زائران حاضر در مکه، از عصر روز هشتم ذیالحجه، پس از محرم شدن، مکه را ترک و به سمت صحرای عرفات حرکت میکنند. خروج یکبارهی جمعیت، جادهها را با ترافیک سنگینی مواجه میکند. بنابراین گروهی از زائران برای خلاص شدن از این شلوغی، از صبحهنگام، پیاده به سمت صحرای عرفات حرکت میکنند. عدهای دیگر هم از هر وسیلهای برای خروج از شهر استفاده میکنند. صحنههای ماندگاری را گاه میتوان در حرکت زائران شاهد بود، زائرانی که چند نفری سوار یک موتور شدهاند، موتورهای سهچرخی که کرایههای زیاد میگیرند تا زائران را از شهر خارج کنند و مردانی که روی سقف ونها نشستهاند تا هم سواره از شهر خارج شده باشند، هم سقفی بالای سرشان نباشد و اعمالشان اشکال پیدا نکند.
زائران تا غروب نهم ذیالحجه در عرفات میمانند، روز را به ذکر و دعا میگذرانند، در پای کوه جبلالرحمه، همانجایی که امام حسین (ع) دعای عرفه را خواند و راهی کربلا شد، روز عرفه را پشت سر میگذارند. ایرانیها اما در صبح آن روز، مراسم برائت از مشرکان را برگزار میکنند و بعدازظهر هم همراه با دیگر زائران، دعای عرفه میخوانند.
تمامی زائران، غروب روز نهم، عرفات را به قصد مشعرالحرام ترک میکنند و شب تا سحر در این صحرا میمانند و سپس به منا میروند تا سه روز - بهطور متناوب - در این سرزمین وقوف کنند. رمی جمرات (پرتاب سنگ به نماد سهگانهی شیطان) از صبح روز دهم بهمدت سه روز انجام میشود. روز دوم بیتوته (دهم ذیالحجه) عید قربان خواهد بود که زائران پس از رمی جمرات و قربانی کردن، حلق و تقصیر میکنند (تراشیدن موی سر و چیدن ناخنها). رمی جمره تا فردای آن روز ادامه خواهد داشت. در این بین، حاجیان با رعایت اصولی و حفظ احرام، بعضا به مکه میروند و در ساعتهای مشخصی به منا بازمیگردند تا باز وقوفی لازم داشته باشند و عمل رمی جمرات را به انجام رسانند. زائران در ظهر سومین روز وقوف، این سرزمین را ترک میکنند تا بار دیگر به مکه بروند و اعمال را با طواف خانهی خدا، نماز و سعی صفا و مروه، کامل کنند و از احرام خارج و سرانجام حاجی شوند.
در این میان، ویژهترین صحنهها که علاوه بر حیرتانگیز بودن، بسیار احساسبرانگیز است، هنگام ورود، وقوف و خروج از مزدلفه (مشعرالحرام) شکل میگیرد؛ یک سرزمین مسطح، بدون ساختمان که به اندازهی یک شب اتراق، صدهاهزار نفر انسان سفیدپوش را از ملیتها و با زبانهای مختلف میزبانی میکند. اینجا همانجایی است که قرار است انسانها بدون هیچ فرقی با هم برابر شوند. بیتوته کردن چندساعته، بویژه در محدودههایی که اهالی قارهی آفریقا بهصورت گروههای چندنفره تا چنددهنفره حضور دارند، جذابیتهای بصری و مفهومی خاصی را رقم میزند.
با همین اوصاف، صبح هنگام پگاه که این صدهاهزار انسان راه میافتند تا در عزیمت به سرزمین منا، هنگام طلوع آفتاب از یک خط معیار رد شوند، حرکت عظیمی را شکل میدهد که تا چشم کار میکند، انسان سفیدپوش را از ملیتهای مختلف میبینی. مثل یک رودخانهی پرآب، آرام و عمیق حرکت میکند. یک لحظه غافل شوی، در میان خیل عظیم جمعیتی که خیلی قابل تفکیک نیستند، از همراهانت جدا و غرق میشوی؛ یک شبیهسازی کامل از آنچه که برای روز قیامت وعده داده شده است.
اما همینجا هم باز رفتارهای عجیبی که انگار تنها از انسان ممکن است سر بزند، بروز مییابند. ازجمله اینکه برخی از زائران متمول در مسیر حاجی شدن خود، از محل اقامتشان در هتلهای گرانقیمت - مثلا برجالبت متعلق به پادشاده عربستان - تا منا را برای انجام رمی جمرات (حرکت نمادین سنگ زدن به شیطان) با هلیکوپترهای اجارهیی طی میکنند!
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com