پاسدار هویت ملی ایرانیان

گروه ادبیات،نشر و رسانه، دوم مرداد سالروز تشکیل فرهنگستان زبان و ادب فارسی است نهادی فرهنگی که در راه حفظ و گسترش این میراث ارزشمند تلاش می کند. این فرهنگستان نگهبان زبان مادری و پاسدار هویت ملی ایرانیان محسوب می شود.

به گزارش بولتن نیوز، زبان فارسی نماد هویت ملی ایرانیان و پیوند دهنده ی نسل های گوناگون به تاریخ کهن این مرز و بوم است. زبان فارسی، زبانی رسا، زیبا و غنی محسوب می شود که در جهان ادبیات، اهمیت و جایگاه والایی دارد و غنای فرهنگی و معنوی آن در سروده های شاعرانی همچون حافظ، سعدی، مولوی، نظامی، سنایی، عطار و ... تبلور یافته است.

ادبیات از دانش های مهم هر کشور به شمار می رود که گنجینه ی ارزشمند تمامی ملت هاست و نیاز به حفظ و پرورش آن در هر دوره ی زمانی احساس می شود.

هنگامی که ارتباط ایران با کشورهای اروپایی گسترش یافت، همراه با داد و ستدهای دیگر، واژگان و ادبیات سرزمین های گوناگون نیز به زبان فارسی راه یافت، به همین دلیل نیاز به نهادی برای رسیدگی به غنای زبان و ادب بیش از هر زمانی احساس و این امر سبب شد تا در 1303 هجری خورشیدی، انجمنی برای رسیدگی به وضعیت واژگان نوظهور در رسته ها و امور نظامی برای نخستین بار با تلاش نمایندگان وزارت خانه های جنگ، معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه شکل بگیرد.

انجمن هایی که بعدها زمینه ی ایجاد عالی ترین مرجع تصمیم گیری در حوزه ی زبان و ادبیات فارسی را پایه ریزی کردند. این انجمن ها با پایه گذاری تشکیلاتی همچون انجمن وضع لغات و اصطلاحات علمی یا دارالمعلمین عالی، بیش از پیش کارایی یافتند و به پایگاهی برای فعالیت های پژوهشی دانشجویان تبدیل شدند.

اما ورود بی شمار واژه های عربی به زبان فارسی سبب نگرانی ادب دوستان شد و زمینه های شکل گیری سازمان فرهنگستان را فراهم ساخت.

سرانجام سازمان فرهنگستان در 29 اردیبهشت 1314 هجری خورشیدی تشکیل شد و محمدعلی فروغی از پایه گذاران این نهاد، ریاست آن را بر عهده گرفت.

این فرهنگستان مشهور به فرهنگستان یکم ؛ نخست دارای گروه های تخصصی همچون گروه لغت، دستور، اصطلاحات پیشه، کتب قدیم، اصطلاحات ولایتی، راهنما و خط بود و مدتی بعد با گروه های کامل تری چون گروه فرهنگ فارسی، واژه گزینی، گردآوری واژه ها، دستور زبان، گروه جغرافیا، گروه لغت، گروه کتب قدیم و گروه دستور، فعالیت خویش را دنبال کرد.

پیش از تشکیل فرهنگستان ایران ، وزارت معارف انجمن های مختلفی را برپا کرد که آکادمی طبی نخستین گام در این راه بود. جلسه های آکادمی با شرکت چند تن از پزشکان مشهور برگزار و واژه ی فرهنگستان در برابر واژه ی خارجی آکادمی در این زمان انتخاب شد.

فرهنگستان یکم فعالیت هایی همچون تصویب 2 هزار واژه، انتشار نامه ی فرهنگستان، پایه گذاری انجمن ادبی فرهنگستان و تشکیل کمیسیون های تخصصی زبان شناسی، باستان شناسی، قواعد دستور و زبان، تئاتر، موسیقی و ترانه ها را انجام داد.

این فرهنگستان پس از مدتی با رکود فعالیت در زمینه جایگزینی واژگان فارسی و خلاصه نویسی روبرو شد تا آن که دولت وقت در 1333 هجری خورشیدی آن را تعطیل کرد.

اما نیاز به وجود فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی سبب شد تا در 1347 هجری خورشیدی فرهنگستان زبان ایران مشهور به فرهنگستان دوم تشکیل شود و هدف آن برقراری گروه آموزشی زبان شناسی در برابر هجوم واژه های بیگانه بود.

این نهاد با تلاش نیروهای توانمند خویش توانست پژوهشکده های واژه گزینی، گردآوری واژه های فارسی ، زبان های باستانی و میانه و دستور را نیز پایه گذاری کند.

سرانجام در 1360 هجری خورشیدی با ادغام 11 مرکز و سازمان تحقیقاتی که فرهنگستان دوم نیز جزو آن ها بود، موسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی بنیان نهاده شد و فرهنگستان سوم بر اساس مصوبه ی مجلس شورای اسلامی، با هدف قانون استفاده نکردن از واژگان بیگانه، در دوم مرداد 1369هجری خورشیدی پایه گذاری شد.

نخستین جلسه ی شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در 26شهریور 1369 هجری خورشیدی به دعوت وزارت فرهنگ و آموزش عالی در محل نهاد ریاست جمهوری شکل گرفت.

هدف های فرهنگستان زبان و ادب فارسی، حفظ قوت و اصالت زبان فارسی به عنوان یکی از ارکان هویت ملی ایران و زبان دوم عالم اسلام و حامل معارف و فرهنگ اسلامی، پروردن زبانی مهذب و رسا برای بیان اندیشه های علمی و ادبی و ایجاد انس با معارف تاریخی در نسل کنونی و نسل های آینده، رواج زبان و ادب فارسی و گسترش حوزه و قلمرو آن در داخل و خارج کشور و ... است.

جمهوری اسلامی ایران اکنون دارای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی و فرهنگستان هنر است.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی را شورای فرهنگستان از میان اعضای خود برای چهار سال انتخاب می کند که باید به تایید رییس جمهوری برسد.

حفظ و گسترش زبان هر قوم و کشوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زبان در جامعه عملکرد و معنایی بسیار گسترده دارد که هویت فردی و اجتماعی را شکل می دهد و فرهنگ و ارزش را خلق می کند.

امید است تا با تلاش تمامی مردمان این مرزو بوم بتوانیم نگهبانانی کوشا در نگهداری از زبان مادری سرزمین سرافرازمان باشیم.