زمانی که سند معتبر وجود ندارد ابراز نگرانی آژانس اتمی بی معناست

گروه بین الملل، در نقد رویکرد سیاسی در گزارش اخیر آژانس در اسناد ادعایی مبنی بر انحراف از فعالیت های صلح آمیز هسته ای به وضوح آشکار است که آژانس تحت فشار برخی کشورها مجبور به ارائه برخی مطالب نادرست شده است.
به گزارش بولتن نیوز،موضع گیری اخیر آژانس بین المللی انرژی در حالی است که این آژانس سندی در خصوص ادعاهای خود ندارد و این آژانس اگر مدارکی (در موضوع ابعاد احتمالی نظامی) بدست آورده است منطق حکم می کند این اسناد را اگر معتبر است به صورت رسمی در اختیار ایران قرار دهد تا ارزیابی و توضیحات لازم ارائه شود. اما تا زمانی که سندی معتبر وجود نداشته باشد ابراز نگرانی بی معناست.
روال قانونی و صحیح در سازمانها و نهادهای بین المللی که بر اساس اسناد و مدارک قانونی اظهار نظر می کنند دارای حساسیت بالایی است و می تواند در آینده و نتایج موضوعات مربوط به گزارش ها تاثیرات غیر قابل بازگشتی داشته باشد و تخریب گزارشهای اشتباه گاهی به حدی است که قابل جبران و برگشت نیست.
آژانس در گزارش اخیر خود در رابطه با فعالیتهای هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی می بایست درباره وجود فعالیت های هسته ای غیرقانونی مورد ادعا مطمئن می شد و سپس آن را آشکار می کرد.
این در حالی است که آژانس در مورد ایران ابتدا مطالب نادرست و اسناد جعلی سازمان های جاسوسی را منتشر نموده و اینک به دنبال اثبات آن ها می باشد. در این حالت از آنجایی که از ابتدا پایه های شک و تردید به وسیله اسناد جعلی و ساختگی و دروغین بنیان نهاده شده است آژانس بین المللی انرژی اتمی در دور باطلی گرفتار شده که نمی داند به دنبال چیست و چه چیزی را باید جستجو کند تا بتواند ادعاهای صورت گرفته به وسیله اسناد جعلی را به اثبات برساند.
به طور مثال آژانس در بند 63 گزارش خود آورده است صحت ادعاهای وی در گزارش نوامبر 2011 با یافته های جدید تقویت شده است. این سخنان در حالی مطرح شده است که آژانس بارها اعلام کرده است که هیچ سندی بر اظهارات خود به جز ادعا و اتهام شفاهی برخی کشورها-که مخالفت آن ها با برنامه هسته ای صلح آمیز ایران آشکار است- ندارد.
رویه دیپلماتیک در اینجا این است که اگر آژانس اسناد و مدارکی (در موضوع ابعاد احتمالی نظامی) بدست آورده است منطق حکم می کند این اسناد را اگر معتبر است به صورت رسمی در اختیار ایران قرار دهد تا ارزیابی و توضیحات لازم ارائه شود. اما تا زمانی که سندی معتبر وجود نداشته باشد ابراز نگرانی بی معناست.
به هر حال، در نقد گزارش اخیر (سپتامبر) آمانو در موضوع EBW قابل ذکر است که ایران در همکاری با بازرسان آژانس به اسناد متقن، کاربرد چاشنی های انفجاری را در صنایع نفت و گاز خود به آژانس اثبات نموده است و سوال و ابهامی در این خصوص باقی نمانده. لذا انتظار می رود آژانس برای اثبات اینکه رویکرد سیاسی ندارد این موضوع را مختومه اعلام نماید.
عدم ارائه ارزیابی روشن و مورد انتظار در این خصوص مانعی برای آژانس در تسریع در حل و فصل موضوعات باقی مانده خواهد بود.
آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی جدید خود که روز جمعه (6 سپتامبر/ 14 شهریور) منتشر کرد، ضمن تائید صلح امیز بودن فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای اظهارشده، تصریح کرد که از 5 گام مربوط به همکاری‌های دوجانبه ایران-آژانس، 3 مورد با جدیت به عمل آمده و اقدامات در مورد دو مورد دیگر در حال انجام است.
آژانس بین المللی انرژی اتمی بعد از گذشت 11 روز از خاتمه مهلت گام سوم همکاریهای داوطلبانه ایران و آژانس که بر اساس توافقنامه مورخ یازدهم نوامبر 2013 در تهران استوار است، جدیدترین ارزیابی ها از پیشرفت همکاریهای مذکور را در قالب گزارش فصلی موسوم به «اجرای موافقتنامه های پادمان و قطعنامه شورای امنیت در ج.ا.ایران» منتشر کرد.
این گزارش، همانند گزارش های قبلی آژانس تائید می کند که کلیه فعالیت های غنی سازی، تاسیسات مربوط به چرخه سوخت و همچنین معادن اورانیوم ایران، کارگاههای تولید سانتریفیوژ، محل های مربوط به تحقیق و توسعه و نگهداری اورانیوم غنی شده و اکسیداورانیوم و همچنین تاسیسات آب سنگین و رآکتور مربوطه تحت نظارت منظم آژانس قرار دارد. همچنین این گزارش تائید می کند که ایران اقدامات لازم در اجرای تعهدات پادمانی خود را به عمل آورده است و تاسیساتی در رابطه با بازفراروی نداشته، تاسیسات جدید هسته ای نیز ایجاد نکرده است.
در مورد مهمترین مسائلی که از منظر محافل غربی مورد توجه است، یعنی حل ابهامات گذشته و حال در مورد برنامه هسته ای یا مقوله ای که غربیها آن را «ابعاد نظامی احتمالی» نام گذاری کرده اند، این گزارش به ارزیابی بینابین پرداخته است. بر اساس این گزارش، آمانو تائید کرده است که ایران سه مورد از اقداماتی که را باید تا 25 اوت (3 شهریور) به انجام می رسید، انجام داده و اقدامات مرتبط با دو مورد دیگر را نیز آغاز کرده است. آمانو در این رابطه به حضور در تهران در 17 اوت نیز اشاره کرده و تعهداتی که ایران به صورت شفاهی برای ادامه همکاری با آژانس داده است.
این گزارش ارزیابی نسبی از پیشرفت های صورت گرفته از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی (22 می 2014) منعکس کرده است. با درنظر گرفتن اینکه بخش زیادی از این گزارش حاکی از پایبندی ایران به تعهدات پادمان است، ظرفیت ارزیابی ماهیت صلح امیز برنامه هسته ای کشور را داشته است و از همین روست که نماینده دائم کشورمان در آژانس، این گزارش را مهر تائیدی بر این مقوله تلقی کرده است.
با این حال، به نظر می رسد که بار مثبت این گزارش در مقایسه با گزارش قبلی آژانس کمتر است. زیرا هنوز آژانس در مورد روند همکاری‌ها و تعاملات برای حل ابهامات باقیمانده، ارزیابی قوی و مثبتی نشان نداده و عدم اتمام 2 مورد از 5 مورد اقدامات مربوط به گام سوم را از نظر دور نداشته است.
از همین رو، برخی از منابع غربی با بزرگ نمائی این بخش از گزارش، عملکرد ایران را زیر سئوال برده اند. البته به نظر نمی رسد که این ارزیابی ها تاثیر زیادی بر مذاکرات هسته ای آتی داشته باشد. زیرا همه طرفهای مذاکره کاملاً در جریان اقدامات انجام شده توسط تهران در خصوص این موارد و مشکلاتی که یک ماه گذشته میان ایران و آژانس وجود داشته، قرار دارند.
در کل، جنبه های مثبت این گزارش، کمتر از موارد احتیاطی و باقیمانده نمی باشد، هرچند این بخش از گزارش اخیر در مقایسه با گزارش قبلی فصلی آژانس و گزارش هائی که در مورد عملکرد ایران در اجرای موافقتنامه ژنو منتشر کرده، ضعیف می باشد.
رویترز در این رابطه نوشته است: مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران موفق به رفع نگرانی ها در مورد بمب اتمی تا مهلت تعیین شده نشده است.
در ادامه گزارش رویترز آمده است: ایران به آژانس گفته است که بسیاری از ابهام‌ها پیرامون ماهیت برنامه هسته‌ایش «اتهام‌های صرف بوده و آن‌ها را بررسی نخواهد کرد».
به نوشته ی این خبرگزاری انگلیسی، نکته مثبت در گزارش مذکور، آن است که ایران ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود را از هشت هزار و ۴۷۵ کیلوگرم در ماه می‌ به هفت هزار و ۷۶۵ کیلوگرم کاهش داده است.