می پردازد، این عکس ها کاربردی نیستند و عکاس پیش از تولید، برنامه ریزی می کند و در نهایت تولیدش را مجسم می کند، عکس ها در این گروه با منطق عکاس در کنار هم به صورت مجموعه ارائه می شود،  در این بخش به ژانر ویژه ای توجه نمی شود و عکاسی مستند هم می تواند به خدمت گرفته شود. در این بخش عکس ها باید با نوشته و بیانیه همراه باشند.

دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس ایران درباره بخش دوم این دوسالانه که به رویکرد خلاقانه می پردازند، توضیح داد: در بخش خلاقانه آثار به صورت تک عکس و با نگاه خلاقانه ارائه می شود.

دوسالانه سیزدهم غیررقابتی است/ وعده ای برای خریداری عکس های دوسالانه

وی تأکید کرد: این دوره از دوسالانه به صورت غیر رقابتی برگزار می شود و برندهای نخواهد داشت بلکه عکس های برگزیده همه به نمایشگاه آثار دوسالانه راه پیدا می  کنند و عکس هایی که دارای ارزش موزه ای باشند با نظر کارشناسان موزه هنرهای معاصر تهران برای گنجینه موزه خریداری خواهد شد.

عباسی داوران و هیئت انتخاب آثار این دوسالانه را نیز به شرح زیر معرفی کرد: در بخش فتوآرت گرافی، گوهر دشتی، حمید سوری، رضا شریف زاده، کیارنگ علایی، مهدی مقیم نژاد آثار را انتخاب می کنند و در بخش خلاقانه نیز نیوشا توکلیان، نادر داوودی، فرهاد سلیمانی، محمدابراهیم صافی و محمد غفوری انتخاب آثار را بر عهده دارند.

این عکاس پیشکسوت در ادامه سخنانش از برپایی نشست های تخصصی در کنار این دوسالانه خبر داد و گفت: این جلسات را محمد خدادادی مترجم زاده مدیریت خواهد کرد که جزییات آن را در آینده اعلام خواهیم کرد.

او همچنین از تجلیل 2 یا 3 عکاس پیشکسوت در سیزدهمین دوسالانه عکس ایران خبر داد و گفت: اسامی این عکاسان نیز بعد از نهایی شدن متعاقباً اعلام خواهد شد.

محمدمهدی رحیمیان مدیر روابط عمومی انجمن عکاسان ایران نیز در سخنانش از انتشار مقالاتی درباره آرت فتوگرافی در سایت انجمن خبر داد که برای روشن شدن ذهنیت عکاسان نسبت به این موضوع ارائه می شود.

او همچنین گفت: کار طراحی پوستر و اقلام تبلیغاتی انجمن عکاسان را ابراهیم حقیقی بر عهده داشته است.

رحیمیان تأکید کرد: در انتخاب آثار هیچ محدودیتی در ارائه آثار عکاسان نداریم و از هر متریالی می توان در این راستا استفاده کرد.

دوسالانه های عکس دنیا با رویکرد هنری برگزار می شود/ دوسالانه عکس وظیفه پاسخگویی به همه ژانرها را ندارد

ادامه این نشست خبری به سوالات خبرنگاران اختصاص داشت که اسماعیل عباسی در پاسخ به سوال مهر درباره رویکرد جدید این دوسالانه به سمت عکاسی هنری و تفاوت میان آرت فتوگرافی و عکاسی خلاقانه و همچنین جایگاهی که برای ژانرهای مختلف عکاسی اعم از خبری، ورزشی و طبیعت در این دوسالانه در نظر گرفته شده است، توضیح داد: در طول 13 دوره برگزاری دوسالانه عکس، هر دوره به شیوهای برگزار شده است، یک دوره ملی، یک دوره بینالمللی، یک دوره سالانه تا این که به سیزدهمین دوره رسیدهایم. در این دوره با توجه به تعریفی که شورای برنامهریزی درباره این دوسالانه ارائه کردند، تصمیم گیری متفاوتی صورت گرفته است.

وی یادآور شد: در دنیا دوسالانه های عکس با رویکرد هنری برگزار می شوند و ما نیز امسال تصمیم گرفتیم که با رویکرد هنری دوسالانه را برگزار کنیم. اما این امر به این معنی نیست که دبیران دورههای قبلی به این موضوع در دنیا توجه نکردهاند، همانطور که در دوسالانه نهم بهمن جلالی نظرش این بود که دوسالانه عکس باید به سمت هنری حرکت کند و  جای ارائه عکس های تبلیغاتی و خبری در موزه هنرهای معاصر تهران نیست. اما به هر حال ما چون تنها یک دوسالانه عکس داریم دبیران دوره های مختلف با این هدف که پاسخگوی همه ژانرهای مختلف عکاسی باشند، تلاش کردند که این شاخه های عکاسی در دوسالانه امکان حضور داشته باشند بنابراین همیشه این کشمکش میان دبیران دوره های مختلف دوسالانه عکس وجود داشته است که رویکرد دوسالانه به کدام سمت و سو باشد.

عباسی ادامه داد: در این دوره تصمیم بر این شد که ما صرفاً نباید پاسخگوی همه ژانرهای مختلف عکاسی باشیم و این وظیفه دوسالانه عکس نیست، بنابراین هدف خود را مشخص کردیم و بر اساس این تصمیم برخی از ژانرهای عکاسی می توانند در این دوسالانه حضور پیدا کنند مثل عکاسی خبری و ورزشی، که البته جای ارائه این آثار در دوسالانه های تخصصی خاص خودشان است.

ویدر پاسخ به این سوال که انجمن عکاسان ایران یک انجمن فراگیر ملی است که همه شاخه های عکاسی را دربرمی گیرد و این انتظار وجود دارد که دوسالانه آن نیز متشکل از همه شاخه های عکاسی باشد، توضیح داد: ما 70 میلیون نظر مختلف در این زمینه داریم اما به هر حال باید جایگاهی را برای دوسالانه عکس در نظر گرفت و این توانایی در دوسالانه عکس وجود ندارد که پاسخگوی هم ژانرها باشد.

امکان ارائه عکس های ژانرهای مختلف در بخش فتوآرت گرافی 

مسعود زنده روح کرمانی رییس انجمن عکاسان ایران و عضو شورای برنامه ریزی این دوسالانه نیز در پاسخ به این سوال یادآور شد: زمانی که برگزاری دوسالانه به انجمن عکاسان ایران محول شد، این تصور ایجاد شد که دوسالانه باید شامل همه ژانرهای عکاسی باشد اما عکاسی تنها رشته ای است که ژانرهای بسیاری را در خود دارد و بسیار گسترده است با این حال در تمام دنیا دوسالانه های عکس نگاه هنری را دنبال می کنند و ما هم در فراخوان این دوسالانه تعریف خود را از دو بخش آرت فتوگرافی و خلاقانه ارائه کرده ایم که طبق این تعاریف می توان همه ژانرهای عکاسی را در بخش فتوآرت گرافی داشته باشیم و بنابراین همه عکاسان می توانند با تعریفی که در فراخوان ارائه شده است، آثار خود را به بخش آرت فتوگرافی ارائه کنند.

تلاش برای سوق دادن دوسالانه به سمت آرت فتوگرافی

زنده روح درباره سوال مهر درباره نزدیک بودن مفهوم آرت فتوگرافی به خلاقانه به عنوان دو بخش مجزا در این دوسالانه توضیح داد: بخش خلاقانه به بخش آرت فتوگرافی نزدیک است و خلاقیت هم جزئی از آرت است و بحث های بسیاری هم در این زمینه صورت گرفته است اما با توجه به این که انجمن عکاسان ایران انجمن فراگیری است که به تمام استان ها و مراکز فرهنگی کشور توجه دارد، به این منظور که آهسته آهسته نگاه دوسالانه را به سمت آرت فتوگرافی بکشانیم، بخش خلاقانه را در نظر گرفتیم تا کسانی که با بخش آرت فتوگرافی آشنایی کافی ندارند، آثارشان را در بخش خلاقانه ارائه کنند و در نهایت دوسالانه را به سمت آرت فتوگرافی سوق دهیم.

جایگاه دوسالانه فراتر از یک مسابقه عکاسی است

زنده روح کرمانی در پاسخ به سوال دیگری درباره غیررقابتی شدن این دوسالانه توضیح داد: من معتقدم که جایگاه دوسالانه عکس فراتر از یک مسابقه و اعلام برندگان آن است، دوسالانه محلی برای ارائه 2 سال فعالیت هنری است که باید به جایگاه اصلی خود بازگردد و عکاسان فقط برای برنده شدن در آن شرکت نکنند بلکه حضورشان در دوسالانه و ارائه اثرشان در نمایشگاه به منزله برنده شدن باشد.

احتمالی برای خرید آثار از سوی موزه هنرهای معاصر

او درباره خرید آثار این دوسالانه از سوی موزه هنرهای معاصر تهران و کمبود بودجه دولتی در این زمینه بیان کرد: توافقی در این زمینه صورت نگرفته است ولی در فراخوان اعلام شده است و بستگی به نظر کارشناسان موزه دارد که آیا اثری را شایسته خرید برای گنجینه ارزیابی کنند یا خیر اما زمانی که مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی این خبر را اعلام می کند، حتما به تأمین بودجه خرید این آثار نیز فکر کرده اند.

توافق همه انجمن های عکاسی با رویکرد هنری دوسالانه سیزدهم

محمد مهدی رحیمیان نیز در پاسخ به سوالی درباره رویکرد تازه این دوسالانه و اظهار نظر انجمن های تخصصی عکاسی در این زمینه یادآور شد: برای رسیدن به رویکرد هنری در دوسالانه سیزدهم عکس، نظر همه انجمن های عکاسی تخصصی را جویا شدیم که همه آنها از این رویکرد استقبال کردند از سوی دیگر انجمن عکاسان ایران برای برپایی نمایشگاه ها و جشنواره های تخصصی هر یک از انجمن های تخصصی عکاسی با آنها همکاری دارد.

رویکرد هنری دوسالانه نظر متخصصان عکاسی ایران است

اسماعیل عباسی دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس هم درباره رویکرد هنری این دوسالانه تأکید کرد: اگر به تخصص اعتقاد دارید، همه کسانی که در انجمن عکاسان و شورای برنامه ریزی این دوسالانه گرد هم جمع شده اند، متخصصان این عرصه هستند و با برگزاری جلسات تخصصی بسیار به این نکته رسیده اند که دوسالانه عکس باید رویکرد هنری را دنبال کند.

هیچ سندی از سوابق دوسالانه های عکس وجود ندارد/ دوسالانه های عکس با سلایق دبیران و ارشاد برگزار شد

عباسی در پاسخ به سوال مهر درباره تغییر نظر شورای سیاست گذاری دوسالانه عکس در هر دوره و فراهم کردن شرایطی برای مدون کردن نتایج جلسات کارشناسی متخصصان عکاسی برای هر دوره از دوسالانه توضیح داد: ما تا دوره مدیریت آقای شالویی در مرکز هنرهای تجسمی، دبیرخانه دائمی برای دوسالانه عکس نداشتیم، در طول 13 دوره برگزاری این دوسالانه هیچ سندی از دوره های قبلی موجود نیست، هیچ سابقه ای از این دوسالانه ها در اختیار نداریم به این دلیل که وزارت ارشاد در هر دوره دوسالانه را به یک دبیری سپرده است که بعد از اتمام دوسالانه همه اسناد و سوابق آن هم پراکنده شده است، بنابراین ما امیدوار هستیم که در این دوره که دوسالانه به انجمن واگذار شده است بتوانیم سیاستی را در پیش بگیریم که این رویکرد در سالهای آینده تداوم یابد و تصمیم گیری ها بر اساس سیاست گذاری های گذشته باشد، نقاط ضعف برطرف شود و همه سوابق و اسناد آن نیز در انجمن محفوظ باشد.

برند شدن دوسالانه عکس در گرو غیر رقابتی بودن و کیفیت برگزاری آن است

دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس ایران در پاسخ به سوال دیگری درباره برند نشدن این دوسالانه در طول 13 دوره گذشته توضیح داد: دوسالانه زمانی برند خواهد شد که کیفیت انجام کار درست باشد و دوسالانه در جایگاه واقعی خود به سمت و سوی برند شدن حرکت کند.

او یکی از دلایل برند نشدن این دوسالانه را مسابقه ای بودن آن ذکر کرد و یادآور شد: دوسالانه تاکنون مثل جشنواره ها ومسابقه های عکاسی برگزار شده و هیچ هویت مستقلی برای خود نداشته است و امیدوار هستیم که با این تصمیم جدید، دوسالانه بتواند برند خود را داشته باشد.

زنده روح هم دراین باره اضافه کرد: شاید ما در این دوره نتوانیم به آرزوهایمان در این زمینه برسیم به این دلیل که تاکنون دوسالانه طبق سلایق مدیران وزارت ارشاد برگزار شده است و اگر از 20 سال قبل این دوسالانه به انجمن واگذار شده بود، امروز می توانستیم برند خود را در دوسالانه عکس داشته باشیم.

دوسالانه سیزدهم عکس هنرمند محور است

او تأکید کرد: برند شدن را با جایزه دادن و مسابقه ای کردن دوسالانه نمی توانیم داشته باشیم، بلکه محتوا مهم است بنابراین با رویکرد تازه ای که در این دوسالانه داریم، باید در دوسالانه شانزدهم این سوال را پرسید که آیا دوسالانه توانسته برند خود را ایجاد کند یا خیر اما این اطمینان را می دهم که اگر هر دوسالانه ای را یک گروه تخصصی پیش ببرد، رفته رفته تبدیل به برند خواهد شد.

عضو شورای هنری این دوسالانه در دفاع از هنرمند محور بودن این دوسالانه یادآور شد: ما در بخش خلاقانه تنها 3 اثر از هر عکاس را می پذیریم البته می توانستیم یک اثر اعلام کنیم اما احساس کردیم برای اولین دوره هنوز زود است با این حال اگر در هر بخش تعداد آثار بیشتری را می پذیرفتیم آثار بیشتری هم به صورت آماری اعلام می کردیم اما ما اثرمحور نیستیم بلکه هنرمند محور هستیم و کاش به جایی برسیم که هزار اثر به دوسالانه عکس برسد و 800 اثر از آن را حذف کرده وتنها 200 اثر را به نمایشگاه راه دهیم چرا که ما معتقدیم دوسالانه جای ارائه تفکر هنری است.

انتخاب موضوع برای دوسالانه چهاردهم

او در خاتمه با بیان این که دوسالانه آینده را به شکل سخت گیرانه تری در انتخاب آثار و همراه با موضوع مشخص برگزار خواهیم کرد، ابراز امیدواری کرد که این دوسالانه شروعی برای دوره های آینده باشد و از سال بعد با فرصت کافی که در اختیار خواهیم داشت موضوع و تم دوسالانه را نیز اعلام خواهیم کرد.