بورس کالا، مسیر مطمئن برای تقویت صادرات قیر ایران و جلوگیری از تخلفات

گروه اقتصادی - وقتی عده ای بدون توجه به منافع ملی، و حیثیت کالای ایرانی در جهان، اقدام به پرکردن بشکه قیر با ماسه و پودر بچه می کنند و بازار یک میلیارد دلاری ایران را به خاطر منافع شخصی خود در معرض خطر قرار می دهند، راهی جز نظارت جدی و جلوگیری از خروج قیر بدون مجوز بورس کالا نیست



به گزارش بولتن نیوز، دفاع از حیثیت و ارزش کالا و برند ایرانی، تنها به این خاطر نیست که بر یک تولید کننده و فروشنده متخلف نظارت شود بلکه هدف اصلی دفاع از بازار صادراتی و نام و برند ایران و کالاهای ایرانی است.
نباید عده ای محدود، زحمت و تلاش جمع بزرگی از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را از بین ببرند و بازار صادراتی ایران را در معرض خطر و تهدید قرار دهند. باید با این متخلفان برخورد جدی شود و اجازه ندهند که بدون مجوز بورس کالا، اقدام به خارج کردن قیر از کشور نمایند....

وقتی یک خریدار قیر در سطح بین‌المللی و کشورهای منطقه مدعی شود که در قیر تولیدی کارخانه‌های ایران،  پودربچه، ‌مازوت، ‌دمپایی ابری، ‌سیمان و ماسه بادی یافته است و دست به شکایت می زند، تولید‌کننده مذکور تمام بازارهای خود را در دنیا و حتی داخل کشور از دست می‌دهد و با بدنامی مجبور به ترک بازار می‌شود.

این موضوع تنها به حذف کارخانه تولید قیر ختم نمی شود، بلکه برای حیثیت و کیفیت و ارزش بازار صادراتی ایران و نام ایرانیان نیز تهدید محسوب می شود و باعث خواهد شد که کشورهای هدف صادراتی، به دنبال حذف ایرانیان از بازار شوند.

براین اساس، لازم است که سازوکارهایی در بازار مورد استفاده قرار گیرد تا کیفیت کالاهای صادراتی، بهبود قیمت و حفظ بازارهای صادراتی ایران تضمین شود و هیچ تولید کننده و فروشنده ای نتواند به نام ایران و کالای ایرانی، بازار صادراتی و درآمد یک میلیارد دلاری قیر را از بین ببرد.
لذا کارشناسان تاکید دارند که کالا باید از طریق بورس کالا خرید و فروش و صادر شود تا کارگزاران بورس کالا، نظارت فنی وحرفه ای بر بازار و فروشنده و خریدار داشته باشند و مشخص شود که کدام محصول با چه نامی، در چه حجم و قیمتی و به کدام بازار در چه تاریخی صادر شده است تا اگر تخلفی صورت گرفت قابل پیگیری و پرداخت خسارت باشد و بازار های هدف از این وضعیت ناراضی نباشند و کماکان با ایران همکاری خود را ادامه دهند.
این مسائل تنها محدود به منافع یک تاجر و صادرکننده و تولید کننده نمی شود بلکه با منافع ملی گره خورده است و درشرایطی که فروش نفت و سایر محصولات، نقل و انتقال پول و... به خاطر تحریم و مسائل دیگر با مشکلاتی روبه روست دچار مشکلات نشویم و کسی به خود اجازه ندهد که در این شرایط با تخلف خود، به ایران و ایرانی لطمه وارد کند.

لذا ضروری است که مسوولین گمرکی، اتحادیه فراورده های نفتی، و سایر مقامات و سازمان های ذیربط و مرتبط با موضوع، به دنبال ایفای نقش نظارتی و همکاری با بورس کالا و دولت باشند تا اجازه ندهند که محصولات از راهی جز بورس کالا خرید و فروش شود و باعث ایجاد تخلف و بی کیفیت شدن اجناس شود.
اگرچه ایران توان تولید چهار میلیون و ۵۰۰ هزارتن قیر را در سال دارد اما براساس آمار اتحادیه صادر‌کنندگان فرآورده‌های نفتی با روند کنونی موجود در سال جاری، رسیدن به حجم تولید سه میلیون و نیم تن هم بعید است و این روند نتیجه بد عمل کردن برخی تولید کنندگان است.

‌در پنج ماه اول سال جاری سه میلیون و ۷۰۶ هزارتن قیر در بورس کالا عرضه شده ‌درحالی که درهمین مدت یک میلیون و ۴۲ هزار و ۴۷۳ تن قیر مجوز صادرات را دریافت کرده‌اند که این گویای این است که یا صادرات کاهش یافته یا صدور بدون مجوز صورت می‌گیرد.

هم‌اکنون ۵۳ شرکت تولید‌کننده قیر در بورس کالا قیر خود را عرضه می‌کنند که نفت جی و پاسارگاد از عرضه‌کنندگان اصلی این محصول در بورس محسوب می‌شوند که به عبارتی بخش اعظمی از تولیدات قیر را در کشور به دوش می‌کشند. البته شرکت‌های معتبر نسبت به کیفیت محصولاتشان بسیار حساسیت دارند. افت روز افزون کیفیت قیر ایران و وجود مواد زاید در برخی محموله‌های صادراتی باعث شده که برخی کشور‌ها نسبت به محموله‌های ایرانی توجه ویژه‌ایی داشته باشند.
درآمد ایران از صادرات قیر به ۶۰۰ میلیون دلار کاهش یافته است و بزرگ‌ترین خریداران قیر ایرانی مانند چین و امارات به دنبال جایگزین به جای قیرایرانی هستندکه به این‌ترتیب می‌توان گفت در صورت ادامه چنین روندی هر روز بازار صادراتی قیر ایران کوچک‌تر می‌شود.
برخی کارشناسان گفته اند که ظاهرا موضوع پرداخت کارمزد به بورس کالا مطرح است و باعث شده که فروشنده کالای خود را غیر از بورس کالا عرضه کند.
اما واقعیت این است که ثبت و ضبط اطلاعات تولیدکننده و فروشنده متخلف، نقل و انتقال و گردش پول و مسائلی که باعث نظارت حرفه ای و کارشناسی می شود، باعث شده که عده ای حاضر نباشند که از بورس کالا خرید کنند یا کالای خود را آنجا عرضه نمایند...
این نکات نیز ضرورت عرضه قیر در بورس کالا را دو چندان ساخته است زیرا برای جلوگیری از تخلفات دیگر نیز ضرورت دارد که اجازه داده نشود که قیر از مسیر دیگری غیر از بورس کالا خرید و فروش شود.

درحال حاضر  تولیدات نامرغوب داخلی، گلوی صادرات قیر ایران را فشار می‌دهد.
 تولیدکنندگان قیری که اگرچه گواهینامه استاندارد را برسر‌درخط تولید خود نصب کرده‌اند اما در محصولاتشان، لاستیک رنده شده، ماسه بادی، نفت کوره سنگین و دمپایی پلاستیکی به بخشی از مواد افزودنی اصلی تولیدات آن‌ها تبدیل شده تا چگالی محصولاتشان را افزایش دهند و این‌گونه کم فروشی می‌کنند، این روند میزان محبوبیت و شهرت قیر ایرانی را مورد خدشه قرار داده است.

کاهش شدید کیفیت برخی محصولات ایرانی تا جایی پیش رفته است که امروز فروشندگان و صادر‌کنندگان قدرت چانه‌زنی خود را درپشت میزهای مذاکره برای فروش محموله‌های خود با خریداران از دست داده‌اند ومجبور هستند قیر خود را ۱۰۰ دلار زیر قیمت جهانی در هر تن بفروشند.




با توجه به اینکه عبور هرگونه قیر از مرزهای ایران به خارج از کشور باید با مجوز بورس کالا باشد و در رینگ صادرات بورس کالا معامله‌اش صورت گرفته باشد،

از۶۵ کشوری که مشتری قیر ایران بودند، امروز به کمتر از ۳۰ کشور محدود شده‌ایم چرا که تولید‌کنندگان قیر در تولید محصولات خود روش‌های غیراستانداردی را به کار می‌گیرند که موجب شده همه آن‌ها درسایه بی‌اعتمادی خریداران علاوه بر اینکه محصول خود را ۱۰۰ دلار زیر قیمت بفروشند، قدرت چانه‌زنی هم برای تعیین قیمت نداشته باشند.
قیمت قیر فله‌یی در بازارهای جهانی ۵۵۰ دلار است درحالی که قیر ایران به کمتر از ۴۵۰ دلار تعیین قیمت می‌شود.
 ایران اگر بازارهای خود را حفظ کند، می‌تواند سالانه یک میلیارد دلار درآمد از قیر خود که در زمان تحریم‌ها نیز بازهم اکثر بازارهای جهانی به رویش باز بود، کسب منابع کند، در صورتی که کیفیت پایین قیر باعث شده تا واسطه گرانی که وارد مذاکره برای خرید قیر ایران می‌شوند، از این وضعیت سوء‌استفاده کنند

فقط مسیر بورس کالا

بورس کالا علاوه براینکه محلی برای تلاقی تولید‌کننده و عرضه‌کننده کالا محسوب می‌شود تا دو‌طرف در فضایی شفاف به قیمتی منصفانه و مورد توافق برسند، براساس قانون هرشرکتی که خواهان خروج تولیدات خود به خارج از کشور است، باید با گواهینامه بورس کالا محصول خود را به گمرکات کشور تحویل بدهد، به عبارتی دیگر گواهینامه معاملات صادراتی بورس از الزامات صادرات قیر محسوب می‌شود. این درحالی است که درحال حاضر برخی تولید‌کنندگان قیر که مجبور به اخذ این گواهینامه هستند آهنگ خروج از بورس کالا برای عرضه محصولات خود و ورود به بازارهای جهانی می‌زنند تا بتوانند در فضایی آزاد‌تر با تولید قیر نامرغوب‌تر و با هزینه پایین‌تر محصول خود را صادر کنند چرا که در چنین صورتی، هرگونه شکایت از تولید‌کننده از سوی مشتریان موجب بدنامی کارخانه تولید‌کننده و اخراج شدن تولید‌کننده از تابلوی بورس می‌شود.


کاهش بازارهای صادراتی ایران

بازارهای صادراتی ایران حدود 50 درصد کاهش یافته است. اگر تا همین چند سال قبل خریداران و وارد کنندگان مطرح دنیا تلاش می کردند به هرشکلی در محموله های خود قیر ایرانی را داشته باشند، امروز دیگر از این وارد کنندگان و خریداران پروپاقرص خبری نیست و بسیار دیده شده است که ایران برای صادرات قیر خود باید با واسطه گران و دلالان دست چندم پشت میز مذاکره بنشیند.
درحال حاضر برخی تولیدات نامرغوب داخلی، گلوی صادرات قیر ایران را فشار می دهد: تولیداتی که گذشته یی نه چندان دور هوا خواه زیادی داشته است. تولیدکنندگان قیری که اگرچه گواهینامه استاندارد را برسر درخط تولید خود نصب کرده اند اما در محصولات شان، لاستیک رنده شده، ماسه بادی، نفت کوره سنگین و دمپایی پلاستیکی به بخشی از مواد افزودنی اصلی تولیدات آنها تبدیل شده تا چگالی محصولات شان را افزایش دهند و این گونه کم فروشی می کنند، این روند میزان محبوبیت و شهرت قیر ایرانی را مورد خدشه قرار داده است.
    کاهش شدید کیفیت برخی محصولات ایرانی تا جایی پیش رفته است که امروز فروشندگان و صادر کنندگان قدرت چانه زنی خود را درپشت میزهای مذاکره برای فروش محموله های خود با خریداران از دست داده اند ومجبور هستند قیر خود را 100 دلار زیر قیمت جهانی در هر تن بفروشند. اگرچه ایران توان تولید چهار میلیون و 500 هزارتن قیر را در سال دارد اما براساس آمار اتحادیه صادر کنندگان فرآورده های نفتی با روند کنونی موجود در سال جاری، رسیدن به حجم تولید سه میلیون و نیم تن هم بعید است.

با توجه به اینکه عبور هرگونه قیر از مرزهای ایران به خارج از کشور باید با مجوز بورس کالاباشد و در رینگ صادرات بورس کالامعامله اش صورت گرفته باشد، براساس آمار این شرکت، ، در پنج ماه اول سال جاری سه میلیون و 706 هزارتن قیر در بورس کالاعرضه شده درحالی که درهمین مدت یک میلیون و 42 هزار و 473 تن قیر مجوز صادرات را دریافت کرده اند که این گویای این است که یا صادرات کاهش یافته یا صدور بدون مجوز صورت می گیرد. هم اکنون 53 شرکت تولید کننده قیر در بورس کالاقیرخود را عرضه می کنند که نفت جی و پاسارگاد از عرضه کنندگان اصلی این محصول در بورس محسوب می شوند که به عبارتی بخش اعظمی از تولیدات قیر را در کشور به دوش می کشند. البته شرکت های معتبر نسبت به کیفیت محصولات شان بسیار حساسیت دارند. افت روز افزون کیفیت قیر ایران و وجود مواد زاید در برخی محموله های صادراتی باعث شده که برخی کشورها نسبت به محموله های ایرانی توجه ویژه یی داشته باشند.